Τα λέμε, τα ξέρουμε; – Νο 3

Του Παναγιώτη Κονιδάρη

Όπως υποσχέθηκα, από καιρό σε καιρό θα επιστρέφω στις λέξεις της ντοπιολαλιάς μας ώστε να έχουμε εικόνα για το τι είναι αυτό που λέμε ή τουλάχιστον αυτό που έλεγαν οι παππούδες μας. Τα προηγούμενα σχετικά άρθρα είναι ΕΔΩ κι ΕΚΕΙ.

Ακουρμαίνομαι
Έχω στήσει αυτί, ακούω προσεκτικά, ενίοτε και στα κρυφά. Ακουρμαίνεται βέβαια και ο γιατρός, όταν χρησιμοποιεί στηθοσκόπιο, αλλά αυτό δεν έχει την ίδια χάρη, ούτε το ίδιο ενδιαφέρον.

Κοτοφώλος
Το αντίστοιχο του νεολογισμού «καναπεδάνθρωπος». Προέρχεται από την συνήθεια της κότας να κάθεται με τις ώρες στην φωλιά της, όταν κουρνιάζει ή όταν κλωσσάει. Γενικά είναι ο άνθρωπος που δεν ξεμυτίζει από το σπίτι του παρά μόνο για να αγοράσει καινούριο καναπέ ή καινούρια τηλεόραση. Πάει να πει το 50% των μικροαστών. Και μετά μου θέλετε και επανάσταση…

Σάισμα
Μπορεί να είναι μια φλοκάτη, όπως στην εικόνα, ή μια μεντανία ή άλλο χοντρό ύφασμα τελοσπάντων, που χρησιμοποιείται ως επιδαπέδιο στρώμα ή και σκέπασμα κλίνης. Για να το κάνω πιο λιανά, όταν κάποτε σε ένα μουντιάλ συζητιόνταν το ποια ομάδα θα περάσει στον επόμενο γύρο και η κουβέντα έδινε λίγες ελπίδες στο Καμερούν, γνωστός μαγαζάτορας εξανέστη: «Ποιό; Το Καμερούν είναι ήδη μέσα και πλααίνει απά στο σάισμα!»

Κλωνά
Αυτό είναι εύκολο, η κλωστή. Το δύσκολο είναι το μπελόνιασμα άμα έχεις τρεματούρα.

Δροπίκι
Σημαίνει κυριολεκτικά δηλητήριο, μα χρησιμοποιείται για κάτι που είναι πολύ πικρό ή δυσάρεστο στην γεύση, πχ. κάποιο φάρμακο ή φαγητό. Υπάρχει και η ασθένεια υδρωπικία, αλλά δεν έχει σχέση με αυτή, παρά την παρεμφερή εκφορά.

Τρόμπα
Μην περιμένετε με αυτή να φουσκώσετε ρόδα ποδηλάτου, γιατί η «τρόμπα» για τους ναυτικούς και τους ψαράδες μας είναι ο ανεμοστρόβιλος που όταν σε βρει καταμεσίς της θάλασσας, το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι ο σταυρός σου. Την λένε τρόμπα γιατί σηκώνει τόνους νερού σε σίφουνα. Πολλές φορές συνεκδοχικά σημαίνει και το ισχυρό ανεμόβροχο.

Καμπιόνι
Κοροϊδευτική έκφραση που εμφανώς προέρχεται από το λατινοπρεπές campioni / champion, δηλαδή πρωταθλητής. Απευθύνεται σε κάποιον πιτσιρικά που είναι πολύ ατίθασος και προπέτης, αλλά και πολύ καπάτσος και ικανός συνάμα.

Κουντρί
Ένας μεγάλος και τραχύς βράχος, σαν κι εκείονε που ανεβοκατέβαζε ο Σίσυφος στο βουνό. Στο Μεγανήσι υπάρχουν πολλά διάσπαρτα τέτοια, ένας θεός ξέρει από ποια εποχή τεκτονικών ανακατατάξεων. Παλιότερα χρησίμευαν ως… παγκάκια για να ξαποσταίνουν οι διαβάτες. Νομίζω ότι υπάρχει ακόμα το κουντρί απέναντι από του Κωσταρέλια, όπου κάναμε πάντα μια στάση πηγαίνοντας και -κυρίως- γυρίζοντας από του Ρεμεντινού.

Χειμωνικό
Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί η λέξη για το κατεξοχήν καλοκαιρινό φρούτο παραπέμπει στον χειμώνα! Μιλάμε για τον υδροπέπωνα ή στα τουρκικά καρπούζ. Ο σωστός τρόπος για να το απολαύσεις πάντως είναι ακριβώς αυτός που χρησιμοποιεί το φωτομοντέλο μας, δηλαδή με την μουσούδα χωμένη μέσα και τα ζουμιά να τρεχάνε απάνου σου. Μια βολά πάντως παιδάκια, έτσι κάναμε, και ήταν πολύ πιο νόστιμο απ΄ ότι τώρα. Χώρια που τώρα είναι και μεταλλαγμένα, όχι σαν κι εκειά που ήφερνε ο Κανατσούρης κι ο Βαλαωρίτης απ΄ το Λεσίνι!

Μπωλίτσα
Μια αρχιτεκτονική λεπτομέρεια που υπάρχει σε όλα τα παλιά πέτρινα κτίσματα. Είναι μια μικρή σχετικά οπή στην εξωτερική όψη, όπου (τεχνητά) λείπει ένας λίθος. Δεν είναι απόλυτα σαφής ο λόγος (αν υπάρχει αρχιτεκτονικός λόγος για κάτι τέτοιο) είναι ωστόσο γνωστή η χρηστική αξία που είχαν οι μπωλίτσες (από το «φωλίτσες»;), αφού εκεί τοποθετούσαν μικροπράγματα, εργαλεία ή συνηθέστερα τα κλειδιά του σπιτιού. Μερικές φορές οι μπωλίτσες γίνονταν και φωλιές πουλιών (πχ περιστεριών).

Σκλομανταρίδα
Το πασίγνωστο σκουλήκι. Αλλά βέβαια, με ένα τέτοιο βροντερό (ή βρωμερό) όνομα, δεν είναι όποιο κι όποιο σκουληκάκι, αλλά ένας μακρύς, γυαλιστερός και αηδιαστικός σκουλήκαρος!