Ορεινή Λευκάδα: Οι παλιές βρύσες στον οικισμό της Βαυκερής και ένας υπεραιωνόβιος πλάτανος στην περιοχή «Σφαελές»

Σφαελές Βαυκερής. Έτσι λέγεται η περιοχή. Ένας υπεραιωνόβιος πλάτανος στην άκρη του αμαξωτού σήμερα δρόμου. Όμοιό του δεν έχουμε συναντήσει ως ώρας στο νησί της Λευκάδας. Η τσαπατσούλικη διάνοιξή του δρόμου είχε αποτέλεσμα να χάσει από το μπόι του. Να χωθεί ένα μεγάλο μέρος του κορμού του (έλα μωρέ, σιγά κάτι έγινε!).

Οι κλώνοι του είναι κι αυτοί χοντροί. Θυμίζει στο σύνολό του γιγαντιαίο ζώο παλαιολιθικής εποχής. Ποιος να ξέρει πόσο χρονών να ΄ναι! Το πέρασμα των αιώνων δεν τον άφησαν ανέγγιχτο. Στη βάση του κορμού του έχει σχηματιστεί μια μεγάλη κουφάλα. Χωράει όρθιους κάμποσους ανθρώπους. Παλιότερα δεν ξέρω ΄γω πόσα γιδοπρόβατα έβρισκαν εκεί καταφύγιο. Ο πλάτανος παραμένει όμως παρόλα ταύτα και σήμερα ακμαιότατος. Κρίμα που δεν μετρήσαμε την περίμετρό του. Μια ζωή βιασύνη… Άλλη φορά. Ένα μνημείο της Φύσης. Άγνωστο σε πολλούς, άγνωστο και σε μας μέχρι πριν λίγες μέρες.

Πουθενά δεν ακούσαμε να γίνεται λόγος. Για την πηγή μόνο που υπάρχει στην απέναντι μεριά του δρόμου κάποια φορά, σε σχέση πάντα με τη νερομάνα Βαυκερή. Ταμπέλες και τέτοια δεν υπάρχουν. Μια ξύλινη μόνο μικρών διαστάσεων και γραμμένη στα Αγγλικά επιγραφή θυμίζει στους περαστικούς ότι βρίσκονται στην «Sfaedes Spring» (= πηγή). Πάλι καλά, έστω και λάθος γραμμένο, που μας τα υπενθυμίζουν οι Εγγλέζοι, οι οποίοι φαίνεται, όπως και τόσοι άλλοι ξένοι εξάλλου, να εκτιμούν τις φυσικές ομορφιές του τόπου μας. Αλλού τα προβάλουν ως αξιοθέατα. Τα προφυλάσσουν ως κόρη οφθαλμού. Αλλά τι τις θέλουμε πάλι τις συγκρίσεις με άλλα μέρη και τόπους. Δεν έχει νόημα πια! Εδώ ζούμε στο Λευκαδιστάν!

Σφαελές Βαυκερής. Μια περιοχή με πολλά νερά, οπωροφόρα δέντρα, συκιές, μεγάλες ελιές κ.λπ. Την παλιά βρύση την πήρε κι αυτή ο δρόμος. Μια υδρομάστευση μαζεύει τώρα τα νερά. Η πόρτα ανοιχτή. Βλέπεις το νερό να έρχεται από ένα κανάλι που έχει μαυρίσει από τα ριζάκλα και τη λάσπη.

Καθαρίστηκε πέρυσι ήταν η απάντηση… Χαίρω πολύ, όλες οι βρύσες όμως καθαρίζονταν παλιά χρόνο παρά χρόνο.

Πιο κάτω μια νεροτριβή, που βρισκόταν ακόμη μέχρι δυο περίπου δεκαετίες σε χρήση, και ένας νερόμυλος. Δεν τα επισκεφτήκαμε, ακούσαμε αργότερα όμως ότι υπάρχουν…

Στο δρόμο λίγο πιο πάνω μια άλλη πηγή. Κούτρελη λέγεται η περιοχή αυτή. Με βρύση αυτή τη φορά. Πόσιμο, μη πόσιμο, το νερό; Ποιος να ξέρει! Δοκιμάσαμε, κι ήταν δροσιστικό.

Μια άλλη βρύση της Βαυκερής, που ήταν και η κύρια βρύση του χωριού, βρίσκεται στο έμπα του χωριού. Στη στροφή και στα δεξιά του δρόμου που έρχεται από την Καρυά και τα Πλατύστομα. Αυτή τη θυμόμαστε από παλιά. Στη περίοδο της Χούντας μάλιστα ήταν να πάρει η περιοχή του Αλεξάνδρου νερό από την Βαυκερή. Φτιάχτηκε το δίκτυο, οι δεξαμενές κ.λπ. Τελικά δεν έγινε τίποτε. Ξεσηκώθηκαν στο πόδι οι Βαυκερίτες. Ίσως να είχαν και καμιά άκρη.

Ποτάμι έτρεχαν κάποτε τα νερά. Τώρα ένα μεγάλο μέρος έχει χαθεί. Άλλοι λένε ότι φταίνε οι σεισμοί, κι άλλοι πάλι ρίχνουν την ευθύνη στα πεύκα που έχουν φυτρώσει λίγο πιο πάνω στην πλαγιά.

Εκατοντάδες ήταν πριν κάποιες δεκαετίες οι παλιές πηγές-βρύσες σε όλο το νησί της Λευκάδας. Δώδεκα υπήρχαν μόνο στην ευρύτερη περιοχή του Αλεξάνδρου. Ξεδιψούσαν ζωντανά και διαβατάρηδες. Ο ερχομός του «πολιτισμού» τις έκανε αχρείαστες. Άρχισαν σιγά-σιγά να εξαφανίζονται. Άλλες από την εγκατάλειψη κι άλλες από τον εξωραϊσμό και την «ανακαίνισή» τους. Με εκείνες τις κίτρινες πλάκες που βγάζουν από μακρυά μάτι. Λες και χάθηκαν οι πέτρες του τόπου μας που αφθονούν πολλές φορές στα λίγα μόλις μέτρα.

(Δες σχετικά εδώ: Παλιές πηγές και βρύσες της Λευκάδας στις αρχές του περασμένου αιώνα)