Το Κέρας της Αμάλθειας: «Σύγχρονοι Νεοέλληνες: Δεσμώτες της μιζέριας τους»

Του Χρήστου Σκιαδαρέση,
-Φιλολόγου,
-Μέλους της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και της Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών

Προχθές, καθώς ανασκάλευα τη βιβλιοθήκη μου, έπεσε στα χέρια μου «ο μύθος του σπηλαίου» του Πλάτωνα. Αυτομάτως, ξεπήδησαν -ποταμηδόν- απ’ το μυαλό μου δεκάδες συνειρμοί.

Όπως, για παράδειγμα, σε τι διαφέρουμε οι σύγχρονοι Έλληνες από τους δεσμώτες που ζούσαν σε αυτό; Τι διαφορετικό μπορεί να αισθάνονταν οι άνθρωποι εκείνοι από εμάς που είμαστε -εδώ και δεκαετίες- περιχαρακωμένοι στις ιδεοληψίες μας, στην εγωπάθειά μας, στον εθνικό μας αυτισμό;

Από τη μακρά εγκάθειρξή μας στη σκοτεινή φυλακή της μακαριότητας και της τρυφηλής ζωής, του βολέματος και της χλιδής (για τα χρόνια της μεταπολίτευσης, μιλάω), φτάσαμε σήμερα στο σημείο να χάσουμε όχι μόνο την όρασή μας αλλά και τη δίψα μας, τη διάθεσή μας για ζωή (όπως, εν προκειμένω, συνέβη και στους δεσμώτες του σπηλαίου), την όρεξη μας να βγούμε έξω, στο φως της αλήθειας, και να το ατενίσουμε κατάματα, να αναμετρηθούμε μαζί του με τη δέουσα γενναιότητα και πυγμή.

Προτιμήσαμε, αντ’ αυτού, να συνεχίσουμε να ζούμε σαν ίσκιοι των ειδώλων μας, απ’ το να βγούμε έξω στον ήλιο, στην είσοδο της σπηλιάς, στη θέα (της νέας και γεμάτης προκλήσεις πραγματικότητας), για να δοκιμάσουμε -μετά από καιρό- να απλώσουμε ξανά τα φτερά μας, να απογειωθούμε πέρα μακριά απ’ το πελιδνό ημίφως της απραξίας μας, να ταξιδέψουμε πέρα μακριά απ’ της ουτοπίας μας την άλω (=το φωτεινό περίβλημα).

Αλλά και όποιοι από τους Νεοέλληνες το τόλμησαν, τι διαπίστωσαν; Ότι τα φτερά τους είχαν ήδη βαρύνει, είχαν ήδη ατροφήσει ανήκεστα απ’ την αδράνεια, την απληστία, την καλοπέραση, το τεμπελιό, ότι δεν μπορούσαν πλέον να τα ξανανοίξουν διάπλατα, για να φτερουγίσουν μακριά απ’ τα σύρματα της φυλακής τους και να μετοικήσουν σε έναν άλλο, πιο γαλάζιο, πιο διαυγή, πιο ηλιόλουστο απ’ τον ελληνικό, ουρανό.

Λες και μας έχουν περάσει έναν χαλκά μοιάζουμε.

Λες και έχουμε κατακτήσει το ποθούμενο, οπότε δεν χρειαζόμαστε ξενύχτια, «πυρετώδεις διεργασίες», επαγρυπνήσεις και συναγερμούς, για να κρατάμε τις πνευματικές μας δυνάμεις σε εγρήγορση και σε διαστολή.

Δεν μας διακατέχει πια ο πυρετός της δημιουργίας. Αυτό φταίει. Δεν μας θερμαίνει πια καμία φλόγα, για να δρέψουμε καινούργιους, γλυκούς καρπούς, να ακολουθήσουμε τη φωνή του πνεύματός μας και να διασχίσουμε -με πιο σταθερά και ασφαλή βήματα- μια ζωή γεμάτη από παλινωδίες και νωχελικούς μετεωρισμούς.

Ναι, αλλά πώς αλλιώς θα σκοτώσουμε πρώτοι τον αργό μας θάνατο;

Πώς θα εξέλθουμε -πριν να είναι αμετάκλητα αργά!- από του σώματός μας τη φυλακή;

Παρατείναμε τόσο πολύ τη νάρκωσή μας και το τέλμα, την ακινησία μας και τη στασιμότητα, που κατορθώσαμε -γιατί περί κατορθώματος πρόκειται!- και απωλέσαμε κάθε αίσθημα εθνικής αυτάρκειας, μέτρου και ισορροπίας σε όλα τα επίπεδα!

