Κρυφές ομορφιές Λευκάδας: Ο ναός του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου στο Άλατρο

O ναΐσκος του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στο Άλατρο βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό στην κορυφή ενός χαμηλού λόφου, που αντικρύζει μακρυά τον κόλπο του Νυδριού κι ακόμη μακρύτερα τα Ακαρνανικά βουνά. Η θέα από εκεί ψηλά είναι απεριόριστη και η ηρεμία του τοπίου απόλυτη.

Ο επισκέπτης που θέλει να επισκεφτεί το Άλατρο, ύστερα από μια δύσκολη ανάβαση, πρέπει πρώτα να προσκυνήσει στο μετερίζι αυτό που από ψηλά διαφεντεύει τη γύρω περιοχή, το μικρό εκκλησάκι του Αη Γιαννιού, για να ξεχάσει εκεί ψηλά τις μικρότητες και τις κακίες του κόσμου.

Το εκκλησάκι αυτό είναι μια μικρή μονόχωρη αίθουσα με σαμαρωτή ξύλινη κεραμοσκεπή στέγη. Η σκεπή αυτή έχει αντικαταστήσει παλαιότερη και ψηλότερη, όπως δείχνουν τα ίχνη των κατεστραμμένων τοιχογραφιών της τρίτης ζώνης. Η τοιχοποιία του είναι αργολιθοδομή με παχύ συνδετικό κονίαμα. Οι εσωτερικές διαστάσεις του είναι 6.70×3 μ. και ύψος 2.50 μ.

Το τοίχινο τέμπλο¹ του 3×2.20 μ. ύψος με δύο μόνο θύρες, της Πρόθεσης και της Ωραίας Πύλης, χωρίζει το Ιερό από τον κυρίως ναό. Όλος ο ναός είναι κατάγραφος με ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες, πιθανόν των αρχών του 18ου αιώνα κι αποτελούν ένα από τα ελάχιστα σύνολα μεταβυζαντινών τοιχογραφιών της Λευκάδας. Όλες όμως αυτές οι τοιχογραφίες βρίσκονται από τις καιρικές συνθήκες και την εγκατάλειψη των ανθρώπων σε προχωρημένη σχεδόν καταστροφή.

Τα χρώματα έχουν ξεθωριάσει κι αποτριβεί σε πολλά σημεία και δύσκολα διακρίνονται τα εικονογραφημένα θέματα.

Η Πλατυτέρα με το μικρό Χριστό στο στήθος της, στη μεγάλη κόγχη

Μέσα στο Ιερό εικονίζονται: Στη μεγάλη κόγχη η Πλατυτέρα με το μικρό Χριστό στο στήθος της. Κάτω από αυτή Ιεράρχες δυσκολοδιάκριτοι σήμερα και κακοποιημένοι από τη φθορά. Στην κόγχη της Πρόθεσης η Άκρα Ταπείνωσις με την επιγραφή «Η Αποκαθήλωσις». Δεξιά της Πρόθεσης ο Άγιος Ρωμανός και δεξιά της μεγάλης κόγχης ο πρωτομάρτυρας Στέφανος.

Το όραμα του Αγίου Πέτρου Αλεξανδρείας

Στη βόρεια πλευρά του Ιερού διακρίνουμε τον Άγιο Πέτρο τον Ελεήμονα και το «Όραμα του Αγίου Πέτρου Αλεξανδρείας».²

Οι άλλοι τοίχοι του κυρίως ναού καλύπτονται από πλήθος μεμονωμένων εικόνων και παραστάσεων σε δύο ζώνες, από τις οποίες επιλεκτικά παρουσιάζουμε ορισμένες πιο κάτω. Στο τέμπλο που κατασκευάστηκε μετά την ιστόρηση του ναού υπάρχουν τοιχογραφημένα τα δεσποτικά, επάνω οι Απόστολοι και κάτω γεωμετρικά και φυτόμορφα σχέδια.

Η Σταύρωση του Χριστού. Παράσταση από το βόρειο τοίχο

Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος βρέφος οδηγείται στο Ζαχαρία

Οι Άγιοι Κοσμάς, Δαμιανός και Παντελεήμων

Ο Μυστικός Δείπνος. Τοιχογραφία από το βόρειο τοίχο.

Πηγή για το κείμενο: «Χριστιανική Ζωγραφική – Η Μεταβυζαντινή και Επτανησιακή Τέχνη στις Εκκλησίες και τα Μοναστήρια της Λευκάδας (15ος-20ος αι.)», Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, Αθήνα 1999

Σημείωση: Οι φωτογραφίες είναι δικές μας. Είχαμε αναφερθεί και παλιότερα στο ξωκλήσι στην εδώ ανάρτηση: Άλατρο: Το κατάγραφο με τοιχογραφίες εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου (2013). Αυτή τη φορά προσθέσαμε περισσότερα ιστορικά στοιχεία.
_______________________________
¹ Τοίχινο τέμπλο έχει ακόμη το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου στους Τσουκαλάδες
² Το «Όραμα του Αγίου Πέτρου Αλεξανδρείας», ένα σπάνιο κατά τα άλλα θέμα, απαντάται και σε τοιχογραφία στο Ιερό του καθολικού της μονής Ασωμάτου