Λευκάδα στα 1901-1902: «Εταιρεία Αλληλοβοήθειας», μια νέα Ελληνική Μαφία… | Λευκαδίτικα Νέα - Lefkada News
Published On: Τε, Οκτ 18th, 2017

Λευκάδα στα 1901-1902: «Εταιρεία Αλληλοβοήθειας», μια νέα Ελληνική Μαφία…

«… Μία αληθής ιστορία, την οποίαν και η πλέον ευφάνταστος κεφαλή δεν θα ηδύνατο να συλλάβη…»

ΒασιλικηΗ Βασιλική παλιά, έδρα της «Εταιρείας Αλληλοβοήθειας»

«Δεν είνε σελίς απεσπασμένη εκ μυθιστορήματος, δεν είνε φανταστική τις διήγησις μυθιστοριογράφου, ό,τι κατωτέρω θα αφηγηθώμεν εις τους αναγνώστας μας, αλλά είνε μία αληθής ιστορία, την οποίαν και η πλέον ευφάνταστος κεφαλή δεν θα ηδύνατο να συλλάβη. Είνε ιστορία με λίγας μεν σελίδας, πλην αιματοβαφείς. Εν αυτή θα ίδωσιν οι αναγνώσται μας, πως εις ένα μικρό νησάκι του Ελληνικού Βασιλείου εξεκολάφθη μία «Εταιρεία Εγκλημάτων» η οποία ολίγον και θα επέφερε πλήρη την αναρχίαν. Πρόκειται περί νέας Ελληνικής Μαφίας καθ΄ όλας ομοίας εκείνης της εν Σικελία ανακαλυφθείσης Ιταλικής…».

Για την «Εταιρεία Εγκλημάτων» («Εταιρεία Αλληλοβοήθειας» ήταν το πραγματικό της όνομα), που έδρασε τα πρώτα χρόνια της προηγούμενης εκατονταετίας (1901-1902 τουλάχιστον) στο νησί μας, το νησί της Λευκάδας, διαβάσαμε πρώτη φορά πέρυσι λίγες γραμμές σε ένα βιβλίο. Καίτοι το είχαμε τότε κάπως ψάξει δεν μπορέσαμε να βρούμε περισσότερα στοιχεία, ίσως και λόγω του γεγονότος ότι εσφαλμένα αναφέρονταν ότι η «Εταιρεία» έδρασε την περίοδο 1800-1810. Είναι, σίγουρα, από τις πιο μελανές σελίδες της σύγχρονης ιστορίας του τόπου μας, που κανείς δεν θέλει πια να θυμάται. Παλιές διηγήσεις και θύμισες από την δράση της Εταιρίας θα πρέπει να έχουν μείνει στα χωριά, ιδιαίτερα της νότιας Λευκάδας, όπου είχε αναπτύξει, κυρίως, τη δράση της, σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής, η εγκληματική αυτή οργάνωση (τα ονόματα είναι γνωστά στο κάθε χωριό, γράφει ο συγγραφέας του άνω βιβλίου που αναφέρεται μόνο σε ένα τριπλό έγκλημα «που συγκλόνισε όλο το νησί» και έγινε στο χωριό του, την Εγκλουβή).

ΝυδρίΟ Δήμος Ελλομένου ήταν ένας από τους τρεις Δήμους που είχε αναπτύξει δραστηριότητα η «Εταιρεία»

Μόλις πρόσφατα πέσαμε πάνω σε ένα εκτεταμένο ρεπορτάζ εφημερίδας της εποχής εκείνης, στο «Νεολόγο Πατρών», όπου περιγράφεται αναλυτικά η ίδρυση, η δράση και η εξάρθρωση τέλος, όταν ο κόμπος είχε φτάσει πια στο χτένι, της Εταιρείας. Είναι χαρακτηριστικό ότι για το σκοπό αυτό είχε σταλθεί από την κυβέρνηση στο νησί μας ο τότε Αρχηγός της Αστυνομίας Δημ. Στάϊκος με ισχυρό στρατιωτικό απόσπασμα. Για «Ελληνική Μαφία» κάνει λόγο στο ρεπορτάζ ο συντάκτης της πατρινής εφημερίδας ενώ σε δημοσιεύματα αθηναϊκών εφημερίδων η «Εταιρεία» συγκρίνεται με την Καμόρα.

μαφιαΜέλη της Σικελικής Μαφίας τον περασμένο αιώνα

Κι είναι αλήθεια ότι η «Εταιρεία» είχε όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που παραπέμπουν ευθέως στις εγκληματικές οργανώσεις της γειτονικής μας χώρας, τη Σικελική Μαφία και τη Ναπολιτάνικη Καμόρα: Αυστηρή ιεραρχική δομή (σε καθένα από τους τρεις Δήμους που αναπτύχθηκε, Απολλωνίων, Ευγείρου και Ελλομένου, είχε ένα αρχηγό και σε κάθε χωριό έναν υπαρχηγό), προσηλυτισμός και κατήχηση, ορκωμοσία («εις τινα ναΐσκον και εκεί επί εικόνος του «αγ. Δημητρίου» έδιδεν [το προσηλυτιζόμενο μέλος] αθέμιτον όρκον της εταιρείας»), πίστη και αφοσίωση στην εκτέλεση των διαταγών («τα μέλη υποχρεούνται να εκτελέσωσι πάσαν διαταγήν την οποίαν θα ελάμβανον κατόπιν αποφάσεως παρά της Εταιρείας»), συνθηματικά, νόμο της σιωπής (ομερτά) που η παραβίασή του τιμωρούνταν με θάνατο («η εταιρεία εφρόντιζε περί της εξοντώσεως του καταδότου») κλπ..

