Αφιέρωμα στον καπετάν Φουρτούνα (Στάθη Αντ. Λιάκα) [1915-1949]

Γράφει ο ΜΗΤΣΗΣ ΘΕΟΔ. ΣΠΥΡΙΔΩΝ,
Συνταξιούχος Εκπαιδευτικός

«Ηρώων γεννήτρα Ζάβιτσα/ ανταρτομάνα,
Δόξα στην πρώτη σου ψυχή και/ νου, τον Στάθη Λιάκα,
τον πρώτο καπετάνιο σου κι άξιο/ μπροστάρη….
Τιμή και δόξα στο ασύγκριτο/ αυτό γενναίο παλικάρι…»

Παραφράζοντας τα λόγια του μεγάλου μας ποιητή, Κ. Βάρναλη, σκιαγραφούμε τη μορφή του θρυλικού καπετάνιου του ΕΛΑΣ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ – ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ – ΛΕΥΚΑΔΑΣ, Στάθη Αντ. Λιάκα ή Καπετάν Φουρτούνα.

Ο Στάθης Αντ. Λιάκας γεννήθηκε το 1915 στο Αρχοντοχώρι Ξηρομέρου. Ήταν το πέμπτο και το μικρότερο παιδί της αγροτικής οικογένειας του Αντώνη Λιάκα και της Μάρως Νικολέ (Γοβιά).

Από μικρός είχε έφεση στα γράμματα και δίψα για μάθηση. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του στο Δημοτικό Σχολείο Ζαβίτσης, το σχολικό έτος 1926/7, και την παραίνεση του δασκάλου, Απ. Χαραλάμπους, φοίτησε στο 2/τάξιο Ελληνικό Σχολείο Μύτικα (Σχολαρχείο).

Εικ. 1. Η φωτογραφία είναι από το Σχολαρχείο Μύτικα, και έχει ημερομηνία 27-5-1929. Παραχωρήθηκε στην εφημερίδα «Αλυζία» από τον εκπαιδευτικό, ποιητή Άρη Μπιτσώρη. Διακρίνονται οι μαθητές: Ευστάθιος Λιάκας, Γεώργιος Σακουφάκης, Παντελής Καραβίας, Ευάγγελος Γκόλιας, Θεόδωρος Μουρκούσης, Ιωάννης Παξινός, Αναστάσης Λιοπύρης, Ανδρέας Σιδερωμένος, Χ. Τσαουσέλος, Ευστάθιος Λύτρας, Ιωάννης Γκόλιας, Ιωάννης Μπούρος; (Πάτρας), Ιωάννης Μαντήλης.

Το 1931, με τη βοήθεια των εμπόρων βελανιδιού, Κ. Χοεμπού και Γ. Γιαννοβασίλη, μετοίκησε στην Αθήνα, όπου και συνέχισε τις βασικές σπουδές του στο Γυμνάσιο Περιστερίου.

Το 1935/6 αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Περιστερίου με άριστες επιδόσεις. Κατά τη διάρκεια της Μεταξικής Δικτατορίας φοίτησε στην Πολυτεχνική Σχολή Αθηνών (μικρό Πολυτεχνείο), Υπομηχανικός. Αυτή τη χρονική περίοδο βίωσε έντονα τα προβλήματα της πόλης και έζησε από κοντά όλες τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις της εποχής.

Ως άνθρωπος, στάθηκε αρωγός σε κάθε συγχωριανό του που βρέθηκε από ανάγκη στην Αθήνα (…). Συγχωριανοί του και συνομήλικοί του που τον γνώρισαν από κοντά τον χαρακτήριζαν δραστήριο, μελετηρό, προσεκτικό, λεπτολόγο, μεθοδικό, ζωηρό, ανήσυχο και ερευνητικό πνεύμα…. αλλά και ως μια πρωτοποριακή προσωπικότητα.

