Ανακρίβειες καταλογίζει στον Μητροπολίτη Λευκάδας η Μονή Φανερωμένης

Και μια δική μας απάντηση στα σημεία του «ανακριβούς» δημοσιεύματος που μας αφορούν

Ως ανακριβές χαρακτηρίζει με ανακοίνωσή της η Μονή Φανερωμένης το εδώ δημοσίευμά μας, αλλά εμμέσως πλην σαφώς και τα όσα ανέφερε στο κήρυγμά του προς το εκκλησίασμα την ημέρα της πανήγυρης της Μονής του Αγίου Γεωργίου στους Σκάρους ο Μητροπολίτης Λευκάδας και Ιθάκης κ. Θεόφιλος.

Εκ πρώτης όψης εντύπωση προκαλεί, σύμφωνα με την ανακοίνωση, το γεγονός ότι «ἡ ἀδελφότητα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Φανερωμένης ζήτησε, καί ἀπό τόν πρώην Μητροπολίτη Λευκάδος κυρό Νικηφόρο καί ἀπό τόν νῦν Μητροπολίτη κ. Θεόφιλο, τήν εὐλογία γιά τήν ἀνακαίνιση τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Γεωργίου στούς Σκάρους καθώς καί τοῦ ἀσκηταριοῦ – ἡσυχαστηρίου τῶν Ἁγίων Πατέρων. Ὅμως οὐδέποτε λάβαμε ἔγκριση…».

Στην ανακοίνωση γίνεται, μεταξύ άλλων, μνεία στο Ναό του Αγίου Βησσαρίωνα στην πόλη της Λευκάδας, μετόχι άλλοτε της Μονής του Αγίου Γεωργίου στους Σκάρους, για τον οποίο επίσης γράψαμε και η Μονή Φανερωμένης έχει προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Αναλυτικά η ανακοίνωση – στο τέλος η δική μας απάντηση ως προς τα σημεία τουλάχιστον που θίξαμε στο δημοσίευμα και μας αφορούν:

«Ἀνακοίνωση
τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Φανερωμένης Λευκάδος

Ἐξ᾿ ἀφορμῆς ἀνακριβῶν δημοσιεύματων στόν τοπικό ἠλεκρονικό Τύπο καί ἀναφορῶν ἀπό ποικίλες πηγές καί φορεῖς ἡ Ἱερά Μονή Φανερωμένης προβαίνει στήν ἀκόλουθη ἀνακοίνωση:

Βάσει τοῦ Προεδρικοῦ Διατάγματος τοῦ 1931 οἱ διαλελυμένες Ἱερές Μονές Ἁγίου Γεωργίου στούς Σκάρους, Ἀσωμάτων Βαυκερῆς, Ἁγίου Ἱωάννου στό Λιβάδι Καρυᾶς καί Κόκκινης Εκκλησιᾶς Πλατυστόμων ὑπάγονται, μαζί μέ ὅλα τά περιουσιακά τους στοιχεία, στή μοναδική ἐνεργή καί κυρίαρχη Ἰερά Μονή Φανερωμένης Λευκάδος.

Στά χρόνια πού ἐπακολούθησαν, ἀπό τό 1931 καί ἑξῆς, οἱ Μητροπολίτες Λευκάδος καί Ἰθάκης πού ὑπηρέτησαν τήν τοπική Ἐκκλησία καί οἱ Ἡγούμενοι πού διηκόνησαν στήν Ἱερά Μονή Φανερωμένης, δέν ἐπιλήφθησαν ἀρκούντως τῆς συστηματικῆς καταγραφῆς, ἀνασύστασης καί ἀποκατάστασης τῶν παραπάνω Ἱερῶν Μονῶν. Σαφῶς κύρια αἴτια ὑπῆρξαν οἱ ἀντίξοες ἐθνικές συνθῆκες, ἡ ἔλλειψη μοναχῶν καί ἡ οἱκονομική δυσπραγία τῶν ἐποχῶν. Χαρακτηριστικά, ἀκόμα καί ἡ Ἱερά Μονή Φανερωμένης παρέμεινε σέ κατάσταση μαρασμοῦ γιά πολλές δεκαετίες καί χωρίς ἀδελφότητα.

