Σύβρος είναι εν χωρίον…* (Β΄ Μέρος)

Για το Σύβρο λοιπόν πάλι, δεύτερο μέρος ή αν θέλετε με μια άλλη ματιά. Το πρώτο μέρος μπορεί να διαβαστεί εδώ.

Σύβρος, ένα χωριό στη νότια Λευκάδα, σε κοντινή απόσταση από τη Βασιλική. Αν το περάσει κανείς οδικώς ή κοντοσταθεί δεν θα εντυπωσιαστεί ιδιαίτερα. Μια μεγάλη πλατεία, εκ πρώτης όψεως, το άγαλμα του Αλέξανδρου Παναγούλη, σε μια άκρη της, για να θυμίζει την καταγωγή του παραλίγο τυραννοκτόνου, από την πλευρά της μάνας του Αθηνάς Κακαβούλη, ένα μεγαλούτσικο για τα δεδομένα του χωριού δημοτικό σχολείο, πολύ πράσινο. Αυτά όλα κι όλα, τίποτε σχεδόν το ιδιαίτερο. Αν θελήσει όμως κάποιος να σταθεί, να αφιερώσει λίγο χρόνο και να ανακαλύψει τις κρυμμένες ομορφιές του κι αν τύχει μάλιστα και συμπέσει να έχει για συνοδό του έναν άριστο γνώστη της περιοχής, όπως καλή ώρα εμείς τον κ. Τηλέμαχο Βουκελάτο, γέννημα-θρέμμα του τόπου, τότε θα ενθουσιαστεί, θα θελήσει να ξαναπάει για να θαυμάσει και άλλες εποχές του χρόνου τις φυσικές ομορφιές που προσφέρθηκαν απλόχερα σ΄ αυτό τον τόπο.

Απλωμένο χωριό ο Σύβρος, γεμάτο ανηφοριές και κατηφοριές, είναι δύσκολο, όσο και να θελήσει ο επισκέπτης, να το συλλάβει με μια ματιά, όλο και κάποια γειτονιά θα του ξεφεύγει. Θα πρέπει ν΄ ανέβει κανείς ψηλά, σε κάποια από τα τριγύρω υψώματα που περικλείουν το χωριό σαν πέταλο, με ένα άνοιγμα μπροστά που βλέπει προς τον εύφορο κάμπο και τη θάλασσα της Βασιλικής.

Είναι γεγονός ότι το χωριό δεν καυχιέται, πλην λίγων ίσως εξαιρέσεων, για τη διατήρηση της παραδοσιακής λαϊκής αρχιτεκτονικής, που θαυμαστά δείγματά της απαντά ο επισκέπτης στα παλιά ορεινά χωριά της Λευκάδας. Οι λόγοι είναι απλοί: το χωριό δεν είχε διέξοδο προς τη θάλασσα, κατοικήθηκε ανελλιπώς όλες τις τελευταίες δεκαετίες με αποτέλεσμα η πλειοψηφία των κατοίκων του να ανακατασκευάσει τα παλιά σπίτια αντικαθιστώντας τα φυσικά υλικά πέτρα-ξύλο με μπετόν.

Νεροχώρι ο Σύβρος, αυτό γίνεται αμέσως αντιληπτό στον καθένα, ακόμη κι αν δεν βλέπει ή δεν ακούει όλες τις φορές το νερό να τρέχει, από τα πάμπολλα υγιέστατα πλατάνια ή ακόμη και από τα ερείπια των παλιών νερόμυλων, για τους οποίους φημίζονταν παλιότερα το χωριό. Ένα πανάρχαιο σύστημα άρδευσης, με αυλάκια, που εκμεταλλεύεται τη φυσική ροή του νερού, χρησιμοποιείται ευρέως ακόμη μέχρι σήμερα. Τσιμεντένια είναι τα τωρινά, διασχίζουν όλο το χωριό, με πορτούλες που κλείνουν, αλλάζοντας κάθε φορά ανάλογα με τις ανάγκες τη ροή του νερού.

Εντυπωσιακές είναι οι πηγές της Κερασιάς, στο πάνω μέρος του χωριού. Κατακαλόκαιρο και βλέπεις το νερό να ξεπηδά μέσα από το λογγωμένο όχθο σχηματίζοντας έναν μικρό καταρράκτη, τον μοναδικό ίσως, την εποχή αυτή, φυσικό καταρράκτη στο νησί της Λευκάδας. Στο τέρμα πάλι του χωριού η ανήλια Ρεματιά της Δάφνης με τα ατέλειωτα σε ύψος πλατάνια και τα ολόχρονα βρύα θυμίζουν κατά διαστήματα αμαζόνιο τοπίο και προσφέρουν μια όαση δροσιάς μέσα στο καλοκαιρινό λιοπύρι.

Γεμάτο σπηλιές είναι τα ασβεστολιθικά πετρώματα των τριγύρω υψωμάτων με πιο γνωστή και προσβάσιμη την σπηλιά Καρούχα. Άγνωστο κατά πόσο έχει εξερευνηθεί από ειδικούς, μια αρκετά μεγάλη τρύπα στο βάθος της σπηλιάς δείχνει να διακλαδώνεται, ενώ η παράδοση θέλει κατσίκια που χάθηκαν παλιά στη σπηλιά να έχουν βρεθεί στον Αη Λιό, πίσω από το ύψωμα. Δεν είναι μακρινές οι εποχές που κάποιοι ονειρεύονταν τη δημιουργία ενός σπηλαιολογικού πάρκου στην περιοχή.

Θα ήταν άδικο να μην αναφέρουμε τις λιθόκτιστες παλιές εκκλησίες που διασώζονται, με πιο εντυπωσιακή αυτή της Παναγιάς στο Λιθάρι, καθώς και τα πέτρινα καμπαναριά στο πάνω μέρος του χωριού, παρά τις όποιες άκομψες μεταγενέστερα εξωραϊστικές παρεμβάσεις, που δεν λείπουν δυστυχώς και από εδώ.

Παραθέτουμε, τελειώνοντας, την περιγραφή του χωριού από τον Παναγιώτη Θ. Κουνιάκη, στο σύγγραμμά του «Η νήσος Λευκάς από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ΄ ημάς: Ήθη-Έθιμα-Εξελίξις & Δράσις των πολιτικών αυτής ανδρών» που εξεδόθη το 1928:

«ΣΥΒΡΟΣ. Πυκνός συνοικισμός και έδρα του τέως Δήμου Ευγήρου. Κάτοικοι 516. Συγκοινωνία δια της αμαξιτής οδού Πόλεως – Βασιλικής. Προϊόντα έλαιον – οίνος – σταφίς. Έδρα αστυνομικού σταθμού και γενέτειρα της Πατριαρχικής Οικογενείας των Τσαρλαμπά. Δροσόλουστος και τερπνή κατά το θέρος. Άφθονα πηγαία ύδατα, περιβόλια και πυκνά δέντρα καθιστώσι τον συνοικισμόν ευχάριστον και τερπνόν. Οι κάτοικοι αγρόται, κτηματίαι και καλλιεργηταί της σταφίδος των δημητριακών και της αμπέλου, είνε φιλήσυχοι και αρκετά εύποροι.»

*Ομώνυμο ντοκιμαντέρ του Νίκου Φατούρου 1982