Μια πρώτη προσπάθεια δημιουργίας ενός ψηφιακού χάρτη με τα τοπωνύμια στο δάσος των Σκάρων

Που αξίζει να συνεχιστεί…

Δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων στο πανέμορφο, ανεξαρτήτου εποχής, βελανιδόδασος των Σκάρων. Στον «Άθωνα της Λευκάδας». Κορώνα, από καθαρό χρυσάφι την εποχή αυτή, στο κεφάλι του νησιού μας.


Στην καλύβα του Θοδωρή Βρεττού (Τόλια) και Χρήστου Βλάχου (Γέροντα) στην τοποθεσία «στου Καντ(η)λιώτη» το 1972 και σήμερα

Με ένα φωτοβόλο ήλιο που χαίρεσαι να περπατάς. Όταν οι ανηφοριές δεν είναι πολλές. Αλλά όλο υψώματα είναι οι Σκάροι και … μετά τις ανηφοριές έρχονται και οι κατηφοριές. Συνοδοιπόροι αυτή τη φορά ο Χάρης Σ. και ο Γιώργος Σ. Είχε σχεδιαστεί εδώ και κάμποσο καιρό. Σκοπός η καταγραφή σε πρώτη φάση, μέσα από μια συλλογική προσπάθεια, του τοπωνυμικού θησαυρού του δάσους. Τοπωνύμια που έρχονται από πολύ παλιά, καρπός της λαϊκής σοφίας. Άλλοτε ορίζουν μικρές θέσεις που μπορεί να αλλάζουν όνομα στα λίγα μέτρα και άλλες φορές πάλι ολόκληρες περιοχές. Τα ακριβή όρια είναι καμιά φορά ασαφή. Πολλά τοπωνύμια είναι εύκολο να ερμηνευτούν, άλλα παραμένουν ακόμη μέχρι σήμερα ετυμολογικά ανερμήνευτα, εξαιτίας και του γεγονότος ότι στο πέρασμα του χρόνου και από στόμα σε στόμα έχουν παραφραστεί λέξεις. Ελπίζουμε η προσπάθεια να συνεχιστεί, γιατί αξίζει τον κόπο. Είναι ένα κομμάτι της τοπικής μας ιστορίας που πάει πολλούς αιώνες πίσω.


Ο Γιώργος Σούνδιας στην καλύβα των Μετοραίων, στο ύψωμα του Αη Λια, ύστερα από πολύ καιρό. Δίπλα βρίσκεται ο ομώνυμος ναΐσκος. Διακρίνεται ένα μέρος από τα θεμέλια που είναι πνιγμένα από τις μάζες

Ο Χάρης ο Σάντας είναι ένα νέο παιδί που μαζί με μια ομάδα επίσης νέων ανθρώπων όπως, ο Δημήτρης ο Σούνδιας, ο Ανδρέας ο Αραβανής, ο Γιώργος ο Γρηγόρης, συνεπικουρούμενοι και από πολλούς άλλους, έχουν κάνει σκοπό της ζωής τους την καταγραφή και διάνοιξη των παλιών μονοπατιών. Με δικιά τους πρωτοβουλία έχουν ανοίξει πολλά μονοπάτια στην ευρύτερη περιοχή του Αλεξάνδρου, ίσως και αλλού, που χαίρεται να περπατά κανείς σήμερα. Μπράβο τους! Από την άλλη η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου Λευκάδας με απόφασή της εισηγείται, μόλις πρόσφατα, ομόφωνα για απευθείας ανάθεση σε κάποιο Αρτινό (ΔΟΥ Άρτας) την «εκπόνηση μελέτης αποτύπωσης και καταγραφής μονοπατιών Δήμου Λευκάδας» αντί του ποσού των 15.000,00€ με ΦΠΑ – δεν γνωρίζουμε αν έχει περάσει από το δημοτικό συμβούλιο. (Δες εδώ). Αντί να στηρίξει όπως μπορεί τις προσπάθειες αυτών των νέων ανθρώπων, καθώς και άλλων που ενδεχόμενα να υπάρχουν.

Ο Γιώργος ο Σούνδιας (Μέτορας) έζησε για πολλά χρόνια ως κτηνοτρόφος στους Σκάρους. Από την φύση αυτής της ασχολίας του γνωρίζει πολύ καλά το δάσος. Και δεν είναι μόνο οι τοποθεσίες, αλλά και που είχε στάνη η κάθε οικογένεια ή τα μέρη που συνέβησαν σε παλιότερες εποχές σημαδιακά γεγονότα στο βουνό: «εδώ σκοτώσανε τον Καμπέρη», «απ΄ αυτό το ρουπάκι έπεσε η Ξάνθη του Καραγιάννη και έμεινε ανάπηρη», «την ψίχα της κακατσίδας (καρπός ενός είδους ρουπακιού, της Γρανίτσας, που απαντάται στους Σκάρους) την χρησιμοποιούσαν παλιά όταν συγκαίγονταν τα παιδιά» κ.ά. Υπάρχουν ακόμη εν ζωή και αρκετοί άλλοι Αλεξανδρίτες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην περαιτέρω καταγραφή και ταυτοποίηση των τοπωνυμίων, αφού μπορεί ο καθένας να έχει ξεχάσει μετά τόσα χρόνια κάποιο απ΄ αυτά. Ο μπάρμπα Λάκης ο Κολυβάς (Μπερδεμπές) που έζησε πάνω από εβδομήντα και βάλε χρόνια στο βουνό είναι ένας θησαυρός ολόκληρος, αν και αρνείται πεισματικά από παλιά να ξαναπάει στους Σκάρους: «Θέλω να τους θυμάμαι όπως τους άφησα…».

Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφέρουμε την προσπάθεια του Τάσου Π. Κοντομίχη, που στο βιβλίο του «Τα τοπωνύμια της Λευκάδας» (Εκδόσεις Νεφέλη, 2000) έχει καταγράψει με αλφαβητική σειρά, μεταξύ άλλων, πολλά από τα τοπωνύμια της περιοχής Αλεξάνδρου-Νικιάνας. Με σχολιασμούς σε κάποια σημεία και ετυμολογικές ερμηνείες. Η προσπάθεια όμως θα πρέπει να συνεχιστεί με τον καθορισμό μέσω συστήματος GPS -μια εύκολη εφαρμογή σήμερα- των ακριβών, ει δυνατόν, ορίων της κάθε τοποθεσίας με σκοπό τη δημιουργία μελλοντικά ενός ψηφιακού χάρτη.

Στη Ράχη στο Βρωμοπήγαδο το 1969. Τρίτος από αριστερά ο Κολυβιάτης κτηνοτρόφος Χρήστος Βλάχος (Γέροντας) [αρχείο Κων. Μαλακάση]

Παραθέτουμε τέλος με αλφαβητική σειρά κάποιες από τις ονομασίες των τοποθεσιών που εντοπίσαμε στη χθεσινή μας βόλτα, άλλες εκ του σύνεγγυς και άλλες από μακρυά, με την πολύτιμη βοήθεια του Γιώργου Σούνδια (Μέτορα), στο δάσος των Σκάρων:

Αγραπιδούλι (στο), Άγρικο Λαγκάδι (στο), Αετοβίγλι (στο), Αετοφωλιά (στην), Αη Βάρβαρος (στον), Αη Λιας (στον) σώζονται τα θεμέλια ομώνυμου ναΐσκου, Αμάραντος (στον), Αμπέλια (στα), Αναστάση Λαγκαδιά (στου), Αρσενίας Λαγκαδιά (στης), Αρχό Πηγάδι (στο), Ασκητή Ράχη (στου), Άσπρα Χαλίκια (στα), Βαθειά Λίμπα (στη), Βελανιδιά (στη), Βρωμοπήγαδο (στο) υπάρχει πηγάδι, Γελαδοκαλύβα (στη), Γέρο Νικολού (στου), Γκούβελη (στου), Γράβαλα (στα), Ερωτόκριτου Λαγκαδιά (στου), Θρασεβλίνας Λόγγος (στης), Κακιά Σκάλα (στη), Καλύβια Αηλιώτικα (στα), Καμπέρη Στάνη (στου), Κάπραλου (στου), Καραβόλιμπα (στη) υπάρχει λίμπα που κρατά βρόχινο νερό, Καντ(η)λιώτη (στου), Κάψαλα (στα), Κελάκια (στα), Κουμάρι (στο), Λαγκαδιά (στη), Λαγκαδιές (στις), Λιανοσκάλια (στα), Λιτρουβιό (στο), Λομπάρια (στα), Λόμπος (στο), Λούβρου Λάκκος (στου), Μαδουρή (στη) [Πλαγιά Μαδουρής, Σπηλιά Μαδουρής, Ίσωμα Μαδουρής, Πέρα Ίσωμα Μαδουρής], Μαρίτσα (στη), Μέγα Κόντρος (στο), Μεγάλη Ράχη (στη), Μέγα Στεφάνι (στο), Μηλιώνη (στου), Μονοθυατέρα (στη) σώζεται το δίχαλο κοντρί, Μουσταφά (στου), Νεράιδα (στη) [Σπηλιά στη Νεράιδα], Μοναχού (στου), Ντετόρου Παλιόρογγο (στου), Ντούσα (στη), Ξεροχώρι (στο), Ξυλοκακιό (στο), Παλιοβοροί (στους) [Ράχη Παλιοβορούς], Παπά Γιάννη Ράχη (στου), Παπά Νικολή αλώνι (στου), Πελάτι (στο), Πελελού Λαγκάδα (στου), Πιατέλια (στα), Πλάκα (στη), Πόρτες (στις) [Απάνου Πόρτες], Σαρακαβού (στου), Σκούπα (στη), Σταυροδρόμι (στο), Στέρνα (στη), Στεφάνι (στο), Τσ(ι)γή Τρύπα (στου), Τραμπάλα (στη;), Τσακαλιά (στου), Τουρκόλιμπα (στη), Τρύπες (στις), Φελίκια (στα).

Και υποσχόμαστε να επανέλθουμε…

[Gallery not found]