Ἐξαιτίας αὐτῶν τῶν παραγόντων οἱ ἑκάστοτε Ἐπίσκοποι Λευκάδος μέ Ἐγκυκλίους τους παραχωροῦσαν τήν ἐπίβλεψη καί τήν κάλυψη τῶν λειτουργικῶν ἀναγκῶν τῶν παραπάνω Ἱερῶν Μονῶν καί τῶν Μετοχίων τους στούς ἐφημερίους τῶν κοντινῶν ἐνοριῶν. Ὡς ἐκ τούτου «ἐθιμοτυπικά» οἱ Μονές αὐτές τά τελευταῖα χρόνια συντηροῦνταν ἀπό τίς Ἐνορίες, μέ ἀποτέλεσμα νά διαμορφωθεῖ ἕνα κλίμα οἰκειοποίησής τους καί ἐν πολλοῖς σφετερισμοῦ τῶν περιουσιακῶν τους στοιχείων.

Ἀπό τήν ἀρχή τῆς διακονίας τοῦ Ἡγουμένου Ἀρχιμ. Νικηφόρου, τό ἔτος 1988, στήν Ἱερά Μονή Φανερωμένης, πρώτιστο μέλημα ὑπῆρξε ἡ ἀποκατάσταση αὐτῆς τῆς μοναδικῆς στό νησί ἐν ἐνεργείᾳ Ἱερᾶς Μονῆς. Στόχος ἦταν νά δημιουργηθοῦν οἱ κατάλληλες συνθῆκες γιά τήν ἐγκαταβίωση μοναχῶν, ἡ διασφάλιση τῶν ἐξαρτημάτων της καί στή συνέχεια ἡ ἀνασύσταση τῶν ὑπαγομένων σέ αὐτή διαλελυμένων Ἱ. Μονῶν, οἱ ὁποῖες οὐδέποτε «ἐγκαταλείφθηκαν στήν μοίρα τους» οὔτε «ἦταν σύξυλες(;)», ὅπως τονίζεται ἄστοχα στό σχετικό δημοσίευμα.

Νά σημειώσουμε ὅτι οἱ κτηριακές ἐγκαταστάσεις ἀκόμα καί τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Φανερωμένης, λόγῳ τῆς μακρόχρονης ἐλλείψεως αδελφότητας, ἦταν σέ ἐτοιμόρροπη κατάσταση καί ὁ Ἱερός Ναός ἀντιμετώπιζε σοβαρότατα προβλήματα. Τό δύσκολο ἔργο τῆς ἀνακαίνισης καί συντήρησής της ξεκίνησε τό ἔτος 1989 καί συνεχίζεται μέχρι καί σήμερα.

Ἡ βραδύτητα ὡς πρός τήν ἀνασυγκρότηση τῶν ἐξαρτημάτων – Ἱερῶν Μετοχίων δικαιολογεῖται ἀπολύτως λόγῳ τῆς ὀλιγάριθμης ἀδελφότητος καί τῆς ἔλλειψης οἰκονομικῶν πόρων γιά ἕνα τόσο ἐκτεταμένο καί πολυδάπανο ἐγχείρημα. Ἐν τούτοις, ἡ ἀδελφότητα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Φανερωμένης ζήτησε, καί ἀπό τόν πρώην Μητροπολίτη Λευκάδος κυρό Νικηφόρο καί ἀπό τόν νῦν Μητροπολίτη κ. Θεόφιλο, τήν εὐλογία γιά τήν ἀνακαίνιση τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Γεωργίου στούς Σκάρους καθώς καί τοῦ ἀσκηταριοῦ – ἡσυχαστηρίου τῶν Ἁγίων Πατέρων. Ὅμως οὐδέποτε λάβαμε ἔγκριση ἀλλά ἀντίθετα ἡ νῦν Μητροπολιτική ἀρχή προχώρησε μονομερῶς καὶ ἀπροειδοποίητα στήν «ἀνασύσταση» τῶν Ἱερῶν Μονῶν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου στό Λιβάδι τῆς Καρυᾶς, καί ἐσχάτως, καί τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Γεωργίου στούς Σκάρους.

