«Έφυγε» από τη ζωή στα 97 της χρόνια η λογοτέχνις Άλκη Ζέη

Η Άλκη Ζέη γεννήθηκε στην Αθήνα τo 1923 και πέρασε τα πρώτα παιδικά της χρόνια στη Σάμο, απ’ όπου καταγόταν η μητέρα της. Όταν άρχισε το σχολείο, η οικογένειά της εγκαταστάθηκε στο Μαρούσι και στη συνέχεια στην Αθήνα.

Κατά την περίοδο της Κατοχής εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ. Παράλληλα σπούδασε φιλοσοφία του θεάτρου στη Φιλοσοφική του Πανεπιστημίου των Αθηνών και υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Ωδείου Αθηνών. Ενώ φοιτούσε στη Δραματική Σχολή το 1943 γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο, τον θεατρικό συγγραφέα και μέλος του κινηματογραφικού συνεργείου του ΔΣΕ Γιώργο Σεβαστίκογλου (1913-1990), με τον οποίο παντρεύτηκε το 1945. Το 1948, ο σύζυγός της βρέθηκε πολιτικός πρόσφυγας στην Τασκένδη. Η Ζέη προσπάθησε να τον ακολουθήσει, αλλά συνελήφθη και εξορίστηκε στη Χίο. Ύστερα από προσπάθειες έξι ετών και αφού έμεινε για καιρό στην Ιταλία, το 1954 επανασυνδέθηκε με τον σύζυγό της στην Τασκένδη. Απέκτησαν δυο παιδιά, την Ειρήνη και τον Πέτρο. Το 1957 μετακόμισαν στη Μόσχα, όπου σπούδασε στο Τμήμα Σεναριογραφίας του Ινστιτούτου Κινηματογράφου της Μόσχας. Το 1964 επέστρεψε στην Ελλάδα για να ξαναφύγει πάλι το 1967, με τον ερχομό της χούντας -αυτή τη φορά για το Παρίσι- και να επιστρέψει οριστικά το 1974.

Το 2010 τιμήθηκε με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της. «Το καπλάνι της βιτρίνας» και «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου» συμπεριλαμβάνονται στα διαχρονικά ευπώλητα βιβλία της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Τα βιβλία της απευθύνονται κυρίως στα παιδιά και τους εφήβους, πάντα όμως διαβάζονται με μεγάλη ευχαρίστηση και από τους ενήλικες. Εμπνέονται από προσωπικές της εμπειρίες και η υπόθεσή τους ξεδιπλώνεται παράλληλα με ιστορικά γεγονότα. Τα θέματα που πραγματεύονται είναι καθημερινά και πανανθρώπινα.

«Το καπλάνι της βιτρίνας», το πρώτο της μυθιστόρημα, υπήρξε έργο-σταθμός για την ελληνική παιδική λογοτεχνία και θεωρείται πλέον ένα κλασικό έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας για παιδιά, με συνεχείς επανεκδόσεις από το 1963 που πρωτοκυκλοφόρησε στην Ελλάδα. Έχει κυκλοφορήσει σε 23 ξένες γλώσσες και σε 37 ξένες εκδόσεις. Το «Καπλάνι της Βιτρίνας» έχει αποσπάσει πολλές διακρίσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Αειθαλής και επίκαιρη παραμένει η «τριλογία» της, «Το καπλάνι της βιτρίνας», «Η μωβ Ομπρέλα» και «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου». Αυτά τα έργα εκτυλίσσονται την περίοδο από τη δικτατορία του Μεταξά έως την Κατοχή και την Αντίσταση και παρουσιάζουν τα γεγονότα μέσα από τα μάτια των παιδιών, όπως ένα μικρό ή λίγο μεγαλύτερο παιδί με την αθωότητα αλλά και τη σπιρτάδα του αντιλαμβάνεται συγκλονιστικές στιγμές της ιστορίας.

Πέραν των παραπάνω, η Άλκη Ζέη είχε μεταξύ άλλων γράψει τα εξής βιβλία: «Κοντά στις ράγες», «Με μολύβι φάμπερ νούμερο 2», «Ο θείος Πλάτων», «Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της», «Ο ψεύτης παππούς», «Μια Κυριακή του Απρίλη», «Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα», «Γατοκουβέντες», «Σπανιόλικα παπούτσια», «Αρβυλάκια και γόβες».

Πολλά από τα βιβλία της έχουν μεταφερθεί στο Θέατρο, σε πλήθος παραστάσεων από πολλούς θιάσους, ενώ ως τηλεοπτικές σειρές έχουν προβληθεί το «Καπλάνι της Βιτρίνας»από την ΕΡΤ το 1990 και ο «Ψεύτης Παππούς» από την ΕΤ1 την περίοδο 2008-2009.

Τα έργα της Άλκης Ζέη «Το καπλάνι της Βιτρίνας» και «Κοντά στις ράγες» αποτέλεσαν την έμπνευση και τον καμβά για δύο θεατρικές παραστάσεις από παιδική θεατρική ομάδα στο 42ο και στο 43ο Φεστιβάλ ΚΝΕ – «Οδηγητή» αντίστοιχα.

Το σύνολο του έργου της έχει μεταφραστεί και κυκλοφορεί σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο. Η ίδια είχε επίσης μεταφράσει αρκετά βιβλία από τα γαλλικά, τα ιταλικά και τα ρωσικά. Το 2012 αναγορεύτηκε επίτιμη διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Κύπρου. Το 2014 αναγορεύτηκε επίτιμη διδάκτωρ του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ το 2015 απέσπασε την ίδια τιμή από το Πανεπιστήμιο Πατρών της Σχολής Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών.

Η κηδεία της θα γίνει την Τρίτη από το Α΄ Νεκροταφείο.

(Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, κ. Κωνσταντίνος Τασούλας, εξέφρασε τη θλίψη του για τον θάνατο της πολυβραβευμένης συγγραφέως Άλκης Ζέη.

Ο Πρόεδρος της Βουλής προέβη στην ακόλουθη δήλωση:

«Αποχαιρετούμε σήμερα με θλίψη την Άλκη Ζέη, την πολυαγαπημένη συγγραφέα μικρών και μεγάλων, τη δημιουργό έργων που αποτέλεσαν σταθμούς στην ελληνική λογοτεχνία για παιδιά.

Η Άλκη Ζέη με τα σπουδαία κείμενα της, τα οποία έχουν μεταφραστεί σε πάνω από είκοσι γλώσσες, κατάφερε να ταξιδέψει το ελληνικό παιδικό μυθιστόρημα πέρα από τα σύνορα της χώρας μας και να «μιλήσει» με τις συναρπαστικές της ιστορίες, στις ψυχές εκατομμύριων παιδιών και εφήβων παγκοσμίως, κάνοντας τους να αγαπήσουν τα βιβλία και τη λογοτεχνία.

Αποτύπωνε πάντα τις προσωπικές της εμπειρίες υπό το πρίσμα των πολιτικών γεγονότων, με ένα τρόπο άμεσο και ιδιαίτερο, δημιουργώντας εμβληματικά βιβλία όπως «Το καπλάνι της βιτρίνας», για τα οποία έλαβε σπουδαίες διακρίσεις στη διάρκεια της μακράς πορείας της.

Ο θάνατός της αποτελεί μεγάλη απώλεια για τα σύγχρονα ελληνικά γράμματα.

Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους της»