Το ζήτημα των Ιονίων Νήσων (Μέρος 2ον)

Γράφει ο Θεόδωρος Αραβανής

Συνέχεια απ΄ το πρώτο μέρος και το άρθρο του Καρλ Μαρξ

Συνέπεια της παραπάνω δίκης ήταν το ενδιαφέρον για τις σχέσεις Μεγάλης Βρετανίας και Ιονίων Νήσων.

Με την συνθήκη συνταγμένη από τον Κόντε Καποδίστρια και υπογεγραμμένη απ΄ την Ρωσία στο Παρίσι το 1815, η προστασία των Ιονίων Νήσων ανατέθηκε στην Μεγάλη Βρετανία με τον ρητό όρο πως θα τηρούσε το Ρώσικο Σύνταγμα που είχε παραχωρηθεί στα Ιόνια Νησιά το 1803 (1*).

Ο πρώτος Βρετανός Ύπατος Αρμοστής, ο Σερ Τόμας Μέιτλαντ, κατήργησε το σύνταγμα εκείνο και το αντικατέστησε με άλλο που τον περιέβαλε με απόλυτη εξουσία. Το 1839 ο Εφτανήσιος Ιππότης Μουστοξύδης -αναφέρεται στον Ανδρέα Μουστοξύδη- στα απομνημονεύματά του, που τυπώθηκαν απ΄ την βουλή των Κοινοτήτων τον Ιούνιο του 1840 έγραφε:

«Οι Εφτανήσιοι δεν απολαμβάνουν τα προνόμοια που οι Ελληνικές κοινότητες είχαν καταχτήσει ακόμα και στις μέρες της Τουρκικής Τυραννίας. Το δικαίωμα λ.χ να εκλέγουν τους ίδιους των τους δικαστές ή να ρυθμίζουν τις δικές των υποθέσεις. Το μικρό περιθώριο που είχε αφεθεί στο δημοτικό σώμα κάθε νησιού να διαχειρίζεται το ίδιο του το εισόδημα καταργήθηκε και για τους κάνουν ακόμα περισσότερο εξαρτημένους, τα εισοδήματα αυτά ρίχτηκαν στο δημόσιο θησαυροφυλάκιο».

Όσον αφορά την ανάπτυξη των υλικών πόρων, αρκεί να αναφερθεί εδώ πως η Αγγλία (του ελευθέρου εμπορίου!!!) δεν ντρέπεται να απομυζά τους επτανήσιους με εξαγωγικούς δασμούς – ένα τέχνασμα που μοιάζει και είναι καταχωνιασμένο στον οικονομικό κώδικα της Τουρκίας.

Οι σταφίδες π.χ ένα βασικό είδος των νησιών, επιβαρύνονται με εξαγωγικό φόρο 22,5%!!!!

«Οι ενδιάμεσες θάλασσες» λέει ένας Εφτανήσιος «που αποτελούν κατά κάποιο τρόπο τις συγκοινωνιακές αρτηρίες των νησιών κατά την μέθοδο των διοδίων σε κάθε λιμάνι, με δασμούς μεταφοράς που επιβαρύνουν πάσης φύσεως εμπορεύματα τα οποία ανταλλάσσονται μεταξύ των νησιών». Και δεν είναι μόνον αυτό. Σρην διάρκεια των πρώτων εικοσιτριών χρόνων της Βρετανικής διοίκησης η φορολογία τριπλασιάστηκε και οι δημόσιες δαπάνες, πενταπλασιάστηκαν. Κάποια μείωση έλαβε χώρα λίγο αργότερα, αλλά στα 1815 υπήρχε ένα έλλειμα ίσο προς το μισό του ποσού που ήταν η συνολική φορολογία προηγουμένως, όπως φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα.

Το έτος 1815 Ετήσια φορολογία 68.159,00, Δαπάνες 18.500,00.

Το έτος 1817 Ετήσια φορολογία 108.997,00, Δαπάνες 87.420,00.

Το έτος 1850 Ετήσια φορολογία 147.182,00, Δαπάνες 170.000,00.

Τα ποσά είναι σε λίρες Αγγλίας.

Εξαγωγικοί δασμοί στα ίδια τους τα προϊόντα, δασμοί στις μεταφορές ανάμεσα στα νησιά, αύξηση της φορολογίας και σπατάλη των δημοσίων δαπανών είναι τα οικονομικά πλεονεκτήματα που πρόσφερε στους Εφτανήσιους η Αγγλία. Ακόμη και σύμφωνα με την δημοσιογραφία των Τάιμς , αρπάζει τις αποικίες μόνο και μόνο για να τις εκπαιδεύσει στις αρχές της πολιτικής ελευθερίας!! Το μόνο που δείχνει η παραπάνω πρακτική της Αγγλίας επί των αποικιών είναι ότι εξασφαλίζεται η ελευθερία στο εσωτερικό της Αγγλίας υποδουλώνοντας λαούς στο εξωτερικού.

