Αριστοτέλης Βαλαωρίτης δια στόματος του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου
Στην ιστορική Μονή της Παναγία Σουμελά της Τραπεζούντας λειτούργησε τον Δεκαπενταύγουστο για τέταρτη συνεχή χρονιά, ύστερα από ειδική άδεια των τουρκικών Αρχών, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Ο Πατριάρχης ξεκίνησε την ομιλία του με τους πιο κάτω στίχους από το ποίημα «Η Φανερωμένη» του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη (κάντε κλικ εδώ για να διαβάσετε ολόκληρο το ποίημα), που είχε γράψει για την προστάτιδα του νησιού της Λευκάδας ο μεγάλος μας ποιητής, λέγοντας ότι έτσι «θα ετραγουδούσε και θα υμνούσε μαζί με όλους μας σήμερα εδώ, σην Σουμελάν την Παναΐαν, ο Λευκαδίτης ποιητής Αριστοτέλης Βαλαωρίτης».
 |
« […] Ξυπνᾷ κι΄ ὁ γέρο Γούμενος, τὸν ὄρθρο του σημαίνει καὶ μουρμουρίζοντας σιγὰ στὴν ἐκκλησιὰ πηγαίνει τὴν ἅγια εἰκόνα τῆς Κυρᾶς σκυφτὰ νὰ προσκυνήσῃ… Κ΄ ἐκεῖ ποὺ ἐτέντων΄ ὁ παπᾶς τὰ χείλη νὰ φιλήσῃ, τοῦ ΄κάστηκε πὼς ἔλειπε – παράδοξη ἱστορία! – ἀπ΄ τὸ θρονί της τὸ χρυσὸ ἡ Δέσποινα Μαρία… Ἐτρόμαξ΄ ὁ καλόγερος… Στὴν πλάκα γονατίζει, χτυπᾷ τὸ μέτωπο στὴ γῆ, παρακαλεῖ, δακρύζει… Μὲ μιᾶς ἀστράφτ΄ ἡ ἐκκλησιά, κ΄ αἰσθάνετ΄ ἕνα χέρι Σὲ ποιό καλύβι ἀγνώριστο, σὲ ποιά καρδιὰ θλιμμένη |
Στο κλείσιμο της ομιλίας του σειρά είχε ο εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς με τους πιο κάτω στίχους από το ποίημα «Μυστική Παράκληση» (κάντε κλικ εδώ για να διαβάσετε ολόκληρο το ποίημα):
 |
«Δέσποινα, κανένα φόρεμα τή γύμνια μου δέ φθάνει νά σκεπάσει, … Πρόστρεξε, Μυροφόρα, μονάχα ἐσένα πίστεψα, καί λάτρεψα μονάχα ἐσένα, ἀπό τά πρωτινά γλυκοχαράματα κι᾿ ὥς τώρα στά αἱματοστάλαχτα μιᾶς ὠργισμένης δύσης. … Δέσποινα, στήριξέ με ἐσύ καί μή μ᾽ ἀφήσεις…….» |
Ολόκληρη η ομιλία του οικουμενικού Πατριάρχη μπορεί να διαβαστεί εδώ.
Φώτο: © Dick Osseman
Με την ευκαιρία αυτή αντιγράφουμε από μια παλιά μας δίγλωσση σελίδα που δεν είναι πια διαθέσιμη στο διαδίκτυο την πιο κάτω ανάρτηση με τίτλο «Οι τοιχογραφίες της Παναγίας Σουμελά στην Τραπεζούντα – Die Wandmalereien des Klosters Panagia Soumela in Trabzon»:
Παναγία Σουμελά: Το ξακουστό Μοναστήρι της Τραπεζούντας
Το μοναστήρι είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.300 μέτρων στο όρος Μελά στο Πόντο και βρίσκεται 40 χιλιόμετρα νότια της Τραπεζούντας. Στο σημείο που είναι χτισμένο δημιουργείται ένα πλάτωμα, όχι μακρυά από την κορυφή, που εισχωρεί στο βουνό σχηματίζοντας ένα φαρδύ, ρηχό σπήλαιο. Από μακρυά μοιάζει σαν απομεινάρια χελιδονοφωλιάς, γατζωμένα στην πέτρα, που τα σάρωσε ένα δυνατό χέρι. Αυτό είναι το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, η «Ιερά, Αυτοκρατορική, Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της Παναγίας του Θεού Μητρός του Όρους Μελά», προικισμένη γενναιόδωρα από πέντε Κομνηνούς αυτοκράτορες της Τραπεζούντας. Στην εποχή της δόξας του κατείχε ολόκληρη την κοιλάδα και τα χωριά της.
Φαίνονται καθαρά τα ίχνη του βανδαλισμού και η αφαίρεση, του σταυρού μάλλον, στο πάνω μέρος της πόρτας
Η λατρεία σ΄ αυτό το πλάτωμα του βουνού πρέπει να άρχισε πολύ νωρίς. Μία επιγραφή του δέκατου τέταρτου αιώνα λέει ότι το μοναστήρι ιδρύθηκε «από τον Αυτοκράτορα, αφέντη Ανατολής και Δύσης», αλλά πρέπει να υπήρχε ναός στο μέρος αυτό πιο παλιά. Η παράδοση λέει ότι το μοναστήρι ιδρύθηκε από τους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο το έτος 385 μ.Χ. Όπως και να έχει όμως, το μοναστήρι γνωρίζει μεγάλη δόξα στην εποχή των Κομνηνών της Τραπεζούντας. Ο Αλέξιος Γ΄ (1349-1390) ήταν ο κατεξοχήν προστάτης του. Ας σημειωθεί ότι η βυζαντινή αυτοκρατορία της Τραπεζούντας άντεξε αρκετά χρόνια μετά την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως (1453) και μόλις το 1461 κυριεύθηκε από τους Οθωμανούς.
Τοιχογραφία πάνω στο φυσικό βράχο του κοιλώματος που βρίσκεται ο ναός
Οι τελευταίοι μοναχοί εγκατέλειψαν τη μονή τους πρώτους μήνες του 1923. Έκτοτε η μονή ερειπώθηκε και υπέστη, όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες, σοβαρές καταστροφές κυρίως από διάφορους βανδαλισμούς τις επόμενες δεκαετίες. Από το 1961, όμως, η εκδήλωση ενδιαφέροντος για τη διαφύλαξη της εξαίσιας φυσικής ομορφιάς της περιοχής συνέβαλε και στη διάσωση του μοναστηριού από την οριστική καταστροφή του. Σήμερα προβάλλεται και μεγάλος αριθμός ταξιδιωτών επισκέπτεται κάθε χρόνο το μοναστήρι.
Τοιχογραφία μουτζουρωμένη από γκράφιτι, ονόματα κυρίως τουρκικά και ημερομηνίες…
Οι φωτογραφίες είναι του Dick Osseman από τον ιστοχώρο PBase. Αναφέρεται ο σύνδεσμος στο τέλος της ανάρτησης, όπου μπορείτε να δείτε και περισσότερες φωτογραφίες του ίδιου από τα μοναστήρια της Τραπεζούντας.
Εδώ βλέπουμε, κατά περίεργο τρόπο, και ονόματα ελληνικά, από τα χρόνια πριν την Καταστροφή
|
Και κάποιες άλλες τοιχογραφίες, που φέρουν όλες σημάδια καταστροφής και βανδαλισμού |
|
 |
 |
|
 |
Φώτο: © Dick Osseman
Πηγή – Quelle:
Φωτογραφίες του Dick Osseman στο PBase (Μοναστήρια Τραπεζούντας)
Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού
