Τα κιόσκια-παρατηρητήρια του προγράμματος BIG και η κατάρα που μας κυνηγά

Για τις Αλυκές Αλεξάνδρου, στους Καρυώτες Λευκάδας, έχουμε αναφερθεί κάμποσες φορές στην παρούσα σελίδα (δες τους σχετικούς συνδέσμους στο τέλος της ανάρτησης).

Υάκινθος ή Zουμπούλι (Hyacinthus orientalis) στις Αλυκές Αλεξάνδρου (Φωτό: 14/2)

Η περιοχή είναι Προστατευόμενο Βιομηχανικό Μουσείο (αν και δεν έχει απομείνει σχεδόν τίποτα πλέον!) και τόπος του Δικτύου Natura 2000 με κωδικό Natura GR2240001. Προστατεύεται επίσης λόγω της βιοποικιλότητας -ορνιθοπανίδα, ιχθυοπανίδα, βλάστηση κ.ά.- από μια σειρά άλλες εθνικές και ευρωπαϊκές διατάξεις. Είναι μια περιοχή που χαίρεται κανείς να περπατά όλες τις εποχές του χρόνου. Που θα ήταν ακόμη πολύ καλύτερη, ένα πραγματικό στολίδι για τον τόπο μας, αν δεν είχε μετατραπεί σε έναν μόνιμο και απέραντο σκουπιδότοπο.

Χθες βρεθήκαμε και πάλι στην περιοχή. Γνώριμα τα κελαηδήματα και τα κρωξίματα των κάθε λογής πουλιών. Αν έχει όμως αλλάξει κάτι αυτό είναι προς το χειρότερο. Ισχύουν σε μεγάλο βαθμό ακόμη και σήμερα τα όσα είχε σχολιάσει, με αφορμή σχετική μας ανάρτηση, πριν πέντε περίπου χρόνια η αναγνώστριά μας Ε.Λ. και η οποία έγραφε:

Παρατηρητήριο πουλιών στις Αλυκές Αλεξάνδρου

Σε αυτή λοιπόν την περιοχή στήθηκε πρόσφατα -και καλώς-, στο πλαίσιο του έργου “Βελτίωση της διακυβέρνησης, της διαχείρισης και της βιωσιμότητας των αγροτικών και παράκτιων προστατευόμενων περιοχών και συμβολή στην εφαρμογή των διατάξεων του Natura 2000 στις περιοχές της Ιταλίας και της Ελλάδας” (“Improving governance, management and sustainability of rural and coastal protected areas and contributing to the implementation of the Natura 2000 provisions in IT and GR”), με ακρωνύμιο BIG, που έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας «Ελλάδας – Ιταλίας 2007-2013» και χρηματοδοτείται κατά 75% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (Ε.Τ.Π.Α.) και κατά 25% από Εθνικούς Πόρους, ένα μικρό, ας το πούμε, πάρκο που αποτελείται από ένα ξύλινο κιόσκι, ένα παρατηρητήριο πουλιών που βλέπει στη λιμνοθάλασσα, κάποια παγκάκια και ξύλινους κάδους απορριμάτων, δυο μεγάλες ταμπέλες με χάρτες και άλλο πληροφοριακό υλικό καθώς και κάμποσες άλλες μικρές ταμπέλες σήμανσης που βρίσκονται διάσπαρτες σε όλο το χώρο των Αλυκών … και έχουν αρχίσει ήδη να καταστρέφονται κάποιες προτού ακόμη καν λειτουργήσουν.

