Mια «Εταιρεία Εγκληματιών» που έδρασε στη Λευκάδα

Για μια Εταιρεία Εγκληματιών που έδρασε στις αρχές του 19ου αιώνα στο νησί της Λευκάδας, κάνει λόγο ο Μιλτιάδης Δ. Κακλαμάνης στο βιβλίο του «Εγκλουβή – Λαογραφικά, κοινωνικά, εκπαιδευτικά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των κατοίκων της (Εκδόσεις Γρηγόρη, 2005). Η δράση της Εταιρείας δεν είχε να κάνει με το έθιμο της αντεκδίκησης που ήταν επίσης διαδεδομένο παλιά σε περιοχές του νησιού της Λευκάδας αλλά επρόκειτο για μια εγκληματική οργάνωση η πρακτική και οι μέθοδοι της οποίας παραπέμπουν σήμερα στην Σικελική Μαφία.

Γράφει ο Μ. Κακλαμάνης:

«Το όνομα Εταιρεία των Εγκληματιών δόθηκε μεταξύ του 1800-1810 (σ.σ. ίσως εκ παραδρομής να έγινε λάθος αφού η «Εταιρεία Εγκληματιών» έδρασε έναν αιώνα αργότερα, το 1901-1902) σε μια ομάδα ανθρώπων του νησιού που στους σκοπούς τους ήταν η εξόντωση με όλα τα υπάρχοντα μέσα φιλήσυχων και αδύνατων οικογενειών. Μερικά άτομα από κάθε χωριό αποτελούσαν τον πυρήνα αυτής της μαφίας. Αφού γινότανε η σχετική κατήχηση από τον αρχηγό κάθε χωριού, το μέλος της ορκιζότανε πίστη, αφοσίωση και χωρίς άρνηση ό,τι το διατάξουν να πράξει.

Για την εκτέλεση μιας εγκληματικής πράξης, εκλέγονταν δια κλήρου οι άνθρωποι που έπρεπε να φέρουν σε πέρας το έργο. Για να προσελκύσουν νέα μέλη υπόσχονταν σε αυτά ότι διαθέτουν χρήμα, τεράστια πολιτικά μέσα ακόμα και στην ίδια τη δικαιοσύνη. Στο στόχαστρό τους ήταν φόνοι, απαγωγές, ζωοκτονίες, καταστροφή δέντρων, αμπελών κ.τ.λ. Ακόμα εκτοξεύονταν και απειλές εναντίον προσώπων που εχρησιμοποιούνταν σαν μάρτυρες σε υπόθεση που είχε σχέση μ΄ αυτούς, όπως και άλλες εγκληματικές πράξεις που δίνουν ακέραιη την εικόνα της μαφίας.

Ονόματα, παρ΄ όλο που είναι γνωστά στο κάθε χωριό όπως και οι πράξεις τους, δεν αναφέρω. Μόνο θα περιγράψω ένα από τα εγκλήματα της Εταιρείας που έγινε λίγο απέξω από το χωριό μας (Σ.τ.Σ: εννοεί την Εγκλουβή) που ακόμα και σήμερα φέρνει το σημείο αυτό το όνομα «Φονικό»¹.

Ο Τσιπράκης με τη γυναίκα του καταγόνταν και έμεναν στο χωριό Αη-Λιος. Ξεκίνησαν παραμονή μιας δίκης σαν μάρτυρες για τη Λευκάδα. Το βράδυ το πέρασαν στο σπίτι του Γιάννη Στεριώτη που είναι στα δυτικά του χωριού μας. Χαράματα σηκώθηκαν για να είναι στη Λευκάδα την ώρα της δίκης. Η Εταιρεία έβαλε δύο μέλη της και φύλαξαν καρτέρι στη θέση Λαβράνου για να πραγματοποιήσουν το τριπλό έγκλημα που συγκλόνισε όλο το νησί γιατί η Τσιπράκαινα ήταν αγκαστρωμένη. Φώναξε η καημένη «μη με σκοτώνετε» και η φωνή της ακούστηκε αντίκρυ στα Πλατύστομα, μα ποιος να τρέξει να τη γλυτώσει, άλλωστε η θηριωδία είχε τελειώσει.

Ο ένας κακούργος ήταν ο Βαγγέλης από τον Αη-Λιο, ο άλλος παρέμεινε άγνωστος. Ο Βαγγέλης πιάστηκε, οδηγήθηκε στην καρμανιόλα που την είχαν στημένη στη Βασιλική και έτσι πλήρωσε με το κεφάλι του για το έγκλημά του. Τα τελευταία λόγια του ήτανε συμβουλή στις μανάδες που βρέθηκαν εκείνη την ώρα, να προσέχουν τα παιδιά τους, «γιατί αν εμένα μου κόβετε το κεφάλι στη λαιμητόμο αιτία είναι η μάνα μου που δέχτηκε το πρώτο κλεμένο αυγό από τη γειτόνισσα και με ορμήνευσε κιόλας να ξαναπάω να πάρω κι άλλο. Αυτό το αυγό της γειτόνισσας αρκούσε για να κλέψω κότα, αρνί, προβατίνα και να κάνω ζωοκτονία και ανθρωποκτονία. Με κηρύξανε ληστή για να τα πληρώσω όλα αυτά με το κεφάλι μου».

Η κατάσταση είχε φτάσει στο αποκορύφωμα. Πολύ το σκέπτονταν όσοι είχαν κορίτσια με μεγάλη περιουσία (κληρονόμες) που ήτανε αδύνατο να τα βάλουν με τα ατίθασα αυτά θηρία. Αυτοί και όχι οι γονείς τους αποφάσιζαν για την τύχη και το μέλλον αυτών των κοριτσιών. Τότε με πρωτοβουλία του Στάθη Κακαβούλη, πατέρα της Αθηνάς που παντρεύτηκε τον Παναγούλη, μαζί με άλλους μεγαλονοικοκυρέους έκαμαν αντιεταιρεία και με διάφορα μέσα κατόρθωσαν να διαλύσουν αυτή τη μαφία που τρομοκράτησε τον κοσμάκη του νησιού ολόκληρες δεκαετίες. Έτσι όλος ο φιλήσυχος κόσμος του νησιού έζησε ειρηνικά».
______________________________
¹ Τοποθεσία βόρεια του χωριού Εγκλουβή στο δημόσιο δρόμο προς Καρυά. Εκεί ο Βαγγέλας που ήταν κατάδικος σε θάνατο σκότωσε τον Τσιπράκη και την έγκυο γυναίκα του από τον Αη-Λια που πήγαιναν στη Λευκάδα.