μαραντοχωρι_ευγειροςΗ Εύγηρος και το Μαραντοχώρι τον περασμένο αιώνα

Η Εταιρεία, που είχε έδρα την Βασιλική, έφτασε να αριθμεί 600 μέλη («Μεταξύ αυτών ανεκαλύφθη, ότι μέλη ήσαν και δημοτικοί σύμβουλοι, δημοδιδάσκαλοι, χωροφύλακες και άλλα επίσημα πρόσωπα δημοσίας κατέχοντα θέσεις!!»), ενώ διέθετε ταμείο για τους σκοπούς της, όπως η φυγάδευση στις τουρκοκρατούμενες τότε περιοχές της Ελλάδας ή στις απέναντι ελληνικές περιοχές μελών της που είχαν διαπράξει εγκλήματα. Στις δραστηριότητες της Εταιρείας ήταν: φόνοι, απαγωγές, ληστείες, βιαιοπραγίες, ζωοκτονίες, καταστροφή δέντρων, αμπελών, μετά βίας γάμοι, απειλές εναντίον προσώπων που ήταν μάρτυρες σε υποθέσεις που είχαν σχέση με μέλη της, ανάμειξή της στις εκλογές των αγροφυλάκων και των παρέδρων των χωριών, κατόπιν δε των δημάρχων και των βουλευτών κλπ.

Αδιευκρίνιστη παραμένει μέσα από τα ρεπορτάζ η δράση μιας άλλης «Εταιρείας», με την επωνυμία «Γεωργική Εταιρεία», που συστήθηκε λίγο καιρό αργότερα «όπως αμυνθή κατά των κακουργημάτων της πρώτης, αντιτάσσουσα το εγχειρίδιον εις το εγχειρίδιον, το έγκλημα εις το έγκλημα και την αδικίαν εις την αδικίαν … δηλ. οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος», και η οποία έφτασε να αριθμεί τα 300 μέλη. Σύμφωνα με το συντάκτη της πατρινής εφημερίδας «εκ του βραχυχρονίου διαστήματος δεν ηδυνήθη αύτη να δράση», ενώ ο συντάκτης της αθηναϊκής εφημερίδας «ΕΜΠΡΟΣ» γράφει ότι «ο Σύλλογος ούτος ο με τόσους αγαθούς σκοπούς συσταθείς επέπρωτο να λάβη την ιδίαν τύχην του προηγουμένου και να συγχωνευθή μετ΄ ολίγον μετ΄ αυτού».

Στο τέλος Αυγούστου με αρχές Σεπτέμβρη του 1902 η δράση των Εταιρειών φαίνεται να περιορίζεται αρκετά και σταδιακά να εκλείπει μετά την σύλληψη των αρχηγών της και άλλων επιφανών μελών της. «Υπολογίζεται ότι περί τους 100, εκ των μελών της Εταιρείας θα προφυλακισθώσι», ενώ μετά από παρέμβαση του Νομάρχη Λευκάδας ο τοπικός Μητροπολίτης εξέδωσε Εγκύκλιο (ενδιαφέρον θα είχε να δημοσιευτεί κάποτε – η τοπική εκκλησία θα πρέπει να διατηρεί πλήρη αρχεία) «ήτις ανεγνώσθη εις τους ναούς και δια της οποίας συνιστάτο εις τους χριστιανούς όπως απέχωσι της «Εταιρείας Εγκλημάτων» ήτις επιδιώκει σκοπούς εγκληματικούς». Παράλληλα ανακαλέστηκαν όλες οι άδειες οπλοφορίας «αίτινες είχον εκδοθεί εις Λευκάδα μέχρι τούδε και τούτο διότι μέγας αριθμός των κατοίκων οπλοφορεί».

Τα ονοματεπώνυμα των πρωτεργατών της «Εταιρείας» αναφέρονται στα ρεπορτάζ των εφημερίδων (έστω και παραποιημένα μερικές φορές), αλλά επιλέξαμε, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, να βάλουμε μόνο τα μικρά ονόματα των αρχηγών της και μόνο το αρχικό γράμμα από τα επίθετά τους…

«Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΦΙΑ – ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ ΕΝ ΛΕΥΚΑΔΙ
ΟΙ ΑΡΧΗΓΟΙ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ
ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΡΩΤΟΦΑΝΗ ΚΑΙ ΑΠΑΙΣΙΑ

Δεν είνε σελίς απεσπασμένη εκ μυθιστορήματος, δεν είνε φανταστική τις διήγησις [δ.λ.] μυθιστοριογράφου, ό,τι κατωτέρω θα αφηγηθώμεν εις τους αναγνώστας μας, αλλά είνε μία αληθής ιστορία, την οποίαν και η πλέον ευφάνταστος κεφαλή δεν θα ηδύνατο να συλλάβη. Είνε ιστορία με λίγας μεν σελίδας, πλην αιματοβαφείς. Εν αυτή θα ίδωσιν οι αναγνώσται μας, πως εις ένα μικρό νησάκι του Ελληνικού Βασιλείου εξεκολάφθη μία «Εταιρεία Εγκλημάτων» η οποία ολίγον και θα επέφερε πλήρη την αναρχίαν. Πρόκειται περί νέας Ελληνικής Μαφίας καθ΄ όλας ομοίας εκείνης της εν Σικελία ανακαλυφθείσης Ιταλικής και η οποία ως εκείνη, είδε και αυτή το φως εις νήσον, αλλ΄ εις νήσον μικράν δια τους αθεμίτους και κακούργους σκοπούς της νέας Μαφίας.

Και το νησί αυτό εις ο ενέπηξε την με [δ.λ.] σκηνήν της η αιμοδιψής Εταιρεία είνε το εύμορφο της Λευκάδος νησάκι. Εκεί εγεννήθη, εκεί ανετράφη και εκεί έχυσε αίμα αθώον η Εταιρεία αυτή, της οποίας το ιστορικόν θα αφηγηθώμεν αμέσως.

Πότε και πώς συνέστη η Εταιρεία. Τις ο σκοπός τις.

Κατά το έτος 1875 εν Λευκάδι είχε συστηθή μία Εταιρεία της οποίας σκοπός ήτο η εξόντωσις του ήδη βουλευτού Λευκάδος κ. Τσαρλαμπά, πλην ο σκοπός αυτής απέτυχε και έκτοτε η Εταιρεία διελύθη, ουδείς δε πλέον περί αυτής εγένετο λόγος. Κατά τας αρχάς του έτους 1901 συνελήφθη υπό ενδιαφερομένων πολιτών η ιδέα της συστάσεως μιας Εταιρείας ης τα οφέλη να χρησιμοποιηθώσι υπ΄ αυτών ως όργανα εξυπηρετήσεως των πολιτικών σκοπών των, δια παντός θεμιτού και αθεμίτου μέσου.

Τον Απρίλιον λοιπόν του 1901 ιδρύεται μία Εταιρεία ήτις εν αρχή λαμβάνει το όνομα «Εταιρεία Αλληλοβοηθείας» και τούτο ίνα κατορθώση την προσηλύτισιν επαρκών μελών.

Δεν παρήλθεν όμως η ολίγος χρόνος και η Εταιρεία αποσπά την προσωπίδα, της δήθεν «Αλληλοβοηθείας» και κηρύσσεται πλέον αναφανδόν ως «Εταιρεία Εγκλημάτων». Συντάσσει Καταστατικόν, έκαστον άρθρον του οποίου επιβάλλει και μίαν εγκληματικήν πράξιν εις τα μέλη. Εις το όλον αυτού διαβλέπει ο αναγνώστης τους αιμοβόρους σκοπούς της εταιρείας. Τα μέλη υποχρεούνται να εκτελέσωσι πάσαν διαταγήν την οποίαν θα ελάμβανον κατόπιν αποφάσεως παρά της Εταιρείας. Η εταιρεία εφρόντιζε περί της εξοντώσεως του καταδότου.

Τα μέλη της Εταιρείας. Πως εγένετο ο προσηλυτισμός. Εις τους Δήμους Λευκάδος.

Εις τρεις δήμους της Λευκάδος είχεν εξαπλώσει το δίκτυόν της η Εταιρεία, εις τους δήμους Απολλωνίων, Ευγείρου και Ελλομένου. Εις έκαστον των δήμων τούτων η Εταιρεία είχεν εκλέξει ένα αρχηγόν, εις έκαστον δε χωρίον του δήμου ήτο εις υπαρχηγός, ένα είδος δηλ. δημάρχου και παρέδρων. Ο αρχηγός είχε την επίβλεψιν του δήμου, οι δε υπαρχηγοί των χωρίων. Ούτοι πάσαν κατέβαλον προσπάθειαν, όπως προσηλυτίσωσι τους χωρικούς μέλη της εταιρείας. Προς τούτο ο τρόπος του προσηλυτισμού ήτο κατ΄ αρχάς ήπιος, οι προσηλυτισταί ανεκοίνουν εις τον προσηλυτιζόμενον, ότι ο σκοπός της εταιρείας είνε η «Αλληλοβοήθεια» των μελών και η προστασία αυτών από πάσης δυστυχίας.

Εάν κατωρθούτο δια του ηπίου αυτού τρόπου ο προσηλυτισμός, το νέον μέλος ενεγράφετο εις τον κατάλογον των μελών της εταιρείας, και τότε ελάμβανε γνώσιν του απαισίου καταστατικού αυτής. Αλλ΄ ενίοτε ο προσηλυτιστής απήντα δυσχερείας, οπότε πλέον μετεχειρίζετο βίαια μέτρα, προέβαινεν εις απειλάς και βιαιοπραγίας μέχρις ου επετύγχανε του σκοπού του.

Ο προσηλυτιζόμενος ώφειλε να καταβάλη εις το ταμείον της εταιρείας δραχμάς 5, κατόπιν δε ωδηγείτο υπό του προσηλυτιστού εις τινα ναΐσκον και εκεί επί εικόνος του «αγ. Δημητρίου» έδιδεν αθέμιτον όρκον της εταιρείας υπαγορευόμενον αυτώ υπό του προσηλυτιστού. Έκτοτε ο ορκιζόμενος εγένετο μέλος της εταιρείας.

Το κέντρον της ανά τους τρεις δήμους διεσπαρμένης εταιρείας ήτο η πρωτεύουσα του δήμου Απολλωνίων Βασιλική. Τα μέλη συνήρχοντο ιδιαιτέρως και προέβαινον εις τας αιμοβόρους αποφάσεις των. Πάντες δε επεδίωκον όπως πάση θυσίη αυξήσωσι τον αριθμόν των μελών και προς τούτο προέβαινον μέχρις εσχάτων.

Οι τρεις περιβόητοι αρχηγοί. Διατί κατηγορούνται. Το ταμείον της εταιρείας.

