Θυρώματα και υπέρθυρα Ναών στην πόλη της Λευκάδας
[…] «Οι πρώτοι ναοί της πόλης ήσαν απλοί στην κατασκευή και την εμφάνιση. Η διαφοροποίηση πολλών εξ αυτών στο μέγεθος, τη δομή και την εξωτερική εμφάνιση ευθύς εξ αρχής ή έπειτα από διαδοχικές ανοικοδομήσεις και ανακαινίσεις γίνεται λόγω των σεισμών, της οικονομικής κατάστασης, αλλά και της επίδρασης των άλλων νησιών, ιδιαίτερα της Ζακύνθου.
|
|
»Άξια σημείωσης είναι τα διάφορα λίθινα γλυπτά μέρη στα θυρώματα και τα υπέρθυρα πολλών ναών της πόλης. Υπέρθυρα τοξωτά με συνήθη γλυπτά διακοσμητικά άνθη ή κλαδίσκους, ενώ οι από μαλακή πέτρα τετράγωνες παραστάσεις πατούν σε χαμηλά βάθρα ή σε βάσεις με τροχίλο και σπείρες ή διακοσμούνται οι προσόψεις τους με γεωμετρικά σχήματα ή αυλακώνονται καθ΄ όλο το ύψος τους, ώστε να παρουσιάζουν τη μορφή τετράγωνου κίονα με κάθετες ραβδώσεις κι επάνω να καταλήγουν σε είδος κιανόκρανου ιωνικού ή κορινθιακού ρυθμού. Όλα αυτά είναι στοιχεία του μπαρόκ ρυθμού, που εισβάλλουν από Δύση…» […] (Πηγή: Χριστιανική Ζωγραφική – Η Μεταβυζαντινή και Επτανησιακή Τέχνη στις Εκκλησίες και τα Μοναστήρια της Λευκάδας (15ος-20ος αι.), Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, Αθήνα 1999).
[…] «Οι εν λόγω Ναοί δύναται να καταταχθούν εις δύο κατηγορίας: Εις τους κεντρικωτέρους και ευρυχωροτέρους και εις τους μικρότερους ή συνοικιακούς. Εις με την πρώτην κατηγορίαν υπάγονται: ο Μητροπολιτικός Ναός της Υπεραγίας Θεοτόκου της Ευαγγελίστριας, ο του Αγίου Σπυρίδωνος, ο του Αγίου Νικολάου, ο του Παντοκράτορος, ο των Αγίων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου, ο της Αγίας Παρασκευής, ο της Υπεραγίας Θεοτόκου το Γενέσιον ή Παναγίας των Ξένων, ο της Υπεραγίας Θεοτόκου τα Εισόδια και ο των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού…
»Πάντες οι Ναοί της Λευκάδος, εξωτερικώς μεν είναι περίπου ρυθμού Βασιλικού, δηλαδή ούτοι είναι παραλληλόγραμμα κτίρια, έχοντα ξυλίνην κεραμοσκεπή στέγην και καταλήγοντα προς ανατολές εις ημικύκλιον, καλούμενον Κόγχη…» (Πηγή: Κωνστ. Γ. Μαχαιρά, Ναοί και Μοναί Λευκάδος, Αθήνα 1957).