Ἐνδεικτικά ἀναφερόμαστε καί στήν περίπτωση τοῦ Ἱστορικοῦ Μετοχίου τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος, στή θέση Ἁγία Κάρα Λευκάδος, γιά τό ὁποῖο ἐδῶ καί ἀρκετά χρόνια ἡ Ἱερά Μονή ζητᾶ τήν ἐπιστροφή του ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη, προκειμένου νά προχωρήσει στήν ἀνακαίνιση καί ἀνάδειξή του. Παρ᾿ ὅλα αὐτά ἡ Ἱ. Μητρόπολη προέβη παράτυπα καί στήν μετατροπή τοῦ Μετοχίου αὐτοῦ σέ «Προσκύνημα», ἀφαιρώντάς το ἀπό τήν Ἱερά Μονή Φανερωμένης. Ὅταν δέ, ἐξαντλήθηκαν ὅλες οἱ προσπάθειες συνεννοήσεως τότε ἡ Μονή προσέφυγε στό Σ.τ.Ε. καί ἀναμένεται ἡ ἐκδίκαση τῆς ὑπόθεσης.

Ὡστόσο ἔχει ἤδη ὁλοκληρωθεῖ ἡ τιτάνια προσπάθεια νά συγκεντρωθοῦν οἱ Ἱερές εἰκόνες καί τά κειμήλια αὐτῶν τῶν Ἱερῶν Μονῶν καί ἄλλων Ἐκκλησιῶν τοῦ νησιοῦ μας, ὥστε νά προφυλαχθοῦν ἀπό τόν κίνδυνο τῆς ἀρχαιοκαπηλίας ἀλλά καί τῆς φθορᾶς τοῦ χρόνου, καθώς ἦταν ἀπροστάτευτα καί ἐκτεθειμένα. Δαπανήθηκαν ἀρκετά χρήματα γιά τήν συντήρηση, τήν ἀποκατάσταση καί τοποθέτησή τους τελικῶς στό σκευοφυλάκιο (Μουσεῖο) τῆς Ἱερᾶς Μονῆς.

Στό δημοσίευμα κατηγορεῖται ἔμμεσα ἡ Ἱερά Μονή Φανερωμένης γιά παράνομη ἀφαίρεση τῶν κειμηλίων τῶν Ἱερῶν Μονῶν, ἐνῶ ταυτόχρονα εἶναι σαφές ὅτι οἱ Μονές αὐτές ἀποτελοῦν κτῆμα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Φανερωμένης. Ἑπομένως εἶναι ἀνυπόστατες οἱ κατηγορίες περί «ἀρπαγῆς μέχρι καί θυροφύλλων(;)», ἡ παράνομη ἰδιοποίησή τους καί ἡ ἔκθεσή τους στό Ἐκκλησιαστικό Μουσεῖο. Διότι, πῶς εἶναι δυνατόν νά θεωρηθεῖ ἀρπαγή – κλοπή ἀπό τήν Ἱερά Μονή Φανερωμένης ἡ διάσωση τῆς ἴδιας τῆς περιουσίας, καί μάλιστα ἐν γνώσει τοῦ ἀειμνήστου Ἐπισκόπου Λευκάδος Νικηφόρου, βάσει καί σχετικής Ἐγκυκλίου πού είχε αποστείλει πρός τούς Ἐφημέριους τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως;

Καί βεβαίως δέν θά ἐπιτρέπαμε τά πολύτιμα αὐτά κειμήλια, ἰδιαίτερα τῶν ἐξαρτημάτων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Φανερωμένης, νά καταστραφοῦν ἢ νά γίνουν βορά ὁποιουδήποτε.

Ὅπως προκύπτει λοιπόν καμία ἀδιαφορία δέν ὑπῆρξε ἀλλά ἀντίθετα ἔντονο ἐνδιαφέρον, κατά τό μέτρο τῶν δυνατοτήτων μας, γιά τήν προστασία καί ἀνάδειξη τῆς θρησκευτικῆς κληρονομιᾶς τοῦ τόπου μας, μέσα ἀπό ἕνα ὅραμα πού, ἐσκεμμένα καί μεθοδικά κάποιοι, δέν ἐπιτρέπουν νά πραγματοποιηθεῖ. Ἕνα ὅραμα πού σαφῶς περιλαμβάνει μόνο τό πνεῦμα τοῦ Μοναχισμοῦ, τήν ἄσκηση καί τόν ἀγώνα πού μπορεῖ νά πραγματοποιηθεῖ σέ αὐτούς τούς χώρους μέ τό πνεῦμα τῆς ἐν Χριστῷ ἐλευθερίας, καί δέν ἀφορᾶ σέ κερδοφόρες δραστηριότητες.