Οι κυριώτεροι των αρχηγών της «Εταιρείας Εγκλημάτων» ήσαν οι Ζώης Β., Ζώης Σ. και Σπυρ. Δ. Οι τρεις ούτοι οίτινες είνε οι διασημότεροι των κακούργων Λευκάδος διηύθυνον τας ενεργείας της Εταιρείας και ήσαν ο φόβος των κατοίκων της Λευκάδος· παντού όπου ενεφανίζοντο, οι άνθρωποι έσπευδον να κρυβώσι. Τρόμος κατελάμβανε πάντας επί τω ακούσματι και μόνον του ονόματός των. Εκ των τριών αυτών αιμοχαρών αρχηγών ο Ζώης Β. κατηγορείται επί αναιρέσει, ο Ζώης Σ. έχει διαπράξει τρεις δολοφονίας και μίαν ληστείαν, ο δε Σπυρ. Δ. έχει διαπράξει ληστείας και βιαιοπραγίας.

Ο πρώτος των ανωτέρω Ζ.Β. ήτο ταμίας της Εταιρείας ήτις είχε περί τας 409 δραχμάς εις το ταμείον της. Το σύνθημα των μελών της Εταιρείας, διότι είχον και σύνθημα, ήσαν αι εξής φράσεις, αι οποίαι απετείνοντο μεταξύ αυτών: – Πως έχετε; Τι κάνετε; Είμεθα ελεύθεροι;

Πόσα τα μέλη της Εταιρείας. Και επίσημα πρόσωπα.

Εκ των κατασχεθέντων βιβλίων, τα μέλη της τρομεράς αυτής Εταιρείας ανέρχονται εις 600 περίπου. Μεταξύ αυτών ανεκαλύφθη, ότι μέλη ήσαν και δημοτικοί σύμβουλοι, δημοδιδάσκαλοι, χωροφύλακες και άλλα επίσημα πρόσωπα δημοσίας κατέχοντα θέσεις!! Μάλιστα δε εις χωροφύλακας Σερεμέτης ονόματι μέλος δε της απαισίου εταιρείας, προέβη εις βιαιοπραγίας κατά τινος Σκληρού, διότι ηρνείτο ούτος να γίνη μέλος της Εταιρείας.

Τα εγκλήματα της Εταιρείας. Πως αλληλοβοηθούντο τα μέλη.

Τα μέλη της Εταιρείας, συμφώνως προς το Καταστατικόν προέβαινον εις την διάπραξιν παντός εγκλήματος, όπερ ανετίθετο αυτοίς. Δολοφονίαι αλεπάλληλοι εγένοντο κατά φιλησύχων πολιτών υπό της Εταιρείας, ληστείαι διεπράχθησαν, αίμα έρρεεν άφθονον υπό της Μαφίας αυτής της ανοσίου, κλοπαί πλείσται όσαι καθημερινώς ελάμβανον χώραν, βιαιοπραγίαι, αποκλεισμοί οικογενειών. Η δολοφόνος μάχαιρα κατεφέρετο υπό της κακούργου χειρός της Εταιρείας κατά του στήθους αθώου πολίτου και αι σφαίραι του γκρα εισήρχοντο συρίζουσαι δια του παραθύρου εις τας οικίας και εξαπέστελλον εις τον Άδην τον οικοδεσπότην, το τέκνον του ή την σύζυγόν του.

Η νέα αύτη Μαφία εκυριάρχει δια του εγχειριδίου και του τρόμου εν Λευκάδι. Εισήρχετο και εις αυτόν το οικογενειακόν άσυλον και επέβαλλεν εις τους γονείς τον γάμον της θυγατρός των μεθ΄ ωρισμένου ατόμου, επί τη απειλή ότι το εγχειρίδιον θα εκαρφώνετο εις τα στήθη της κόρης, εάν δεν εξετελείτο η διαταγή της Εταιρείας. Εις κάθε έγκλημα, εις πάσαν ανόσιον πράξιν το φάσμα της Εταιρείας ενεφανίζετο. Αι διαφοραί των πολιτών ελύοντο δια του εγχειριδίου, πάντοτε δε ανευρίσκετο και εν μέλος της Εταιρείας, όπερ εξετέλει την διαταγήν αυτής.

Η τρομοκρατία είχεν φθάσει εις σημείον αναρχίας. Μετά την δύσιν του ηλίου αι θύραι και τα παράθυρα των οικιών, ιδίως εις Βασιλικήν, εκλείοντο δια τον φόβον της Εταιρείας. Ουδείς ετόλμα από της ώρας εκείνης να εξέλθη εις το παράθυρον, αι θύραι εκλείοντο, και μετά φόβου εξήρχοντο πέραν της δύσεως του ηλίου οι κάτοικοι των οικιών των δι΄ εργασίαν επείγουσαν.

Ότε μίαν ημέραν ο Νομάρχης Λευκάδος κ. Παπαδιαμαντόπουλος ευρίσκετο εις Βασιλικήν και εφιλοξενείτο εις τινα εκεί οικίαν η οικοδέσποινα άμα ως έδυσεν ο ήλιος, έσπευσε παρά την επικρατούσαν θερμότητα να κλείση τα παράθυρα της οικίας. Ο κ. Νομάρχης ερωτά απορών την αιτίαν και λαμβάνει την εξής απάντησιν παρά της οικοδεσποίνης.

– Ξεύρετε κ. Νομάρχα έπεσεν ο ήλιος τώρα και είνε φόβος να μένουν πλέον ανοικτά τα παράθυρα.

