Θρησκευτικός τουρισμός στη Λευκάδα: Μια νέα προοπτική με πολυποικίλες ωφέλειες ξανοίγεται για το νησί
Του Θοδωρή Γεωργάκη
…Εύροις δ΄ αν πόλεις αοίκους, ατειχίστους, αγγραμμάτους. Ανιέρου δε πόλεως ουκ έστιν θεατής…
Δύο χιλιάδες πεντακόσια χρόνια πριν, ο Πλάτωνας, με τα ανωτέρω λόγια προσδιόριζε το θρησκευτικό συναίσθημα των Αρχαίων Ελλήνων. Τουτέστιν. Θα συναντήσεις πόλεις έρημες, χωρίς τείχη και με κατοίκους αγράμματους, όμως πόλη χωρίς ιερό, ποτέ δεν θα συναντήσεις.
Ακολουθεί, δύο χιλιάδες χρόνια πριν, ο Απόστολος των Εθνών, ο Παύλος, στην εκπληκτική του παρουσία στην Πνύκα των Αθηνών, όπου θα αποκαλύψει στους Αθηναίους την χριστιανική θρησκεία τονίζοντας: «Ον αγνοούντες ευσεβείτε, Τούτον καταγγέλω υμίν». Δηλαδή: «αυτόν που σέβεσθε και τιμάτε, χωρίς να τον γνωρίζετε, αυτόν σας αποκαλύπτω εγώ τώρα». Ως γνωστόν ο Απόστολος Παύλος έλαβε αφορμή απ΄ την ύπαρξη αγάλματος, στην αρχαία Αθήνα, που ήταν αφιερωμένο στον Άγνωστο Θεό.
Έκτοτε έχουν περάσει αιώνες. Η χριστιανική θρησκεία ταυτίστηκε αναπόσπαστα με τον Ελληνισμό και από κοινού πορεύθηκαν και πορεύονται στο διάβα των αιώνων με την ίδια αρμονική σχέση, παρά τις αντιρρήσεις, τις απορίες, τους νεολογισμούς, τις διώξεις, η Εκκλησία εξακολουθεί Θριαμβεύουσα πνευματικά, μα πάνω και απ΄ το λατρευτικό και δογματικό της περιεχόμενο είναι πηγή πολιτισμού, όπως ακριβώς η αρχαία ελληνική θρησκεία, το Δωδεκάθεο, πέριξ της οποίας δημιουργήθηκαν τα δύο τρίτα του Αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού. Αλλά, όπως και κάθε θρησκεία επί γης, μηδέ εξαιρουμένου και αυτού του πρωτόγονου ανιμισμού στις ζούγκλες της Αφρικής, κάθε θρησκεία γεννά πολιτισμό.
Στο νησί μας, στην Λευκάδα, η τοπική εκκλησία επαίρεται και σεμνύνεται ταυτόχρονα, ότι έχει να παρουσιάσει, πέραν απ΄ το λατρευτικό και δογματικό περιεχόμενο, που προαναφέραμε, μοναδικά δείγματα μιας σπάνιας εκκλησιαστικής τεχνοτροπίας με Καστρομονάστηρα, αλλά και με εκκλησίες στα χωριά μας και στην πόλη, που πραγματικά είναι σπάνια δημιουργήματα, που πέραν απ΄ τον ιεροποιημένο χώρο, έχουν να προσφέρουν αυτή την θαυμάσια τεχνοτροπία στους επισκέπτες, αφού υπάρχει πλειάδα ανθρώπων που στα ενδιαφέροντά τους περιλαμβάνεται αυτό που αποκαλούμε Προσκυνηματικό Τουρισμό, και οι οποίοι δεν αρκούνται μόνο στα λατρευτικά τους καθήκοντα, αλλά θαυμάζουν και όλα αυτά τα προτερήματα των εκκλησιών του νησιού, για τα οποία κάναμε λόγο παραπάνω. Πρόκειται για μια μορφή τουρισμού, κυρίως, απ’τις ομόδοξες θρησκευτικά χώρες, όπως η Ρωσία, ή οι Βαλκανικές χώρες, τουρισμός ο οποίος θα γνωρίσει τεράστια άνθηση τα επόμενα χρόνια, όταν, μάλιστα, όλοι οι μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι της Μεσοδυτικής Ελλάδος θα οδηγούν κατευθείαν στην Λευκάδα.