Ἐξ᾿ ἄλλου ἀνασυγκρότηση καί ἀνασύσταση Ἱερᾶς Μονῆς δέν εἶναι ἡ ἀποκατάσταση μόνο τῶν κτηριακῶν ὑποδομῶν καί οἱ διορισμένες Διαχειριστικές Ἐπιτροπές ἀλλά οἰ ἐγκαταβιοῦντες μοναχοί, οἱ ὁποῖοι θά θυσιάζουν καθημερινά τήν ζωή τους γιά τόν Χριστό κατά τό παράδειγμα τῶν Ὁσίων μοναχῶν τῆς Ἐκκλησίας μας καί κατά τήν Ὁρθόδοξη μοναστική Παράδοση.

Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς»

Στα σημεία τώρα της επιστολής για τα οποία γράψαμε και μας αφορούν (τα άλλα είναι απλά τα όσα ανέφερε στο κήρυγμά του ο Μητροπολίτης Λευκάδας, έχουν τεθεί σε παρένθεση, και είμαστε σαφώς αναρμόδιοι να απαντήσουμε):

► Ως προς το ότι τα παλιά Μοναστήρια του νησιού της Λευκάδας, μεταξύ αυτών και το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, αφέθηκαν όλα αυτά τα χρόνια στη μοίρα τους («ἐγκαταλείφθηκαν στήν μοίρα τους») είναι ένα αναμφισβήτητο γεγονός και τρανταχτή απόδειξη η σημερινή τους κατάσταση. Διάδοχη κατάσταση, μετά τη διάλυσή τους, ήταν η Μονή Φανερωμένης. Τι έκανε αλήθεια όλα αυτά τα χρόνια η εν λόγω Μονή; Απολύτως τίποτε. Δεν αναφερόμαστε φυσικά μόνο στο σημερινό Ηγούμενο αλλά και σε όλους όσους έτυχε να περάσουν από τη Μονή Φανερωμένης από το 1931 μέχρι σήμερα. Μιλάμε για 86 συναπτά έτη και για εποχές που έρεε χρήμα. Μέχρι ζωολογικό κήπο έχει σήμερα η Φανερωμένη και στον Αϊ Γιώργη η πόρτα του καθολικού κλείνει με ένα περαστάρι.

► Ως προς τα θυρόφυλλα (προς τι το ερωτηματικό στην επιστολή;) που γράφουμε στην ανάρτηση εννοούμε τις εικόνες του Αγίου Αθανασίου και του Αγίου Κυριακού που βρισκόταν στα θυρόφυλλα του Διακονικού και της Πρόθεσης στο καθολικό της Μονής, που ζωγράφισε ο Ανδρέας Μπέτζος το 1811 («χειρ Ανδρέου Μπέτζου»), και εκτίθενται πλέον, τελευταία τουλάχιστον που έτυχε να περάσουμε από κει, στο Εκκλησιαστικό Μουσείο Φανερωμένης. Σαφώς δεν χρησιμοποιήσαμε τη λέξη «αρπαγή» («ἀρπαγῆς μέχρι καί θυροφύλλων(;)»), που παραπέμπει σε αφαίρεση και οικειοποίηση ενός πράγματος με τη βία, αλλά ότι «πάρθηκαν» και με αυτό θέλαμε να αναδείξουμε τη σημερινή γύμνια του καθολικού της Μονής του Αγίου Γεωργίου. Ευελπιστούμε σε κάθε περίπτωση ότι αν και όποτε ανασυσταθεί το Μοναστήρι οι εικόνες αυτές, μαζί με τα όσα άλλα κειμήλια του Αγίου Γεωργίου έχει σήμερα στην κατοχή της η Μονή Φανερωμένης, θα επιστρέψουν στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου.