Το ζήτημα των Ιονίων Νήσων (17 Δεκεμβρίου 1858)

Γράφει ο Θεόδωρος Αραβανής

Του ανταποκρίτη στο Λονδίνο Κάρλ Μάρξ, της Αμερικανικής εφημερίδος «Νιού Γυόρκ
Χέραλντ Τριμπιούν» αρ 5526, δημοσιεύτηκε την 6 Ιανουαρίου 1859.

Μέρος 1ο

Στην δίκη που έγινε ενώπιον του δικαστή Βαρώνου Μάρτιν στο Κεντρικό Κακουργιοδικείο του Λονδίνου τον Δεκέμβριο του 1858 και έληξε με απαλλαγή του κατηγορουμένου κ. Ουίλιαμ Χάντσον Γκέρσνεϊ, γνωστού και ως Ουάσιγκτων Γκέρσνεϊ, είχε τεράστιο ενδιαφέρον και από νομική και από γεωπολιτική σκοπιά, που αφορούσε τα Αγγλικά τότε Επτάνησα και τη τότε Ελλάδα. Ο κατηγορούμενος Ουίλιαμ Γκέρσνεϊ είχε διωχτεί ποινικά για την κλοπή εγγράφων από την βιβλιοθήκη του Βρετανικού Υπουργείου Αποικιών, δύο μυστικών τηλεγραφημάτων που είχαν σταλεί -το ένα στις 10 Ιουνίου 1857 και το άλλο στις 18 Ιουλίου 1858- στην τελευταία Κυβέρνηση του Λόρδου Πάρλμερστον από τον Σερ Τζών Γιάνγκ, των Ιονίων Νήσων (σημείωση 1*). Με τα τηλεγραφήματα αυτά προτείνεται προς την Αγγλική Κυβέρνηση η εγκατάλειψη του προτεκτοράτου και η παράδοση των Ιονίων Νήσων στην Ελλάδα, πλην όμως μετά την αφαίρεση της νοστιμότερης μπουκιάς, δηλαδή μετά την ενσωμάτωση της Κέρκυρας στις αποικιακές κτήσεις της μεγάλης Βρετανίας.

Εδώ να αναφέρουμε ότι ο Γλάδστων είχε φύγει σε ειρηνευτική αποστολή για τα Επτάνησα, όταν τα παραπάνω τηλεγραφήματα είχαν εμφανιστεί αμέσως από αόρατο χέρι στην εφημερίδα Ντέιλι Νιούζ του Λονδίνου.

Τεράστια και καθολική υπήρξε η κατάπληξη στην μερίδα εκείνη του Λονδρέζικου τύπου που αντιτίθεται στην μυστική διπλωματία και συνεχάρη την τότε κυβέρνηση του Λόρδου Ντέρμπι, που πήρε την απόφαση «να μυήσει το κοινό στα μυστήρια των διπλωματικών ψιθύρων», όπως έγραφε τότε η εφημερίδα Μόρνινγκ Στάρ.

Ο αντικυβερνητικός τύπος (για την τοτινή κυβέρνηση του Ντέρμπι), άρπαξε την ευκαιρία της «προμελετημένης γκάφας», όπως την αποκάλεσε, η οποία σύμφωνα με τις αντιπολιτευόμενες εφημερίδες, δεν σκόπευε σε τίποτα άλλο παρά στην καταστροφή, κατ΄ αρχήν, της πολιτικής ανεξαρτησίας του Λόρδου Γλάδστωνος, και την απομάκρυνσή του απ΄ την πολιτική κονίστρα. Και συνέχισαν οι αντιπολιτευόμενες εφημερίδες, ότι «η Κυβέρνηση του κου Ντέρμπι δεν δίστασε να διαπράξει μιαν αδιακρισία που, κάτω από τις δοσμένες συνθήκες ισοδυναμούσε με προδοσία».