Φαίνεται να ισχύει και στην περίπτωση αυτή μια θεωρία που είχαμε ακούσει μόλις πριν λίγο καιρό για πρώτη φορά. Πρόκειται για τη «θεωρία των σπασμένων παραθύρων» („Broken Windows Theorie“) (Δες εδώ). Και ποιος είναι αυτός αλήθεια που θα θελήσει να πετάξει το σκουπίδι που κρατάει στο χέρι του στον καλαίσθητο κατά τα άλλα κάδο των απορριμάτων όταν η περιοχή τριγύρω βρίθει από τα σκουπίδια! (Εντύπωση μας προκάλεσε που βρέθηκαν όλα αυτά τα κεραμίδια, μάλλον σε κάτι θα πρέπει να χρησίμευαν, αλλά δεν μπορέσαμε να το αποσαφηνήσουμε). Τα σκουπίδια, μια κατάρα που μας κυνηγάει σε αυτό τον τόπο! Οι φωτογραφίες είναι ενδεικτικές. Για λόγους αισθητικής και μόνο κόψαμε κάποιες.

Και δημιουργείται εύλογα το ερώτημα: ξοδεύτηκαν που ξοδεύτηκαν τόσα λεπτά για όλα αυτά, ας προνοούσε όμως κάποιος από την Περιφέρεια που είχε την ευθύνη του έργου -την Περιφερειακή Ενότητα Λευκάδας εν προκειμένω- να μαζευτούν τα σκουπίδια και τα μπάζα από τον εγγύς, τουλάχιστον, χώρο του «πάρκου», γιατί για να ξεβρομίσει όλος ο χώρος των Αλυκών θα χρειαστούν πολλοί … Ηρακλείδες!

Pelecanus crispus (Αργυροπελεκάνος), Egretta alba (Αργυροτσικνιάς), Egretta garzetta (Λευκοτσικνιάς), Larus ridibundus (Γλάρος καστανοκέφαλος), Flamingo (Φλαμίνγκο), Cygnus cygnus (Αγριόκυκνος), Aythya ferina (Αίθυια η θήρειος – Γκισάρι), Actitis hypoleucos (Ακτίτης), Accipita nisus nisus (Ξεφτέρι), Anas acuta (Ψαλίδα του Βορρά), Anas platyrhynchos (Πρασινοκέφαλη πάπια), Tringa nebularia (Πρασινοσκέλης), Himantopus himantopus (Καλαμοκανάς) και ακόμη: Emys orbicularis (Βαλτοχελώνα), Bufo viridis viridis (Πρασινόφρυνος), Caretta caretta (Χελώνα καρέτα), Syngnathus abaster (Σακοράφα), Aphanius fasciatus (Ζαμπαρόλα), Zerynthia polyxena.
[Gallery not found]

Στα πλαίσια του παραπάνω προγράμματος στήθηκε επίσης ένα ανάλογο κιόσκι, χωρίς παρατηρητήριο όμως, στη λιμνοθάλασσα της πόλης της Λευκάδας, απέναντι ακριβώς από το Κλειστό Γυμναστήριο – ίσως και αλλού που δεν γνωρίζουμε. Κι εδώ η ίδια κατάσταση με τα σκουπίδια, μπροστά ακριβώς από το κιόσκι και τα παγκάκια…

Ο οικότοπος περιλαμβάνει το βόρειο τμήμα του νησιού της Λευκάδας και το γειτονικό ηπειρωτικό τμήμα του νομού Αιτωλοακαρνανίας και μαζί με τις περιοχές του Αμβρακικού κόλπου και της λίμνης Βουλκαριάς αναφέρονται ως υγρότοπος της Σύμβασης Ramsar. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους υγρότοπους της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και είναι σημαντικός όχι μόνο για τη διατήρηση της άγριας ζωής αλλά και για την οικονομία της περιοχής αφού περίπου 15% του πληθυσμού των νησιών εξαρτάται από την αλιεία και τη γεωργία για το εισόδημά του.

Η περιοχή θα μπορούσε να θεωρείται τμήμα ενός εκτεταμένου υγροτόπου που περιλαμβάνει τους γειτονικούς υγροτόπους του Αμβρακικού κόλπου, καθώς και τη λίμνη Βουλκαριά. Μεταξύ των βασικών χαρακτηριστικών της περιοχής που πρέπει οπωσδήποτε να συνεκτιμούνται, είναι η γειτνίασή της με την πόλη της Λευκάδας, η γειτνίασή της με μία από τις τρεις περισσότερο εύφορες περιοχές την νήσου και οι εντατικές οστρακοκαλλιέργειες και ιχθυοκαλλιέργειες που ασκούνται σε εγκαταστάσεις μέσα στην περιοχή.

