Η πρώτη εκτέλεση πολιτικών κρατουμένων στις φυλακές Λευκάδας

Φυλακές Λευκάδας. Ένα άγνωστο σε μεγάλο βαθμό, αλλά πλούσιο σε ιστορία κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας του τόπου μας.

Ένας ματωβαμμένος τόπος, «μέσα στον οποίο γράφτηκε ένα σημαντικό κομμάτι της Εθνικής Αντίστασης, τόπος που «φιλοξένησε» χιλιάδες ψυχές και απέκτησε τη φήμη ενός από τα χειρότερα κάτεργα της Χώρας»¹.

«Δεν γνωρίζω που πήγαν τα πολύτιμα αρχεία, που υπήρχαν μέσα στις φυλακές, εκείνο όμως που μπορώ να σας διαβεβαιώσω, είναι ότι γυρίζοντας ανάμεσα στα χαλάσματα είδα κάτω από τις πέτρες και τ’ απάσβεστα πλακωμένους δεκάδες φακέλους η σπουδαιότητα των οποίων κατά την ταπεινή μου άποψη πρέπει να ήταν πολύ μεγάλη. Ένα μέρος της Ιστορίας μας σκεπάστηκε, χάθηκε, χωρίς κανένας να ενδιαφερθεί για τη διαφύλαξή της στο Ιστορικό Αρχείο Λευκάδας!»²

Ευτυχώς που υπάρχει κι ο «Θίασος» του Αγγελόπουλου. Πάμε όμως σήμερα να δούμε μέσα από καταγεγραμμένες αναμνήσεις την πρώτη εκτέλεση πέντε κρατουμένων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Έγινε στις 16 Φλεβάρη του 1948.

Μεταξύ των εκτελεσμένων ο Σωτήρης Πετρούλας (Μπέμπης)*, 18 χρονών τότε. Είχε δικαστεί δυο χρόνια νωρίτερα, σε ηλικία μόλις 16 χρονών (ίσως και μικρότερη) σε θάνατο. Η αποθέωση της εκδίκησης του μεταβαρκιζιανού κράτους…

«Στις 16.02.1948 έγινε στις φυλακές Λευκάδας η πρώτη εκτέλεση. Τότε κράταγα μικροσημειώσεις για τις εκτελέσεις. Ευτυχώς παρ΄ όλες τις μεταγωγές και τις έρευνες κατόρθωσα να τις σώσω. Πάντα τις κουβάλαγα στο διπλό πάτο της βαλίτσας μου. Τις μεταφέρω όπως τις είχα γράψει τότε χωρίς σχόλιο.

Φυλακές Λευκάδας
16.02.1948

1. Ζυγούρης Βασίλης, Μουσταφούλι Αγριν. (σ.σ. Παναιτώλιο)
2. Πετρούλας Σωτήρης (Μπέμπης) από το Αγρίνιο
3. Χαρδαλιάς, Κριεκούκι Αιτωλοακαρνανίας
4. Κουμπλίτσης Παναγ. Μπαρμπίνη Αγρινίου, Ξηρομέρου
5. Κυριάκος Γιάννης από το Βασιλόπουλο Ξηρομέρου

Και του 5, μαζί και με άλλους τους είχαν φέρει στην Λευκάδα από την Κεφαλλονιά για δίκη και η δίκη τους θα γινόταν ακριβώς αυτή την ημέρα 16.02.1948.

Μετά την εκτέλεση η δίκη έγινε κανονικά για τους άλλους συγκατηγορούμενούς τους. Τους εκτέλεσαν στον Άγιο Νικόλαο Ξηρομέρου³.

Τους πήραν από τη φυλακή γκαγκστερικά. Ήρθαν την νύχτα στις 4 πάνω από 30 χωροφύλακες με επικεφαλής έναν μοίραρχο και έναν ανθυπασπιστή. Μπούκαραν στους θαλάμους με τα πιστόλια και τα αυτόματα προτεταμένα φωνάζοντας: «Μην κουνηθεί κανείς.»

Στην υπόδειξη του φύλακα που τους συνόδευε άρπαξαν τις κουβέρτες και τους τις πετούσαν από το κρεβάτι και με το πιστόλι ή το αυτόματο στο κεφάλι του μελλοθάνατου ούρλιαζαν: «σήκω ντύσου γρήγορα».

Ζυγούρης: «Τι συμβαίνει κύριε Μοίραρχε;»

Μοίραρχος: «Έκτακτη μεταγωγή.»