Τοιούτος φόβος είχε καταλάβει τους φιλησύχους κατοίκους, ώστε καίτοι μετ΄ αυτής της ανωτάτης αρχής ευρίσκοντο εν τη οικία των, εν τούτοις έτρεμον εκ του φόβου.

Πως εφυγαδεύοντο οι κακούργοι. [Δ.λ.] αναφαίνεται η αλληλοβοήθεια.

Ας αναφέρωμεν ήδη και τινας εκ των κακούργων της Εταιρείας ως και τας της φυγαδεύσεως αυτών.

Ο Αντώνιος Κ. μέλος της Εταιρείας Εγκλημάτων φονεύει τον Ευστάθιον Π. και καταφεύγει εις τον Ανδρέαν Κ. πλοίαρχον μικρού ιστιοφόρου πλοίου και μέλος της Εταιρείας. Ούτος παραλαμβάνει εν τω πλοιαρίω του ονόματι «Παναγία» τον φονέα και μεταφέρει αυτόν εις Πρέβεζαν.

Ο Ιωάννης Ρ. μέλος και αυτός της Εταιρείας διαπράττει φόνον, συλλαμβάνεται, καταδικάζεται επί αναιρέσει και εγκλείεται εις τας φυλακάς Λευκάδος.

Ο εκ των αρχηγών της Εταιρείας μεταβαίνει εις Σύβρο πρωτεύουσαν του Δήμου Ευγείρων και ληστεύει τον βουλευτήν Λευκάδος κ. Τσαρλαμπά. Τα της συλλήψεως αυτού θα ίδωμεν κατωτέρω.

Ο Ευστάθιος Ψ., εκ των μελών και αυτός, διαπράττει φόνον και ληστείαν και καταφεύγει εις Πρέβεζαν. Εκείθε μεταβαίνει εις Φιλιππιάδαν, προσλαμβάνεται εις το κτήμα του Φουάτ-βέη, διαπράττει και εκεί φόνον, συλλαμβάνεται και οδηγείται εις τας φυλακάς Ιωαννίνων ένθα και ευρίσκεται εγκαθειργμένος.

Ο Φιλήμων Κ. μέλος και αυτός της Εταιρείας διαπράττει ληστείαν και καταφεύγει εις Μεσολόγγιον, ειδοποιούνται αι αύτοθι αρχαί παρά του κ. Νομάρχου Λευκάδος και συλλαμβάνεται ούτος εις το Αιτωλικόν.

Πλείστα άλλα εγκλήματα διεπράχθησαν υπό της Εταιρείας αυτής και οι δράσται πάντοτε εύρισκον προστασίαν παρά των λοιπών μελών τα οποία δια παντός μέσου εφυγάδευον τούτους και τοις παρείχον πάσαν συνδρομήν προς επικύρωσιν του αρχικού ονόματος της Εταιρείας «Αλληλοβοήθεια».

Σύστασις δευτέρας Εταιρείας προς άμυναν κατά της πρώτης.

Προ έξ μηνών, οιονεί δεν ήτο αρκετή η μία Εταιρεία η εν τρομοκρατία διατηρούσα την νήσον της Λευκάδος, ιδρύθη και δευτέρα τοιαύτη η οποία προσέλαβε το όνομα «Γεωργική Εταιρεία». Ο σκοπός της δευτέρας αυτής Εταιρείας ήτο, όπως αμυνθή κατά των κακουργημάτων της πρώτης, αντιτάσσουσα το εγχειρίδιον εις το εγχειρίδιον, το έγκλημα εις το έγκλημα και την αδικίαν εις την αδικίαν. Εζήτη να φράξη την εγκληματικήν πορείαν της πρώτης δια του αίματος το οποίον αύτη θα έχυνεν. Επεδίωκε την παρεμπόδισιν παντός εγκλήματος της πρώτης δια του εγχειριδίου και του γκρα, δηλ. οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος.

Τα μέλη της δευτέρας αυτής Εταιρείας ανήρχοντο εις 300, ωνομάζοντο δε Εταίροι και είχον σύνθημα τον μύστακά των, τα άκρα του οποίου έφερον, οσάκις συνηντώντο, προς τα ώτα. Ως εκ του βραχυχρονίου διαστήματος δεν ηδυνήθη αύτη να δράση.

Η ανακάλυψις των Εταιρειών. Αι ενέργειαι του κ. Νομάρχου Λευκάδος.

Τα αλλεπάλληλα εγκλήματα, τα διαπραττόμενα εν Λευκάδι, ο φόβος των κατοίκων της νήσου, η επικρατούσα τρομοκρατία ενέβαλον εις σκέψεις τον νέον Νομάρχην Λευκάδος κ. Παπαδιαμαντόπουλον1 άμα ως κατά την 17ην Αυγούστου μετέβη και εγκατεστάθη εις την νέαν του θέσιν. Η δημόσιος ασφάλειαν ην ηύρε εις σημείον ακροσφαλές, εξηνάγκασεν αυτόν όπως αμέσως αποταθή εις το Υπουργείον και ζητήση ενίσχυσιν της στρατιωτικής δυνάμεως και την μετάβασιν εν Λευκάδι του Αρχηγού της Χωροφυλακής κ. Σταΐκου. Εσκέφθη ότι μόνον δια της από κοινού συμπράξεως της τε διοικητικής και αστυνομικής αρχής θα κατωρθούτο η πάταξις του κακού εκ της ρίζης.