Εικ. 2. Ο Στάθης Αντ. Λιάκας φοιτητής στο Πολυτεχνείο. Φωτ. αρχείο Αγγελικής Νίκου Σιδερά

Ο νεαρός φοιτητής, Στάθης Αντ. Λιάκας, ζούσε μέσα σε μια πολυτάραχη εποχή. Μια εποχή που του επηρέασε τη σκέψη, αλλά και που του καθόρισε το μέλλον! Ως φοιτητής, έδρασε αποφασιστικά σε όλα τα καλέσματα της εποχής του. Το ανεπτυγμένο πνευματικό περιβάλλον της πανεπιστημιακής σχολής του έδωσε περιεχόμενο και διέξοδο στην απερίγραπτη ζωτικότητά του. (…)

Το 1937 γνωρίστηκε με την οικογένεια Συγγρού στο σπίτι της οποίας εργάστηκε ως οικοδιδάσκαλος (με χορηγία του Συγγρού χτίστηκαν τα δημοτικά κτίρια του Μύτικα και της Κανδήλας).

Τέλος του 1939 με αρχές του 1940 κλήθηκε να υπηρετήσει στον ελληνικό στρατό ως έφεδρος αξιωματικός στο Μηχανικό Σώμα. Με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου, ως έφεδρος αξιωματικός του 24ου Συντάγματος Πρεβέζης, βρέθηκε να πολεμά τους Ιταλούς εισβολείς στους Αγίους Σαράντα.

Τον Απρίλη του 1941 οι Γερμανοί τον βρήκαν να υπερασπίζεται τα οχυρά Κούλα και Παλιούρι στο Ρούπελ. Με την οπισθοχώρηση του ελληνικού στρατού, ο Στάθης Λιάκας, πήρε μέρος στη μάχη της Κρήτης (Μάιος του 1941) όπου, επί ανδραγαθήματος, πήρε το βαθμό του Υπολοχαγού.

Μετά την μάχη της Κρήτης, και την ολοκληρωτική κατάρρευση της Ελλάδας, ο Υπολοχαγός Στάθης Αντ. Λιάκας, κατέφυγε μαζί με ένα τμήμα του ελληνικού στρατού, στη Μέση Ανατολή όπου και εντάχτηκε στρατιωτικά στη Σχολή Μηχανικού. Στις αρχές του 1942 ως σύνδεσμος της κυβέρνησης του Καΐρου», ήρθε στο Ιόνιο Πέλαγος με το υποβρύχιο «Παπανικολής, όπου κι αποβιβάστηκε στη Στερεά Ελλάδα με σκοπό την οργάνωση του αντιστασιακού κινήματος.

Αποστολή του ήταν η αφύπνιση και η δραστηριοποίηση -στην Ακαρνανία, Λευκάδα και Κεφαλονιά- όλων των πρώην αξιωματικών, έφεδρων και μόνιμων, του αλβανικού μετώπου, με σκοπό την αντίσταση κατά του κατακτητή και την απελευθέρωση της πατρίδας….

Παράλληλα με τη διακριτική αντιστασιακή του δράση εργάστηκε ως Μηχανικός, μαζί με τον Κατουνιώτη Βάση και τον Βαλτινό Τσόγκα, και συνδιαμόρφωσε μελέτες μικρών και μεγάλων οδικών έργων στην ευρύτερη περιοχή της Ακαρνανίας (Βονίτσης, Ξηρομέρου και Βάλτου). Ειδικότερα, βοήθησε στην κατασκευή της μεγάλης γέφυρας του Αχελώου, στο σχεδιασμό της γέφυρας στην Τατάρνα, και στην κατασκευή της γέφυρας στην Κατοχή Μεσολογγίου. Πρότεινε την κατασκευή φράγματος για την άρδευση της Αλυζιακής πεδιάδας, τη χάραξη νέου οδικού δικτύου στην περιοχή Αλυζίας, και σχέδιο για την ύδρευση -με φυσική ροή- της κοινότητας Αρχοντοχωρίου. Για ένα διάστημα επιστρατεύτηκε από τους Ιταλούς για τον σχεδιασμό και την κατασκευή του οδικού δικτύου Αγρινίου-Αμφιλοχίας και Αμφιλοχίας-Βόνιτσας. (…)

Τα πατριωτικά και τα δημοκρατικά φρονήματα της οικογένειάς του επέδρασαν ευνοϊκά στη διαμόρφωση των προοδευτικών και επαναστατικών του αντιλήψεων. Οι εμπειρίες του από την αγροτική ζωή και η επαφή του με τα οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα των αγροτών-κτηνοτρόφων, αλλά και των εργατών στην πόλη, επιτάχυναν τις επαναστατικές διεργασίες που συντελούνταν μέσα του. Έτσι, το Φθινόπωρο του 1942 παραιτήθηκε από κάθε επαγγελματική δραστηριότητα και ανέπτυξε πιο φανερή πολιτική και αντιστασιακή δράση (…) τόσο κατά των κατοχικών δυνάμεων όσο και κατά της διοριζόμενης ελληνικής κατοχικής κυβέρνησης Βούλγαρη. (…)

