Σαν σήμερα το 1828 πεθαίνει πάμπτωχος στη Βιέννη ο Αλέξανδρος Υψηλάντης αρχηγός της Φιλικής Εταιρίας

Σαν σήμερα το 1828 πεθαίνει στη Βιέννη δύο μέρες μετά την αποφυλάκισή του, άρρωστος και πάμπτωχος, ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρίας Αλέξανδρος Υψηλάντης.

Είναι γνωστό ότι το αρχικό σχέδιο της Φιλικής Εταιρείας προέβλεπε την έναρξη της Επανάστασης στην Πελοπόννησο, με επικεφαλής τον ίδιο τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Αλλά στον αρχηγό των Φιλικών, που το Φλεβάρη του 1821 βρισκόταν στο Κισνόβιο, όπου είχε στήσει το επιτελείο του, έφτασαν ανησυχητικές ειδήσεις, ότι η Πύλη ανακάλυψε τα σχέδια των επαναστατών. Τότε ο Υψηλάντης αποφάσισε να αρχίσει αμέσως την Επανάσταση από ένα σημείο κοντά στο Κισνόβιο, στα ανατολικά σύνορα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, για να αποσπάσει την προσοχή της Πύλης από τις επαναστατικές ζυμώσεις στην Ελλάδα.

Στις 22 Φλεβάρη του 1821, στις 6 το βράδυ, ο Υψηλάντης με τους αδελφούς του Νικόλαο και Γεώργιο, τον Γ. Καντακουζηνό, τον Πολωνό αξιωματικό Γαρνόφσκι και μερικούς άλλους εγκαταλείπει τη Ρωσία, περνάει τον ποταμό Προύθο και αποβιβάζεται στο Ιάσιο. Αυτή η ημέρα θεωρείται ως αρχή του κινήματος.

Από εκεί εκδίδει τρεις προκηρύξεις μεγάλης σημασίας, από τις οποίες αποδεικνύεται ότι ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας άρχιζε την εξέγερση στις παραδουνάβιες ηγεμονίες, δρούσε όμως ως πανελλήνιος ηγέτης. Στην πρώτη προκήρυξη που απηύθυνε προς το Έθνος έγραφε: «Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος», με την οποία καλούσε τους Έλληνες: «Να αποτινάξωμεν τον αφόρητον τούτον ζυγόν… Να ελευθερώσωμεν την Πατρίδαν».

Στο Ιάσιο άρχισαν εντατικές προετοιμασίες και στις 2 Μάρτη εκδηλώθηκε το κίνημα, στο οποίο ο Υψηλάντης ήταν επικεφαλής 4-5 χιλιάδων ενόπλων ανδρών. H μάχη του Δραγατσανίου στη Μολδοβλαχία στις 6 και 7 του Ιούνη 1821 και η νίκη των Τούρκων σήμανε το άδοξο τέλος της εκστρατείας του Αλέξανδρου Υψηλάντη.

Στις 6 του Ιούνη σημειώθηκε η πρώτη σύγκρουση των ανδρών του Υψηλάντη με τους Τούρκους στη θέση Τεργοβίτσι, όπου σημειώθηκαν μεγάλες τουρκικές απώλειες, ενώ ο στενός συνεργάτης του Υψηλάντη, ο Γεωργάκης Ολύμπιος, με τους άνδρες του κράτησαν τις θέσεις τους. Παρά τις εντολές του Αλ. Υψηλάντη να παραμείνουν τα τμήματα στις θέσεις τους ενόψει νέας τουρκικής επίθεσης, ένας από τους επιτελείς του, ο Καραβιάς, παρέσυρε τον Νικόλαο Υψηλάντη και προχώρησαν με τον «Ιερό Λόχο» και το πυροβολικό κατά του Δραγατσανίου, όπου ήταν οχυρωμένοι οι Τούρκοι.

Ο «Ιερός Λόχος», που αποτελούνταν από νέους φανατικούς πατριώτες, αλλά όχι καλά γυμνασμένους και πολύ κουρασμένους, επιτέθηκε με ορμή κατά του Δραγατσανίου. Πριν όμως προφτάσει ο «Ιερός Λόχος» και σχηματίσει τετράγωνα, επιτέθηκε το τουρκικό ιππικό και έκοψε το Λόχο στα δύο. Η μάχη ήταν σκληρή και αιματηρή, οι ιερολοχίτες πολέμησαν ηρωικά και έγραψαν μια ένδοξη σελίδα στη νεοελληνική ιστορία. Τότε σημειώθηκε μια ακόμη προδοσία, από τις πολλές που αντιμετώπισε ο Υψηλάντης, όταν ο Καραβιάς με το ιππικό το ΄σκασε.

Ενώ οι ιερολοχίτες αντιμετώπιζαν τον κίνδυνο της πλήρους εξόντωσης, έφτασε ο Γεωργάκης Ολύμπιος και έδωσε τη δυνατότητα σ΄ όσους απέμειναν από το Λόχο να ανασυνταχθούν και να υποχωρήσουν.

Μετά τη μάχη αυτή, κατά την οποία αποδεκατίστηκε ο ηρωικός «Ιερός Λόχος», ο στρατός του Υψηλάντη διαλύθηκε, και ο ίδιος, μαζί με τους αδελφούς του Γεώργιο και Νικόλαο, παραδόθηκε στους Αυστριακούς, από τους οποίους φυλακίστηκε.

Παρά την αποτυχία της, η εκστρατεία αυτή έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση, αφού απέσπασε την προσοχή της Πύλης από τις επαναστατικές κινήσεις και επιχειρήσεις στην Ελλάδα, έδωσε χρόνο στους οπλαρχηγούς και βοήθησε στην τελική της επιτυχία.

(902.gr, rizospastis.gr)