Τρεις ημέρας μετά την άφιξιν του κ. Παπαδιαμαντοπούλου εν Λευκάδι, κατόπιν δραστηρίου αυτού ενεργείας, η «Εταιρεία Εγκλημάτων» απεκαλύπτετο. Οι τρεις αρχηγοί αυτής εγνώσθησαν εκ των μυστικών διεξαχθησών ανακρίσεων και η προσοχή πλέον του κ. Νομάρχου εστράφη εις την σύλληψιν αυτών, αφού επληροφορήθη τα της ατομικότητός των.

Η παρά τη Κυβερνήσει παράκλησις του κ. Νομάρχου εισηκούσθη και ο κ. Στάϊκος2 μετέβη εις Λευκάδα μετά του κ. Νταλιάνη μεταβάντος την επιούσαν. Αι ανακρίσεις ήρχισαν τότε λεπτομερώς και εκ τούτων ήλθεν εις φως η φοβερά Εταιρεία.

Ήρχισεν έκτοτε η καταδίωξις. Ο κ. Στάϊκος μεταβαίνει εις Βασιλικήν ένθα η οικία του εκ των αρχηγών Δελημάρη και συνιστά εις την μητέραν τούτου, όπως εντός 6 ημερών παραδώση τον υιόν της εις τας αρχάς, διότι άλλως, θέλει διατάξει την προφυλάκισιν όλων των συγγενών του.

Μετά πέντε ημέρας από του γεγονότος αυτού μεταβαίνει εκ Βασιλικής εις Λευκάδα παρά τω κ. Νομάρχη ο αδελφός του Δελημάρη και ζητεί παράτασιν εξαημέρου προθεσμίας, διότι δεν κατώρθωσε να συναντήση τον αδελφόν του και τον παρουσιάση εις τας αρχάς.

Τούτο ήτο πρόφασις καθότι σκοπός ήτο, όπως τον φυγαδεύση. Ο κ. Νομάρχης παραπέμπει αυτόν εις τον εν Βασιλική διαμένοντα κ. Στάϊκον. Ο Δελημάρης αναχωρεί, αλλά απαρακολουθείται όπισθεν υπό του ακολούθου του κ. Νομάρχου κατά διαταγήν τούτου. Καθ΄ οδόν ο Δελημάρης συναντά τον Αυγερινόν τινα τον οποίον ερωτά.

– Που τον βγάλτε;

Την ερώτησιν αυτήν ήκουσεν ο ακόλουθος του κ. Νομάρχου όχι όμως και την απάντησιν του Αυγερινού. Εκείθεν αποχωρεί ο Δελημάρης και συναντά τον ιερέαν Ζέπον. Τούτον ήκουσεν ο ακόλουθος να λέγη προς τον Δελημάρην.

– Να φύγη από την Καρυά και δια της Άρτης εις την Τουρκία.

Ο ακόλουθος του Νομάρχου, ώ ήκουσε και τας λέξεις αυτάς ειδοποιεί [δ.λ.] αστυφύλακας, οίτινες συλλαμβάνουν τον αδελφόν Δελημάρη και οδηγούσιν εις τον κ. Νομάρχη. Αλλ΄ άμα συλλαμβάνεται και ο Αυγερινός, παρ΄ αυτού δε μαθαίνει ο κ. Νομάρχης ότι διεπεραίωσε αντί 50 δραχ. από Λευκάδος εις Ακαρνανίαν τον Δελημάρη. Πάραυτα ο κ. Παπαδιαμαντόπουλος επιβαίνει του τορπιλλοβόλου και διαπεραιούται εις Ζαβέρδαν ένθα μαθαίνει ότι ο Δελημάρης ευρίσκετο εις Πλαγιά. Εκεί ο κ. Παπαδιαμαντόπουλος οπλίζει και τους χωρικούς τίθεται επί κεφαλής αυτών και κατόπιν ερεύνης ανακαλύπτουν τον Δελημάρη εις την παραλίαν εντός βράχου γίνεται συμπλοκήν καθ΄ ην ο Δελημάρης πυροβολεί κατά του κ. Νομάρχου ανεπιτυχώς και τέλος παραδίδεται3. Ότε μετεφέρθη εις Λευκάδα η πόλις υπεδέχθη αυτόν εν αλλαλαγμώ και δια γιουχαϊσμών, ως η πόλις μας άλλοτε, τον Πανόπουλον.

Η σύλληψις του Ζ.Σ.

Ο διαβόητος Σ. συνελήφθη εις την οικίαν ενός χορηγητού άρτου Ι.Μ. καλουμένου, ένθα είχε οδηγηθή υπό του αδελφού του και του Μ. αυτού εν καιρώ νυκτός φέρων γυναικεία ενδύματα. Εις την οικίαν αυτήν περιεκυκλώθη και ότε ηθέλησε να πηδήση εκ του παραθύρου συνελήφθη υπό των [δ.λ.]4.

Εις την διασάλευσιν της δημοσίας ασφαλείας εν Λευκάδι μεγάλως συνέβαλεν η αδράνεια της αστυνομικής αρχής, η οποία οσάκις ενετέλλετο, όπως προβή εις κατεδίωξιν ή εις ένεργείαν τινα ισχυρίζετο ότι δεν έχει επαρκή δύναμιν.

Διάφοραι λεπτομέρειαι.

– Χαρακτηριστικόν της αδιαφορίας της αστυνομικής αρχής είνε ότι εις Άγ. Πέτρον της Λευκάδος εις αστυνόμος συνέφαγε μετά του ανωτέρω Σ. Ότε κατόπιν τω εζητήθη λόγος, ισχυρίσθη, ότι δεν εγνώριζεν, ότι ο ομοτράπεζός του ήτο περιώνυμος ληστοφυγόδικος.