Από ολοζώντανα κύτταρα γίναμε νεκρή ύλη, αδρανής όγκος, μάζα ανενεργή!

Προφανώς παρασυρθήκαμε από το συρμό της εποχής, από τα ρεύματα της τύχης, και γίναμε αθύρματα του καταναλωτικού προσηλυτισμού και της καπιταλιστικής προπαγάνδας – άρα και ενεργούμενα ξένων λαών με πιο δυνατό οικονομικό εκτόπισμα και πολιτική επιρροή από εμάς.

Μα δεν δημιουργούμε πια και πολιτισμό ως λαός, δεν μεταποιούμε ούτε παράγουμε κάτι όλως διόλου δικό μας, οπότε είναι φυσιολογικό και να αντιμετωπίζουμε -από ένα σημείο και έπειτα- συστηματικά τη χλεύη και τον σαρκασμό, την καταφρόνια και την υποτίμηση από τους εταίρους μας!

Γίναμε ουραγοί της ζωής, απαλλοτριώσαμε τον πνευματικό μας δυναμισμό και γίναμε «ρευστοί», «υδραργυρικοί», προσλαμβάνοντας κάθε φορά το σχήμα του δοχείου, του «καλουπιού» που μας φοδράρουν -για το καλό μας, υποτίθεται- εκείνοι.

«Δει πράττειν τι μείζον των υπαρχόντων», λέει ο Δημοσθένης. Ναι, σύμφωνοι, αλλά πώς θα γίνει αυτό, όταν οι Νεοέλληνες έχουμε εθιστεί πια να συμπεριφερόμαστε όπως οι γεωσκώληκες – αποικοδομητές, οι οποίοι απεργάζονται τη διάβρωση και τη σήψη του ίδιου τους του κοινωνικού κορμού;

Το οξύμωρο, πάντως, είναι ότι ο λαός μας έχει αποδυθεί -εκατοντάδες φορές στη μακραίωνη ιστορία του- σε τραχείς και δύσκολους αγώνες, βαδίζοντας δρόμους στενούς, υπερκερνώντας υφάλους και υψούμενα φράγματα, μέχρις ότου οδηγήσει το σκάφος της χώρας να αναπαυτεί και να προσαράξει σε λιμάνια υπήνεμα.

Δεν επιζήτησε, όμως, ποτέ του γι’ αυτό ούτε την ανάπαυση ούτε την επανάπαυση. Ούτε πνίγηκε σε λύματα ηθικά όπως οι σύγχρονοι Έλληνες.

Απεναντίας, σήμερα, εμείς, όχι με αγλάϊσμα της ιστορίας μας δεν μοιάζουμε, αλλά με άρρωστα υποζύγια περισσότερο, με μολυσμένα πουλερικά, που έχουν αυτοαπομονωθεί σε καραντίνα, αναμένοντας καρτερικά το τέλος.

Ποιος, όμως, θα δουλέψει για τον ξεσκλαβωμό μας, Συνέλληνες, αν δεν δουλέψουμε εμείς οι ίδιοι;

Πώς θα παλινορθωθούμε ως γένος, αν εμμένουμε να στεκόμαστε απέναντι στα προσκλητήρια της ιστορίας άτολμοι, διστακτικοί και δειλοί;

Ο Καντ έλεγε ότι όποιος κατάντησε τον εαυτό του σκουλήκι, δεν έχει δικαίωμα να παραπονιέται, αν οι άλλοι τον ποδοπατούν.

Και άντε -μέσα σε όλο αυτό το κλίμα- να πείσεις μετά τους Ευρωπαίους ότι οι Έλληνες «δεν είμαστε ελέφαντες» και ότι θέλουμε -μπέσα για μπέσα- να φτιάξουμε τη ζωή μας όλη από την αρχή, παρότι δεν κάνουμε απολύτως το παραμικρό, ώστε να πάψουμε να τους φαινόμαστε τόσο μα τόσο υπερβολικά μπαμπαλήδες (=ξεμωραμένοι), κατιμάδες (= «κατώτερης ποιότητας») και ρωμιοί [(ειρων.)= κουτοπόνηροι και νωθροί).

(Φωτό: Αλληγορία του σπηλαίου του Πλάτωνα, Jan Saenredam, Χαρακτικό, 1604, Εθνικό Μουσείο Ολλανδίας)