Αφιέρωμα: Οι βουλευτικές εκλογές της 16ης Νοέμβρη του 1952 στην Λευκάδα (αποτελέσματα)

Βουλευτής Λευκάδας με τον Ελληνικό Συναγερμό εκλέγεται ο Θεόδωρος Καλκάνης

Η κυβέρνηση Παπάγου

Παρακάμπτουμε τις βουλευτικές εκλογές της 5ης Μαρτίου 1950 και 9ης Σεπτεμβρίου 1951 και πάμε στις βουλευτικές εκλογές της 16ης Νοεμβρίου του 1952.

Στις αρχές του 1951 δημιουργήθηκε ο Δημοκρατικός Συναγερμός από μέλη, οπαδούς του ΚΚΕ και διάφορους συνεργαζόμενους, που το 1950 είχαν δραστηριοποιηθεί στη Δημοκρατική Παράταξη με επικεφαλής τον Ι. Σοφιανόπουλο. Στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές στις 15 Απριλίου του 1951, ο Δημοκρατικός Συναγερμός κατέγραψε σημαντική εκλογική επιρροή.

Την 1η Αυγούστου του 1951 ανακοινώθηκε η δημιουργία της ΕΔΑ και στις 3 Αυγούστου οριοθετήθηκε η λειτουργία της ως συνασπισμού κομμάτων ισότιμα συνεργαζόμενων. Στις συζητήσεις για τη δημιουργία της ΕΔΑ εκτός από το Δημοκρατικό Συναγερμό συμμετείχαν και άλλα ΕΑΜογενή κόμματα. Το πρακτικό της ίδρυσης της ΕΔΑ συνυπέγραψαν ο Δημοκρατικός Συναγερμός, το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδος, το κόμμα των Αριστερών Φιλελεύθερων (το οποίο και αποχώρησε από την ΕΔΑ το Δεκέμβρη του 1951), το Δημοκρατικό Ριζοσπαστικό Κόμμα. Λίγες μέρες αργότερα ανακοίνωσαν τη συμμετοχή τους η Ένωσις Δημοκρατικών Αριστερών και η Δημοκρατική Ένωσις. Δίχως να φαίνεται επίσημα, το πρακτικό της ίδρυσης της ΕΔΑ συνυπέγραφε και το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας που από το 1947 είχε κηρυχτεί παράνομο όπως και το ΚΚΕ. Στις 9 Αυγούστου 1951 ο Γιάννης Πασαλίδης κατέθεσε στον Αρειο Πάγο τον τίτλο και το έμβλημα του κόμματος

Ο Γεώργιος Παπανδρέου, που το 1951 δεν είχε εκλεγεί βουλευτής, συνεργάστηκε με τον Ελληνικό Συναγερμό. Το ίδιο και άλλοι 69 από τον «κεντρώο» χώρο, ανάμεσά τους πρώην υπουργοί και βουλευτές, καθώς και πολιτευτές των Φιλελευθέρων (Εμμανουήλ Τσουδερός, Σταμάτης Μερκούρης, Γεράσιμος Λύχνος, Γεώργιος Εξηντάρης κ.ά.). Τη μεταπήδησή τους στα ψηφοδέλτια του Παπάγου υποστήριξε το δημοσιογραφικό συγκρότημα Λαμπράκη. Ταυτόχρονα, και οι εφημερίδες «Ακρόπολις», «Η Καθημερινή», «Εθνικός Κήρυξ», «Εστία», «Έθνος», «Βραδυνή» έδωσαν στον Παπάγο πλήρη υποστήριξη. Επομένως, ο Παπάγος ηγήθηκε στις εκλογές μιας ευρύτατης «κεντροδεξιάς» σύμπραξης.

Ο Πιουριφόι δήλωσε ότι το μόνο εκλογικό σύστημα για ανάδειξη ισχυρής κυβέρνησης είναι το πλειοψηφικό. Ο Πλαστήρας τάχτηκε υπέρ του πλειοψηφικού και η ΕΠΕΚ το υπερψήφισε. Καταψήφισε ο Συναγερμός, που ήθελε την «ευρεία περιφέρεια» σε όλη τη χώρα. Ο Ι. Πασαλίδης είπε στη Βουλή, απαντώντας στον εκβιασμό που ασκούσε η ΕΠΕΚ στην ΕΔΑ: «Δεν Θα μας εκβιάσετε: (…) Η ΕΠΕΚ είναι κόμμα όχι μόνον αμαρτωλόν, αλλά και κολασμένον». Οι εκλογές ορίστηκαν για τις 16.11.1952, με υπηρεσιακή κυβέρνηση και πρωθυπουργό τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Δ. Κιουσόπουλο.

Η καθιέρωση του πλειοψηφικού συστήματος προκάλεσε διαφωνίες στους κόλπους της ΕΔΑ. Ορισμένες δυνάμεις της (Ηλίας Ηλιού κ.ά.) υποστήριζαν ότι η αυτόνομη κάθοδος της ΕΔΑ στις εκλογές θα συνέβαλε στη νίκη του Συναγερμού. Στην κοινή ανακοίνωση του ΚΚΕ και του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδας (20 Οκτώβρη) αναφερόταν:

«Δεν υπάρχει βασική διαφορά ανάμεσα στους αμερικανοπροσκυνημένους Πλαστήρα – Παπάγο. Και οι δύο είναι το ίδιο πιστοί λακέδες της αμερικανοκρατίας. (…) Πλαστήρας και Παπάγος είναι δύο όψεις απ΄ το ίδιο αμερικάνικο νόμισμα». Ταυτόχρονα όμως, το ΠΓ είχε και θέση συνεργασίας με τον Πλαστήρα, αν ο τελευταίος τη δεχόταν με βάση ένα κοινό πρόγραμμα και με συμμετοχή υποψηφίων στους συνδυασμούς. Στις 23.10.1952 ο πρόεδρος της ΕΔΑ Γιάννης Πασαλίδης, με έγγραφο που επέδωσε στον Πλαστήρα και το οποίο δόθηκε στη δημοσιότητα, πρότεινε την εκλογική σύμπραξη της ΕΔΑ με την ΕΠΕΚ. Ο Πλαστήρας απέρριψε δημόσια την πρόταση της ΕΔΑ: «… Δεν είναι δυνατόν να γίνη αποδεκτή από εμέ». Τελικά η πολιτική θέση του ΚΚΕ συμπυκνώθηκε στο σύνθημα «τι Πλαστήρας, τι Παπάγος». Το ίδιο σύνθημα υποστήριξε και η ΕΔΑ. Όμως, τα παραπάνω δείχνουν ότι το σύνθημα αυτό δεν εξέφραζε σταθερή ίση απόσταση του ΚΚΕ από τα αστικά κόμματα. Στις εκλογές πρώτευσε ο Ελληνικός Συναγερμός που πήρε το 82% των βουλευτών, αν και συγκέντρωσε λιγότερες από τις μισές ψήφους. Η ΕΔΑ με 9,55% έμεινε εκτός κοινοβουλίου.

Πάμε τώρα στην Λευκάδα που στις εκλογές αυτές αποτελούσε χωριστή εκλογική περιφέρεια.

Στις εκλογές έλαβαν:

Βουλευτής Λευκάδας με τον Ελληνικό Συναγερμό εκλέχθηκε ο Θεόδωρος Καλκάνης.

(Πηγές: ΚΟΜΕΠ, Ριζοσπάστης, ΕΛΣΤΑΤ)