Ο Ζυγούρης βγάζει την κλήση από την τσέπη του και την δείχνει.

Ζυγούρης: «Ξέρετε ότι σήμερα έχουμε δίκη;»

Μοίραρχος: «Ναι το ξέρουμε».

Μπέμπης: (Ήταν τότε 18 χρονών και την εποχή που τον κατηγορούσαν ότι έκανε εγκλήματα δεν είχε κλείσει ακόμα τα 15 του χρόνια) «Δεν τ΄ αφήνετε αυτά ρε; Το καταλαβαίνουμε ότι θα μας πάτε για εκτέλεση, γιατί ντρεπόσαστε να μας το πείτε;»

Μόλις που πρόφτασε να ντυθεί πρόχειρα ο καθένας και τον άρπαξαν 4-5 χωροφύλακες και τραβώντας τους έσπρωχναν και τους έβγαζαν έξω από το θάλαμο χωρίς να τους αφήσουν ούτε και να πούνε τίποτα, ούτε να αποχαιρετήσουν κανέναν.

Μόνο την ώρα που τους τραβούσαν πρόφτασαν να φωνάξουν το τελευταίο χαίρε: «Γειά σας αδέλφια».

Όταν τους συγκέντρωσαν όλους στα γραφεία της διεύθυνσης και ο εισαγγελέας τους ανακοίνωσε ότι πάνε για εκτέλεση ο Μπέμπης τους λέει «είσαστε εγκληματίες και δολοφόνοι που σκοτώνετε ένα παιδί 18 χρονών για «εγκληματία». Ζήτω το ΚΚΕ, ζήτω η Ελλάδα» και όλοι μαζί από εκεί μέχρι τον τόπο εκτέλεσης τραγουδούσαν αντάρτικα τραγούδια και το χορό του Ζαλόγγου.»⁴

«… Ας μου επιτραπεί στο σημεία αυτό να προσθέσω μερικά λόγια με προσωπικό, οικογενειακό χαρακτήρα θεωρώντας ετούτες τις γραμμές σαν ένα μνημόσυνο…

… Συγκεκριμένα θάθελα να πω για το αετόπουλο, το Μπέμπη Πέτρουλα, που σαν χωρίσαμε κείνο το βράδυ, μ΄ αγκάλιασε και μ΄ ευχήθηκε καλή τύχη. Και την είχα… Μα τι απέγινε όμως ο Μπέμπης;…

Ήρθε η απελευθέρωση.

Ήρθε και το ματοβαμμένο μεταδεκεμβριανό κράτος, που άρπαξε και έκλεισε στη φυλακή το Μπέμπη Πέτρουλα σε ηλικία μόλις 14 χρονών.

Και ο αξιότιμος κύριος Στρατοδίκης … στρίγγλισε οργισμένος:

«Ο Μπέμπης Πετρούλας αναμιχθής εις τας αντεθνικάς οργανώσεις ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΚΚΕ και δράσας εις το έπακρον κατά της φιλτάτης Πατρίδος καταδικάζεται εις ΘΑΝΑΤΟΝ.» Στο σημείο αυτό ο αξιότιμος κύριος Στρατοδίκης, ξεροκατάπιε το σάλιο του και με ύφος μειλίχιο, πρόστεσε: «Σου χαρίζεται, όμως μικρούλη Μπέμπη, η ζωή κι ελευθερώνεσαι αμέσως, αν αποκηρύξεις μετά βδελυγμίας το Κομμουνιστικόν Κόμμα Ελλάδος. »

Κι ο αγαπημένος μας Μπέμπης, σαν ένας νέος Ναπολέων Σουκατζίδης, σιγουρεύτηκε στα λιγνά ποδαράκια του, ορθώθηκε σαν γίγαντας και βροντοφώναξε: ΑΡΝΟΥΜΑΙ. Και τον έστησαν στον τοίχο τον ακριβό αδελφό μας, τον Μπέμπη Πέτρουλα, σε ηλικία μόλις 16 χρονών».⁵

«Πριν από λίγες μέρες δικάστηκε στο Κακουργοδικείο Μεσολογγίου “ως εκτελεστής εθνικοφρόνων πολιτών” ο Μπέμπης! Ο Μπέμπης είναι ένα συμπαθητικό παιδάκι ως 16 χρονών, λιγνό κι αδύνατο που δύο χρόνια τώρα η μεταδεκεμβριανή Δικαιοσύνη τον περιφέρει από φυλακή σε φυλακή, από μουντρούμι σε μουντρούμι κι από δικαστήριο σε δικαστήριο σαν εγκληματία.