Η λιμνοθάλασσα αποτελεί έναν σημαντικό υγρότοπο που εντάσσεται στο δίκτυο για τη προστασία της φύσης NATURA 2000 με τίτλο «Λιμνοθάλασσες Στενών Λευκάδας (Παλιώνης-Αβλίμων) και Αλυκές Λευκάδας» με κωδικό Natura GR2240001.

Η χλωρίδα της περιοχής περιλαμβάνει είδη που φύονται σε αμμόλοφους, σε έλη και στις αμμώδεις παραλίες, ενώ υπάρχουν και τοπικά ενδημικά είδη όπως το Arenaria leucadia.

Τρία είδη της περιοχής, δύο ερπετά και ένα ψάρι αναφέρονται στο παράρτημα ΙΙ της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Η χελώνα Caretta caretta, αποτελεί είδος προτεραιότητας της οδηγίας και απειλούμενο είδος της ελληνικής πανίδας.

Στην περιοχή καταγράφονται επίσης έξι σπονδυλωτά είδη εκτός πτηνών τα οποία θεωρούνται αξιόλογα και προστατεύονται από τη Σύμβαση της Βέρνης ενώ επιπλέον, τέσσερα από αυτά, ο φρύνος Bufo viridis, η σαύρα Lacerta trilineata (σ.σ. κοινή ονομασία: Τρανόσαυρα) και τα φίδια Coluber najadum (σ.σ. κοινή ονομασία: Σαΐτα) και Natrix tessellata (σ.σ. κοινή ονομασία: Λιμνόφιδο), προστατεύονται και από το ελληνικό Προεδρικό Διάταγμα 67/1981 ενώ αναφέρονται και στο πρόγραμμα Βιοτόπων CORINE.

Ο υγρότοπος αυτός έχει επίσης χαρακτηριστεί ως Σημαντική περιοχή για τα Πουλιά ενώ πολλά ασπόνδυλα είδη της περιοχής προστατεύονται από το ελληνικό Προεδρικό Διάταγμα 67/1981. Επίσης, απαντάται το ασπόνδυλο Zerynthia polyxena (σ.σ. είδος σπάνιας πεταλούδας) που προστατεύεται από τη Σύμβαση της Βέρνης.

Η περιοχή είναι Σημαντική για τα πτηνά και επίσης περιλαμβάνεται στη Συνθήκη Ramsar ως μέρος των υγροτόπων του Αμβρακικού κόλπου. Επιπλέον, είναι μια Ζώνη Ειδικής Προστασίας σύμφωνα με την οδηγία 79/409/ΕΟΚ, τη Συνθήκη της Βαρκελώνης και την ελληνική νομοθεσία. Επικαλύπτεται μερικώς με δύο «Τοπία Αισθητικής Αξίας» σύμφωνα με το Φ.Ε.Κ. 687/Β/24-5-76.
______________________
Σχετικά:
Αγριολούλουδα στις Αλυκές Αλεξάνδρου (2011)
Οι αλυκές Λευκάδας (2011)
Αλυκές Αλεξάνδρου – Προστατευόμενο Βιομηχανικό Μουσείο (2012)
Το ναυάγιο λίγο πιο έξω από τις αλυκές Αλεξάνδρου και το ομώνυμο φρούριο (2008)
Μια σύντομη βόλτα που συνιστούμε ανεπιφύλακτα (2012)
«Θαλάσσιο» μποτιλιάρισμα στο κανάλι της Λευκάδας (2013)
Αλυκές Λευκάδας, ένας ιστορικός τόπος μνήμης, στους δρόμους του αλατιού… (2014)
Μια ενδιαφέρουσα εργασία για τις Αλυκές Λευκάδας (2014)