Μας ξάφνιασε πάλι χθες βράδυ ο ταξιτζής-ιστορικός της Λευκάδας…

Μας ξάφνιασε πάλι χθες βράδυ ο ταξιτζής-ιστορικός της Λευκάδας. Την έχουν, μάλλον, στο γονιδίωμά τους την Ιστορία οι Δραγανίτες! Είναι και ζητούμενο που τα βρίσκει, αν και υποθέτουμε σε κάποια δημοπρασία…

Χθες, λοιπόν, είχε στα χέρια του το πρωτότυπο, μάλλον, (ήταν όπως εκ των υστέρων μάθαμε αντίγραφο και είχε κυκλοφορήσει ως ένθετο στην «Καθημερινή») φύλλο της εφημερίδας «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» της Παρασκευής 2 Σεπτεμβρίου 1922 με την καταστροφή της Σμύρνης, που είχε επικεφαλίδα «Η ΣΜΥΡΝΗ ΠΥΡΠΟΛΕΙΤΑΙ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΗΣ ΣΦΑΖΟΝΤΑΙ». Η τιμή της εφημερίδας 30 λεπτά και ιδιοκτήτης – διευθυντής της ο Γεώργιος Α. Βλάχος – Το πρώτο φύλλο της εφημερίδας κυκλοφόρησε στις 15 Σεπτεμβρίου 1919, ενώ μετά το θάνατο το 1951 του Γ. Βλάχου, η εφημερίδα πέρασε στα χέρια της κόρης του Ελένης Βλάχου.

«Έλα δω!» Δες και τούτο, δες και κείνο… Ήταν νύχτα, βιαζόμαστε κιόλας, δεν προλάβαμε να της δώσουμε την δέουσα σημασία… Κάποιες φωτογραφίες μόνο στα γρήγορα, όπου διαβάζουμε:

«Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ.
[«Οι Τούρκοι επεδόθησαν εν Σμύρνη εις σφαγάς και εμπησμούς»]

Ο Τούρκος επανήλθεν εις την Σμύρνην, Την εύρεν βωβήν. Αλλά μία μόνη φωνή ηγέρθη από την σιωπήν της ατυχησάσης πόλεως και εχαιρέτισε την ερυθράν επάνοδον:

– Le jour de gloire est arrivé!

Η φωνή ήτο γαλική -μιας γαλλοφώνου, της μόνης εκδοθείσης υπό την θεομηνίαν εφημερίδος- και απήγγελεν εις χαιρετισμόν του Τούρκου τον στίχον της Μασσαλιώτιδος (σ.σ. Εθνικός ύμνος της Γαλλικής Δημοκρατίας).

– Έφθασεν η ημέρα της δόξης…

… και της σφαγής, την οποίαν δεν έχει στίχους δια να υμνήση η Μασσαλιώτις.

Ο Τούρκος έφθασεν εις Σμύρνην. Επανήλθεν εις το Αιγαίον, και αμέσως το έβαψεν με αίμα. Υπέρ τας οικίας, αι οποίαι ωρθούντο χθες ασφαλείς υπό την προστασίαν της κυανολεύκου, υψώθησαν φλόγαι και καπνοί. Ο Τούρκος επυρπόλει. Και εις τας οδούς, τα οποίας, δικαία και αυστηρά, εφρούρει έως χθες η Ελλάς, ήρχισεν η δίωξις των αθώων, και ήρχισεν η σφαγή. Το όργιον ηπλώθη αμέσως επί την πόλιν: λεηλασίαι, διαρπαγαί, εμπρησμοί, φόνοι, βάσανοι. Έλληνες και ξένοι, νέοι και γέροντες, γυναίκες και άνδρες, έμψυχα και άψυχα, υπέστησαν την μανίαν της εκδικήσεως του Τούρκου, μηνίοντος διότι η Ελευθερία ετόλμησε να φθάση μέχρι της μικρασιατικής του φωλεάς και να αμφισβητήση τα απ΄ αιώνων δεινοπαθούντα θύματά του.

Εις τα μεγάλα κέντρα της Ευρώπης, τα οποία εμόλυνεν ο ρύπος του φιλοτουρκισμού, πανηγυρίζουν ακόμη, διότι η Ελλάς απεχώρησεν εκ Μικρασίας, διότι αποκατεστάθη ο Τούρκος πανταχού […]

Εγνώριζον καλώς τους Τούρκους οι κακοί προστάται των. Αλλά τους επροστάτευσαν. Και η Αδικία τους επανέφερεν εκεί, οπόθεν τους έδιωξεν η Δικαιοσύνη.

Και τώρα; Αϊ τι σημαίνει; Η ελευθερία κατελύθη εις την Μικρασίαν, αλλ΄ απομένουν άλλα αγαθά. Απομένει το 6ον άρθρον ενός μυστικού πρωτοκόλλου, το οποίον ο Φραγκλέν Μπουγιόν (σ.σ. βουλευτής και πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής επί των Εξωτερικών υποθέσεων της Γαλλίας, ο οποίος συνομολόγησε το 1921 εκ μέρους της χώρας του με την επαναστατική κυβέρνηση του Κεμάλ Ατατούρκ τη Συνθήκη της Αγκύρας) συνυπέγραψε μίαν αποφράδα εικοστήν Οκτωβρίου με τον Μουσταφά Κεμάλ:

Η τουρκική Εθνική Κυβέρνησις υποχρεούται, όπως παρέχη πάσαν ευκολία εις πάντα τα οικονομολογικά και βιομηχανικά ζητήματα της Γαλλίας εις τας ανεξαρτήτους χώρας της περιοχής αυτής, παραχωρή τα υπ΄ αυτής αιτηθησόμενα προνόμια και δημόσια έργα και επιτρέπη την ελευθέραν λειτουργίαν των γαλλικών σχολών και διδασκαλίαν ελευθέρως εν αυταίς, χωρίς να επεμβαίνη ουδαμώς εις τα προγράμματα των σχολών τούτων.

Αυτό είνε το τίμημα του αίματος των αθώων…».