Όλοι οι φυλακισμένοι τον ξέρουν Μπέμπη! Πολύ λίγοι ξέρουν το πραγματικό του όνομα Σωτήρης Πετρούλας. Τι έκαμε λοιπόν το κακόμοιρο αυτό παιδάκι και το βασανίζουν; Τι έκαμε; Απλούστατα! Κάτι που δεν μπορεί να του συγχωρήσει ποτέ ο δοσιλογισμός και ο μεταδεκεμβριανός υπόκοσμος.

Σε ηλικία 13 χρονών, αντί να παίζει κουκλόσπιτα ή να διαβάζει τα βιβλία του, συνεπαρμένο απ΄ τον υπέροχο αγώνα του λαού μας ενάντια στον καταχτητή, παράτησε τα βιβλία και τα παιγνίδια και βγήκε στο βουνό. Με το ντουφέκι στο χέρι χτυπήθηκε παλληκαρίσια με τον σιδερόφραχτο κατακτητή και στάθηκε ένας μικρός ήρωας δείχνοντας το δρόμο στους ταπεινούς γραικύλους που πέρασαν στην υπηρεσία του Χίτλερ.

Αυτό δεν μπόρεσαν ούτε θα μπορέσουν να το συγχωρήσουν οι γραικύλοι. Γι΄ αυτό τον βάφτισαν… εκτελεστή “δεκάδων εθνικοφρόνων πολιτών”, αιμοσταγή κακούργο κλπ… Του σκάρωσαν λοιπόν καμιά πενηνταριά μηνύσεις για ηθική αυτουργία, φυσική αυτουργία και τράβα κορδέλλα…⁶ Οι μεταδεκεμβριανοί εισαγγελείς με τη φόρα της “εθνικοφροσύνης” που πήραν τον έστειλαν στα μουντρούμια.

Προχθές ο Μπέμπης είχε την ευεργετική του. Δικαζόταν για την εκτέλεση τριών “εθνικοφρόνων” Καλυβιωτών. Οι μάρτυρες εξήραν την “εθνικοφροσύνη”, μέχρι δοσιλογισμού, των μεταστάντων.

-Ήταν “εθνικιστής” ο εκτελεσθείς διαπιστώνει ο μάρτυς Π. Έτρωγε συχνά με το Γερμανό στρατηγό των Ες Ες. Όταν τον πήραν οι αντάρτες ο στρατηγός φρύαξε. Έδειχνε ένα χάρτη κι έλεγε: “Πέστε μου που τον πήγαν οι αντάρτες να πάω να τον σώσω. Θα διαθέσω όλον το στρατό και τ΄ αεροπλάνα μου”.

Το δικαστήριο ύστερα απ΄ αυτό επείσθη απολύτως .

-Μου λέτε μάρτυς, ρωτάει ο συνήγορος, ξέρετε ο κατηγορούμενος σκότωσε και τους τρεις;

-Μάλιστα! Τον είδε όλο το χωριό. Έτσι έμαθα.

-Μα γιατί δεν ήλθε κανείς απ΄ αυτούς να μας το καταθέσει;

-Δεν ξέρω!! Το ακροατήριο γελάει.

Κι ο Μπέμπης απολογείται

-«Δεν ξέρω ποιος τους σκότωσε. Αλλά μου είπαν κ. Δικαστές να υπογράψω μια δήλωση μετανοίας και να ειπώ ότι τους σκότωσε ο Ζ. Για να με βγάλουν! Πως αν έκανα τη δήλωση θα μ΄ έβγαζαν και τώρα λένε πως τους σκότωσα εγώ μοναχός μου; Δήλωση δεν θα κάνω ποτέ ούτε μετανοιώνω για το ότι πολέμησα τον κατακτητή. Έκαμα τον καθήκον μου σαν Έλληνας!»

-Σιωπή κατηγορούμενε, φωνάζει ο Πρόεδρος που ερεθίστηκαν τα νεύρα του. Κάθισε κάτω αναδέστατε!