Ναυαρχίδα αυτής της μορφής τουρισμού είναι σίγουρα το Μοναστήρι της Φανερωμένης, στο οποίο λειτουργεί και το θαυμάσιο Εκκλησιαστικό Μουσείο. Έπειτα στην πόλη θα σταθεί ο προσκυνητής-επισκέπτης με θαυμασμό μπροστά στον Παντοκράτορα, με την πρόσοψη ρυθμού μπαρόκ με τα Γοτθικά στοιχεία, που έχει, και τις σπάνιες εικόνες των ζωγράφων Σπύρου Βεντούρα και Διονυσίου Καλλιβωκά, αλλά και θα προσκυνήσει στον τάφο του μεγάλου Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, ο οποίος βρίσκεται πίσω απ΄ το ίερό βήμα του ναού. Ο ναός του Αγίου Μηνά με το εξαίσιο τέμπλο και τις μεταβυζαντιινές εικόνες, έργο του Κωνσταντίνου Κονταρίνη. Τα Εισόδια της Θεοτόκου με τις εικόνες των Λευκαδίων αγιογράφων Ιωάννη Ρούσου, Στυλιανού Δεβάρη, Δημητρίου Καμπίσου, Σπυρίδωνος Σταμπόγλη και Ουρανίας Γαζή. Στο Κάστρο θα θαυμάσει ο προσκυνητής-επισκέπτης τον ναό της Αγίας Μαύρας, ενώ στην δυτικά παραλία του Αϊ Γιάννη θα θαυμάσει τον αρχαιότερο ομώνυμο χριστιανικό ναό, αφού, εδώ, κατά την παράδοση, ο Απόστολος Παύλος και ο μαθητής του Ακύλας κήρυξαν τον χριστιανισμό στους Λευκάδιους.
Η περιήγηση μεταφέρεται στα Κασρομονάστηρα, τα οποία βρίσκονται στην ενδοχώρα του νησιού. Βέβαια είναι σε κατάσταση ερειπίων τα περισσότερα, αφού η αβελτηρία τόσων αιώνων τα οδήγησε στη ερείπωση, αυτά τα καταπληκτικά δημιουργήματα, που, ποιος ξέρει, κάτω από πόσο αντίξοες συνθήκες χτίστηκαν απ΄ τον δέκατο τέταρτο αιώνα και εφεξής, και τα οποία, εμείς, οι σημερινοί νεοέλληνες δεν μπορέσαμε ούτε να συντηρήσουμε. Τελευταία, και με πρωτεργάτη τον Σεβασμιώταο Μητροπολίτη κ.κ Θεόφιλο, γίνεται μια συντονισμένη και εργώδης προσπάθεια να αναστηλωθούν και υπάρχει, όντως, ορατό αποτέλεσμα. Στο οροπέδιο της Εγκλουβής, ο Άγιος Δονάτος, ο Άγιος Ηλίας και ο Άγιος Νικόλαος στα Κανελλάτα. Στο οροπέδιο Σφακιωτών, Καρυάς και Αλεξάνδρου, οι Άγιοι Πατέρες, ο Άγιος Γεώργιος στους Σκάρους, ο Άγιος Ιωάννης στο Λιβάδι, το Ασωμάτων στήν Βαυκερή και η Κόκκινη Εκκλησιά στα Πλατύστομα. Στον Βουρνικά ο Άγιος Ιωάννης στο Ροδάκι, ο οποίος γιορτάζει στις 8 Μαΐου. Στον Νικολή ο Άγιος Νικόλαος. Στο Μαραντοχώρι ο Άγιος Γεώργιος στον Μπισά. Στο Αθάνι ο Άγιος Κήρυκος και ο Άγιος Νικόλαος στη Νιρά. Αν σε όλα αυτά τα εκπληκτικά μοναστήρια προστεθεί και η Οδηγήτρια στην Απόλπαινα, τότε υπάρχει ένα μελίσσι πραγματικό προσκυνηματικών χώρων, που μπορεί να εκτοξεύσει στα ύψη αυτή την μορφή του Προσκυνηματικού τουρισμού.
Είχαμε την χρυσή ευκαιρία, μαζί με τον υποψήφιο Δήμαρχο, τον Σπύρο τον Μαργέλη, να επισκεφθούμε τον Μητροπολίτη κ.κ Θεόφιλο, … «Από Διός άρξασθαι», όπως έλεγαν και οι αρχαίοι, στον οποίο εκθέσαμε το φιλόδοξο πρόγραμμα του Συνδυασμού μας «Ανοίγουμε Πανιά», σχετικά με την προοπτική αυτή της νέας μορφής τουρισμού, που μπορεί να αναπτυχθεί, τα επόμενα χρόνια στο νησί, αρκεί να συνδράμουμε όλοι στην αναστήλωση των Μοναστηριών, μέσα από τόσα προγράμματα, που υπάρχουν, αφού, δικαιολογημένα, ο Σεβασμιώτατος αγωνιά και περιμένει χείρα βοηθείας προς αυτή την κατεύθυνση.