– Ο κ. Νομάρχης δι΄ εγγράφου του προς τον Επίσκοπον παρεκάλεσεν αυτόν και εξέδωκεν εγκύκλιον, ήτις ανεγνώσθη εις τους ναούς και δια της οποίας συνιστάτο εις τους χριστιανούς όπως απέχωσι της «Εταιρείας Εγκλημάτων» ήτις επιδιώκει σκοπούς εγκληματικούς.

– Κατά διαταγήν του κ. Νομάρχου Λευκάδος ανεκλήθησαν πάσαι αι άδειαι οπλοφορίας, αίτινες είχον εκδοθεί εις Λευκάδα μέχρι τούδε και τούτο διότι μέγας αριθμός των κατοίκων οπλοφορεί.

– Υπολογίζεται ότι περί τους 100, εκ των μελών της Εταιρείας θα προφυλακισθώσι.

Τοιαύτη η νέα Ελληνική Μαφία η οποία είχε εγκαθιδρύσει εν Λευκάδι κράτος εν κράτει και εάν ολίγον χρόνον ακόμη διετηρείτο θα εκυριάρχη η αναρχία εις την νήσον της Λευκάδος».
______________________________________
1 Για την άφιξη του νέου Νομάρχη γράφει σε κύριο άρθρο της η τοπική εφημερίδα της Λευκάδας «Φρουρός»: «Ο κ. Παπαδιαμαντόπουλος αποτελεί αληθώς μίαν εξαίρεσιν ευτυχή και δι΄ αυτόν και δια τον Νομόν μας ούτινος τω ενεπιστεύθη η διοίκησις, διότιν ήλθε ενταύθα έχων πλήρη ελευθερίαν ενεργείας και ουχί με τας συνθήκας με τας οποίας, ως επί το πλείστον έρχονται οι δημόσιοι λειτουργοί… Τα σύντομα μέτρα, άτινα, ευθύς ως αφίκετο ενταύθα, μετά θερμού ενδιαφέροντος έλαβε δια την δημόσιαν ασφάλειαν, το σπουδαιότατον τούτο όσο και αιωνίως άλυτον δια την Νήσον μας ζήτημα, αποδεικνύει τον κ. Παπαδιαμαντόπουλον συνετόν και δραστήριον…».
2 Τηλεγράφημα της εφημερίδας «ΣΚΡΙΠ» (Φύλλο της Τρίτης 20 Αυγούστου του 1902) από την Πάτρα αναφέρει: «Αφήκετο ο Αρχηγός της χωροφυλακής κ. Στάϊκος την 4 μ.μ. ώραν και αναχωρεί αύριον το πρωί μεταβαίνων εις Λευκάδα ένθα λέγεται ότι έχουσι σχηματισθή εταιρείαι με σκοπούς εκβιαστικούς».
Το «ΕΜΠΡΟΣ», με ίδια ημερομηνία, γράφει: «Ο κ. ΣΤΑΪΚΟΣ ΕΙΣ ΛΕΥΚΑΔΑ. Ο κ. Στάϊκος αφιχθείς απόψε μεταβαίνει εις Λευκάδα δια τορπιλλοβόλου. Ο σκοπός της εκείσε μεταβάσεως του κ. Σταΐκου αποβλέπει εις την καταστροφήν των τελευταίως σχηματισθεισών εκεί εκβιαστικών εταιριών, αι οποίαι επιδιώκουν την εκτέλεσιν απαγωγών προς αργυρολογίαν».
3 Ο Δ. (Δελημάρης ή Δελημέρης, στην εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» αναφέρεται ως Ντελημέρης) συνελήφθη την Πέμπτη 29 Αυγούστου 1902 από στρατιωτικό απόσπασμα, επικεφαλής του οποίου ήταν ο Νομάρχης Λευκάδας Παπαδιαμαντόπουλος, στην Πλαγιά όπου είχε καταφύγει. Γράφει η εφημερίδα «ΣΚΡΙΠ» στις 30 Αυγούστου του 1902 σε ανταπόκρισή της με τίτλο «Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΛΕΥΚΑΔΑ – ΣΥΛΛΗΨΙΣ ΦΥΓΟΔΙΚΟΥ»: «Εις το υπουργείον των Εσωτερικών ανηγγέλθη χθες τηλεγραφικώς ότι ο διαβόητος ληστοφυγόδικος Δελημέρης, όστις είνε το πρωταγωνιστούν πρόσωπον εις τας συστηθείσας εταιρίας προς διάπραξιν εγκληματικών πράξεων, στενοχωρηθείς υπό των διαφόρων στρατιωτικών αρχών κατέφυγεν εις Ακαρνανίαν, χθες δε συνελήφθη έξωθι του χωρίου Πλαγίους (σ.σ. Πλαγιάς) υπό μεγάλου στρατιωτικού αποσπάσματος, επί κεφαλής του οποίου ήτο αυτός ο νομάρχης Λευκάδος κ. Παπαδιαμαντόπουλος.
Ο κ. Νομάρχης και ο Μοίραρχος Λευκάδος εν συνεννοήσει μετά του Αρχηγού της Χωροφυλακής κ. Δημ. Στάϊκου εργάζονται πυρετωδώς προς σύλληψιν και των άλλων κακοποιών στοιχείων, τα οποία είνε μέλη των ανωτέρω εταιριών. Ελπίζεται ότι εντός της εβδομάδος θα προσέλθωσι πολλοί εις τας αρχάς ένεκα των δραστηρίων μέτρων άτινα ελήφθησαν.»
4 Στο «ΕΜΠΡΟΣ» (Φύλλο της Κυριακής 1 Σεπτ. 1902) αναφέρεται μία ακόμη σύλληψη και η παράδοση άλλων φυγόδικων: «Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑ. Σύλληψις φυγοδίκου. Χθεσινόν τηλεγράφημα εκ Λευκάδος του αρχηγού της Χωροφυλακής κ. Σταΐκου προς το Αρχηγείον της Χωροφυλακής ανήγγειλεν, ότι συνελήφθη ο διαβόητος ληστοφυγόδικος Φ.Κ. σύντροφος του ληστού Δελημάρη. Και μία προσέλευσις. Επίσης ο κ. Στάϊκος ανήγγειλε δι΄ ετέρου τηλεγραφήματος, ότι προσήλθον ενώπιον αυτού οι φυγόδικοι Σουραντώνης και Σουδάτος».