Κι η ποινή ΘΑΝΑΤΟΣ. Κι αναρωτιέται ο καημένος ο Μπέμπης: έγκλημα έκανα που πολέμησα τους Γερμανούς;

Όχι Μπέμπη δεν έκαμες έγκλημα. Οι εγκληματίες είναι άλλοι και κάποτε θα δώσουν λόγο. Εσύ είσαι ένας μικρός ήρωας κι ένα μεγάλο παράδειγμα για μερικούς άλλους…»⁷

________________________
¹ Εικόνες από τις διαβόητες φυλακές Λευκάδας – Ο Θίασος – Η κατεδάφιση – Η απώλεια. και Οι διαβόητες φυλακές Λευκάδας – Το κάτεργο (Αναρτήσεις του Αιθεροβάμονα στην παρούσα σελίδα)
² ό. π.
³ Οι εκτελέσεις γινόταν σύμφωνα με μαρτυρίες στην περιοχή Αη Γιάννης, της Τοπικής Κοινότητας Αγίου Νικολάου Βονίτσης και Ξηρομέρου
⁴ Γιάννης Γ. Παπακωνσταντίνου, Ενθυμήματα ποτισμένα με αίμα και δάκρυα, Τόμος Γ΄, Εκδόσεις “ΛΙΝΟΣ”, Αθήνα 1986
⁵ Φίλιππος Γελαδόπουλος, 13η Μεραρχία ΕΛΑΣ
⁶ Στα χρόνια 1946-1951 δικάστηκαν από έκτακτα στρατοδικεία 49.650 άτομα (44.945 άντρες και 4.705 γυναίκες). Ν. Μιχιώτης, Τα έκτακτα στρατοδικεία της περιόδου 1946-1960, σελ. 300, Σύγχρονη Εποχή, 2007.
⁷ Γράφτηκε από το δάσκαλο Γιώργο Παπαντωνίου στην εφημερίδα του Αγρινίου «Φωνή του Λαού» το καλοκαίρι του 1946.
_________________________

* Τρία αδέλφια

Ο Κώστας Πετρούλας ήταν ο μεγαλύτερος απο τα τρία αγόρια. Όταν η πατρίδα τελούσε υπό την τριπλή κατοχή, ο Κώστας ανέβηκε το βουνό με τους αντάρτες του ΕΛΑΣ. Σύντομα τίμησε με την παρουσία του και το ΚΚΕ.

Ο Νίκος ήταν ο δεύτερος. Παλικαράκι είκοσι χρονών το 1943 εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ και τέθηκε οδηγός και σύνδεσμος του ΕΛΑΣ Αγρινίου.

Ο μικρός ήταν ο Σωτηράκης, «Μπέμπη» τον φώναζαν στο σπίτι, «Μπέμπη» και στο βουνό. Αετόπουλο από τα 13 του οδηγούσε άφοβα σε όλο τον Παναιτώλιο τους αντάρτες σε περάσματα και μονοπάτια.

Ο Κωστής σκοτώθηκε στο βουνό σε μιά επιχείρηση ενάντια στους Γερμανούς.

Ο Νίκος στελεχωμένος στο κόμμα συνελήφθει απο τους Γερμανούς και εκτελέσθηκε την Μεγάλη Παρασκευή του 1944.

Ο Μπέμπης έζησε μέχρι και την απελευθέρωση. Δεν έφαγε όμως το ψωμί της λευτεριάς ούτε είδε το φώς της. Το 1945 Δεκέμβρη, τον συλλαμβάνουν και μερικούς μήνες μετά τον οδηγούν στο δικαστήριο. Οι κατηγορία: Μέλος του ΚΚΕ και στυγερός δολοφόνος εθνικοφρόνων. Του διαβάζουν καμιά 50αριά κατηγορίες. Του φορτώνουν ηθική και φυσική αυτουργία σε δολοφονίες. Τότε που ο Μπέμπης ήταν 13 χρονών. Ο μάρτυρας κατηγορίας κύριος Π., μέλος της Χ, τον κατηγορεί για την δολοφονία τριών Καλυβιωτών. «Ήταν εθνικιστές κύριε δικαστά» λέει «Συνέτρωγαν συχνά με τον Γερμανό στρατηγό των Ες-Ες». Ο Μπέμπης λέει «Εκαμα το καθήκον μου σαν Ελληνας» Καταδικάζεται τρείς εις θάνατο. Ο δικαστής του λέει «Αγόρι μου είσαι μικρό παιδάκι, πές ότι απαρνιέσαι μετά βδελυγμίας το ΚΚΕ, και θα φύγεις τώρα να πας σπίτι σου» Εκείνος σαν να μην νοιάσθηκε ούτε για μιά στιγμή τα νειάτα του φώναξε «Αρνιέμαι».

Ο Μπέμπης εκτελέσθηκε τον Φλεβάρη του 1948, ήταν τότε 16 ετών ….

(Πηγή: kokkinosfakelos.blogspot.gr)