Και τα ίδια ισχύουν και για την Ινδία και την Ιρλανδία. Ταυτόχρονα η Αγγλία εκδηλώνει την αγανάκτησή της για το σύστημα χαϋχεδισμού που εφαρμόζει ο Βοναπάρτης στο Παρίσι ενώ εισάγει ακριβώς το ίδιο σύστημα στο Δουβλίνο.

Και καταλήγει στο άρθρο του ο Κάρλ Μάρξ, σχετικά με την δίκη του Ουίλιαμ Χάντσον Γκέρσνεϊ, για την κλοπή των μυστικών τηλεγραφημάτων (σχετικά με τα Ιόνια Νησιά) από την βιβλιοθήκη του Βρετανικού Υπουργείου Αποικιών:

Το ενδιαφέρον της προκείμενης δίκης έγκειται σε ένα σημείο: ο συνήγορος του Γκέρσνεϊ παραδέχτηκε την υπεξαίρεση των τηλεγραφημάτων αρνήθηκε όμως την ενοχή, με την δικαιολογία πως δεν υπήρχε πρόθεση ιδιωτικής χρήσης. Αν το έγκλημα της λωποδυσίας εξαρτάται μόνο από την πρόθεση με την οποία η ξένη ιδιοκτησία ιδιοποιείται παράνομα, ο ποινικός νόμος, από την άποψη αυτή οδηγείται σε αδιέξοδο. Οι στυλοβάτες πολίτες που καθόντουσαν στα έδρανα των ενόρκων, δεν είχαν καμμία διάθεση να φέρουν μια τέτοια επανάσταση στους όρους τις ιδιοκτησίας και το μόνο που θέλαν να επιβεβαιώσουν με την ετυμηγορία των είναι πως τα δημόσια έγγραφα δεν είναι ιδιοκτησία της κυβέρνησης αλλά του δημοσίου και των πολιτών.

Οι Βρετανικές κυβερνήσεις από την εποχή του Πάλμερστον (1857) είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα πως έπρεπε να ξεφορτωθούν όσον το δυνατόν γρηγορότερα την Επτάνησο, κρατώντας σαν ανταμοιβή της «προστασίας» τους από το 1815, μόνο την Κέρκυρα (Κόρκυρα σύμφωνα με έγγραφα της εποχής), την οποία θα ενσωμάτωναν στις αποικιακές κτήσεις της Αγγλίας. Φυσικά το όλο εγχείρημα δεν ήταν εύκολο ιδιαίτερα για την Κέρκυρα, αφού είχαν υπογράψει συνθήκες με τους Ρώσους για την προστασία μόνο όλης της Επτανήσου. Αλλά ταυτόχρονα η Επτάνησος ήταν ασύμφορη για την Βρετανική αυτοκρατορία, ώστε έπρεπε να την ξεφορτωθούν με κάθε τρόπο και οι σχετικές κινήσεις είχαν αρχίσει από το 1857, σύμφωνα με την ιχνηλασία του διπλωματικού εδάφους από τον Κάρλ Μάρξ.

1* Σημείωση: Στα 1798-99 Ρώσικη μοίρα με διοικητή τον Ναύαρχο Ουσάκωφ, ελευθέρωσε τα Ιόνια Νησιά από τους Γάλλους. Εφαρμόστηκε ένα σύνταγμα που αναγνώρισε την αυτοκυβέρνηση των Ιονίων Νήσων. Το 1807 με την συνθήκη του Τιλσίτ, τα νησιά παραδόθηκαν πάλι στην Γαλλία κι ο Ναπολέων κατάργησε στην πράξη το Σύνταγμα της αυτοκυβέρνησης. Το 1815 με απόφαση του Συνεδρίου της Βιέννης τα νησιά μεταβιβάστηκαν στην Βρετανία η οποία τα μετέβαλε σε προτεκτοράτο και εισήγαγε ένα Σύνταγμα που έδινε στον εκπρόσωπό της τον Λόρδο ύπατο Αρμοστή, απεριόριστες εξουσίες.

Συνεχίζεται σε 3ο μέρος.

Αναφορές:
Τάσου Βουρνά: «Ιστορία της Νεότερης Ελλάδος».
Περιοδικό Αντί Σεπτέμβρης 1978.
Μετάφραση απ το βιβλίο «On colonialism», Ed. Lawrence ans W. Shalt, 1960. Μετάφραση.

(Φωτό: Το Συνέδριο της Βιέννης», πίνακας του Ιζαμπέ (Isabey, 1819))