Η ίδια επίσης εφημερίδα έχει πιο εκτεταμένη ενημέρωση στο Φύλλο του Σαββάτου 7 Σεπτεμβρίου 1902. Γράφει:
«ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΑΙ ΕΤΑΙΡΕΙΑΙ ΜΕ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΝ – Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΛΕΥΚΑΔΑ. Πράγματα εντελώς απίστευτα μας αναγγέλλονται από την Λευκάδα. Αυτά δε είναι μόνα ικανά να στιγματίσουν την αστυνομικήν διοίκησιν του τόπου. Προ πολλού εις την νήσον ταύτην είχον συστηθή δύο εταιρείες με έδρας τους Δήμους Ευγείρου και Απολλωνίων Λευκάδος.

Η πρώτη ιδρυθείσα τον Απρίλιον του 1901 κατ΄ αρχάς μεν είχε σκοπόν όπως οι εταίροι αυτής αλληλοβοηθούνται όπως έλεγε το καταστατικόν της. Μετά παρέλευσιν όμως ολίγου χρόνου η εταιρία αύτη τις οίδε εκ τίνων σκοπών αγομένη, έκρινεν καλόν να επιφέρη μεταρρυθμίσεις γενναίας όσω και πρωτοφανείς εις το καταστατικόν της. Ούτως απεφασίσθη υπό της ολομελείας των εταίρων όπως από κοινού συμπράττωσι κατ΄ αρχάς μεν υπέρ της εκλογής των αγροφυλάκων και των παρέδρων, κατόπιν δε των δημάρχων και τέλος των βουλευτών.
Όπου η Εταιρία αποκτά 600 μέλη. Ο αριθμός των εταίρων είχεν ήδη φθάσει εις τον σεβαστόν αριθμόν των 600, ότε εκρίθη αναγκαία η νέα μεταρρύθμισις του καταστατικού της.
Συνήλθαν λοιπόν ημέρα τινά τα μέλη και από κοινού πάλιν αποφασίζουν, όπως προστεθή και νέον άρθρον εις το καταστατικόν των, το οποίον αφεώρα την προστασίαν και υποστήριξιν των διαφόρων εγκληματιών! Και αμ΄ έπος αμ΄ έργον.
Μετά παρέλευσιν ολίγων ημερών φυγαδεύουν δια [δ.λ.] της Εταιρίας εράνων ένα δολοφόνον ονόματι Α. Κουτοπύργιον, όστις επωφεληθείς του ψηλαφητού σκότους μια νυκτός εφόνευσεν αγρίως τον Νικ. Πολίτην δια μηδαμινήν αιτίαν.
Και δευτέρα Εταιρία. Οι εγκληματικοί σκοποί του πρωτοφανούς τούτου σωματείου μετά παρέλευσιν ολίγου χρόνου περιήλθεν εις τας [δ.λ.] άλλων Λευκαδίων, οίτινες δια να αντιδράσωσι κατά των αχρείων σκοπών του συνέρχονται και συνιστώσι δεύτερον Σύλλογον.
Αλλά και ο Σύλλογος ούτος ο με τόσους αγαθούς σκοπούς συσταθείς επέπρωτο να λάβη την ιδίαν τύχην του προηγουμένου και να συγχωνευθή μετ΄ ολίγον μετ΄ αυτού.
Η καταδίωξις των συμμοριών. Η εξαχρείωσις ήδη είχε φθάσει εις το κατακόρυφον, οι νόμοι εις ουδέν ελογίζοντο και οι φιλήσυχοι πολίτες πολλαχώς επιέζοντο και εξεβιάζοντο.
Η Κυβέρνησις μετά μακρόν ύπνον αφυπνισθείσα διέταξε τον Αρχηγόν της Χωροφυλακής κ. Στάϊκον να μεταβή αυτοπροσώπως εκεί.
Ο κ. Στάϊκος μεταβάς και ενεργήσας ανακρίσεις ανεκάλυψε την Εταιρίαν, τους εταίρους και τας πράξεις των και συνέλαβε τους πρωταίτιους της καμόρρας, οίτινες με αρκετόν θράσος ωμολόγησαν τα εγκλήματά των. Οι συλληφθέντες απεστάλησαν αμέσως εις την Εισαγγελίαν.
Ο κ. Στάϊκος περί όλων αυτών θα υποβάλλη και Έκθεσιν προς την Κυβέρνησιν. Αλλ΄ επιτρέπεται, φρονούμεν να ερωτήση τις: Πώς αι αρχαί Λευκάδος, αφού από του 1901 ελυμοίνοντο τον τόπον αι εταιρεία αύται δεν κατώρθωσαν να ανακαλύψουν τίποτα;».



Αφήστε το σχόλιό σας

XHTML: You can use these html tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

            









Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.