Πώς θα μπορούσε ο κύριος Γλάδστων να διαπραγματευτεί, όταν οι εκπρόσωποι των Ιονίων Νήσων δεν θα ήταν απλώς ενήμεροι του γεγονότος ότι η Αγγλία είχε ήδη λάβει μιαν ορισμένη απόφαση αλλά αυτοί οι ίδιοι οι εκπρόσωποι, οι πατριώτες ηγέτες των Ιονίων Νήσων, εκθέτονταν με την αποκάλυψη της εκ μέρους των αποδοχής ενός σχεδίου που θα κατέληγε στον διαμελισμό της Επτανήσου;;. Πώς θα μπορούσε να διαπραγματευτεί ο Γλάδστων, (έγραφαν οι Τάιμς, ο Ομπσέρβερ και τα λοιπά αντικυβερνητικά λιανόψαρα), έχοντας να αντιμετωπίσει τις διαμαρτυρίες της Ευρώπης που θα ήταν το βέβαιο επακόλουθο, μιας τέτοιας παραβίασης της Συνθήκης της Βιέννης του 1815;;;. Η συνθήκη της Βιέννης (σημείωση 2*) καθιστούσε την Αγγλία προστάτιδα της Επτανήσου, όχι ιδιοκτήτρια της Κέρκυρας και φυσικά, δεν της έδινε το δικαίωμα να καθορίσει μια για πάντα τις εδαφικές διαιρέσεις του Ευρωπαϊκού χάρτη. Και πράγματι τα άρθρα των εφημερίδων ακολούθησαν πραγματικές διαμαρτυρίες από την μεριά της Ρωσίας και της Γαλλίας την εποχή εκείνη μέσω διπλωματικών πρωτοβουλιών. Οι προαναφερόμενες εφημερίδες ( Τάιμς, Ομπσέρβερ κλπ) απεφάνθησαν ότι στόχος των δημοσιεύσεων των τηλεγραφημάτων ήτα η καταστροφή της πολιτικής καριέρας του Γλάδστωνος, ο οποίος ήταν και ο συνεπέστερος μέχρι ακαμψίας θεματοφύλακας της συνθήκης της Βιέννης, στην Αγγλική πολιτική ζωή!!!! Και οι ψίθυροι της μυστικής διπλωματίας (αυτοί που αποκαλύφθησαν από την δημοσίευση των τηλεγραφημάτων) συνίσταντο στο ότι: Ο σκληρότερος εγγυητής της συνθήκης της Βιέννης του 1815, που απαγόρευε την αλλαγή των συνόρων στον Ευρωπαϊκό χάρτη, αυτός λοιπόν διαπραγματεύετο μυστικά για την παραχώρηση των Ιονίων Νήσων στην Ελλάδα, κατά παράβασιν των κανόνων προστασίας και όχι ιδιοκτησίας των Εφτανήσων αλλά και κατά παράβαση του αναλλοίωτου των Ευρωπαϊκών συνόρων, που προέβλεπε η συνθήκη της Βιέννης το 1815.

Η συνθήκη της Βιέννης του 1815, ήταν ο μόνος αναγνωρισμένος στην Ευρώπη κώδικας διεθνούς δικαίου, αποτελεί μια από τις τερατωδέστερες και τυρρανοκρατικές fictions juris publici που εμφανίστηκαν ποτέ στα χρονικά της ανθρωπότητος. Το πρώτο άρθρο αυτής της συνθήκης ήταν ο αιώνιος αποκλεισμός της οικογένειας Βοναπάρτη από τον Γαλλικό θρόνο. Και ωστόσο στον θρόνο αυτόν στρογγυλοκάθεται ο Λουδοβίκος Βοναπάρτης, ιδρυτής της δεύτερης αυτοκρατορίας που όλες οι εστεμένες κεφαλές της Ευρώπης αναγνωρίζουν, τον καλοπιάνουν, συναλλάσονται και υποκλίνονται μπροστά του.

Ακόμη η συνθήκη της Βιέννης προβλέπει την οριστική εκχώρηση τότε του Βελγίου στην Ολλανδία. Στο μεταξύ, χρόνια τότε μετά το 1815, ο διαχωρισμός Βελγίου και Ολλανδίας ήταν γεγονός τετελεσμένο και νομικά!!! Η Πολωνία τέλος προέβλεπε η συνθήκη της Βιέννης, αποροφημένη στους κόλπους της Ρωσικής Αυτοκρατορίας απ΄ τον Τσάρο Νικόλαο, να είναι ανεξάρτητο βασίλειο συνδεόμενο με την Ρωσία μόνο με τους προσωπικούς δεσμούς της δυναστείας των Ρωμανώφ!!!! Ουσιαστικά ένα προς ένα ξεσκίστηκαν τα φύλλα του ιερού αυτού βιβλίου του Ευρωπαικού διακανονισμού στην Βιέννη το 1815, και αυτό -το ιερό βιβλίο- βολεύει τα συμφέροντα του ενός και τις αδυναμίες του άλλου.

(Σημείωση 1*). Στα Ιόνια Νησιά, που βρίσκονταν κάτω από την Βρετανική προστασία από το 1815, ήταν το θέατρο ενός συνεχούς αναπτυσσόμενου κινήματος για την ένωση με την Ελλάδα. Το 1858 ο Γλάδστων στάλθηκε στα Ιόνια Νησιά με ειδική αποστολή. Αν και η Νομοθετική Βουλή της Κέρκυρας (του μεγαλύτερου νησιού) ψήφισε ομόφωνα υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα, η Βρετανική κυβέρνηση κατάφερε να παρελκύει την λύση του ζητήματος για αρκετά χρόνια και μόνο το 1864 τα νησιά εκχωρήθηκαν στην Ελλάδα.

(Σημείωση 2*). Η συνθήκη της Βιέννης επικυρώθηκε από το συνέδριο της Βιέννης, μια σύνοδο Ευρωπαϊκών μοναρχών και διπλωματών που κράτησε απ΄ τον Σεπτέμβριο του 1814 έως τον Ιούνιο του 1815.

Συνεχίζεται σε 2ο μέρος.

Αναφορές:
Τάσου Βουρνά: «Ιστορία της Νεότερης Ελλάδος».
Περιοδικό Αντί Σεπτέμβρης 1978.
Μετάφραση απ το βιβλίο «On colonialism», Ed. Lawrence ans W. Shalt, 1960. Μετάφραση.

(Φωτό: Το Συνέδριο της Βιέννης», πίνακας του Ιζαμπέ (Isabey, 1819))