Το Νοέμβρη του 1942 επέστρεψε στο χωριό του, το Αρχοντοχώρι, όπου ανέλαβε, ύστερα από πρόταση των Αρχοντοχωριτών Δημήτρη Χρ. Σαλτού, Ηλία Πιτσινέλη, Επαμεινώνδα Ι. Μπανιά, Παναγιώτη Χαρ. Κολοβού, Αναστάση Στ. Λιοπύρη, Ιωάννη Φλώρου (Γαϊτα), Στάθη Δημ. Λιοντάκη, Επαμεινώνδα Πεταλιά, Γεράσιμου Μπανιά, Μήτσου Καλλιμάνη, Σπύρου Καλλιμάνη, Φώτη Λάσκαρη-Μπάκα, Σπύρου Λάσκαρη, Βασίλη Καβούνου, Δημήτρη Καβούνου, Δημ. Δρακά, Ι. Φλώρου, Ηλία Σιδερά…κ.ά.), την ευθύνη της οργάνωσης του ΕΑΜ Αρχοντοχωρίου, αλλά και της εκπαίδευσης του ΕΛΑΣ Β. Ξηρομέρου στη θέση «Eλιές». Η χρονική αυτή στιγμή ήταν η ώρα που ο Στάθης Αντωνίου Λιάκας άρχισε, ως νέος «Δήμο Τσέλιος-Γεροδήμος» ή ως νέος «Τσε Γκεβάρα» του Ξηρομέρου, μια συγκλονιστική πορεία προς το μύθο και το θάνατο.

Στις αρχές του 1943 και μετά από πρόταση του Στρατηγείου της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας ανέλαβε τη συγκρότηση του Εφεδρικού ΕΛΑΣ Β. Ξηρομέρου και την οργάνωση του ένοπλου αντιστασιακού αγώνα στην ευρύτερη περιοχή. Ως υπεύθυνος του Εφεδρικού ΕΛΑΣ όργωσε όλο το Ξηρόμερο (…). Μπήκε σε χωριά και κωμοπόλεις του Ξηρομέρου, και ως νέος «Ρήγας Φεραίος» καλούσε τους συντοπίτες του να πάρουν μέρος στην αντίσταση κατά των δυνάμεων κατοχής. (μέχρι τις αρχές του 1944 τον συντρόφευε παντού και πάντοτε ο υπασπιστής του Θεόδωρος Ρετούλης).

Από τη θέση του ανώτατου στελέχους της αντίστασης έστησε παντού οργανώσεις του ΕΑΜ, άπλωσε δίχτυ πληροφόρησης, ενέταξε τους «κλαρίτες» στην αντίσταση, δημιούργησε εφεδρικό ΕΛΑΣ σε κάθε χωριό, και συνέβαλε στο να απαλλαχτεί η περιοχή από τη μάστιγα της ζωοκλοπής (…).

Μαζί με τον στρατηγό του ΕΛΑΣ, Βασιλ. Τσέλιο – Γεροδήμο, συμμετείχε στις συσκέψεις των καπεταναίων της Δυτικής Στερεάς και Ρούμελης, όπου και συναποφάσισαν μέτρα για την κεντρικά στρατιωτική οργάνωση του κινήματος.

Από τον Ιούλιο του 1943 μέχρι το καλοκαίρι του 1944 όργωσε την Κεφαλονιά. Ως καπετάνιος του Πυροβολικού του ΕΛΑΣ συμμετείχε σε πολλές αντιστασιακές δράσεις στην Κεφαλονιά και την Ιθάκη.

Το Σεπτέμβρη του 1943, μετά τη μεγάλη σφαγή της μεραρχίας Άκουι των Ιταλών από τους Γερμανούς και την παράδοσή τους, συγκέντρωσε προσεκτικά μέρος του οπλισμού των Ιταλών και τον μετέφερε με βάρκες στις ακτές του Ξηρομέρου… (Αστακό – Μύτικα – Βερίνα – Λεσίνι). Με τα όπλα αυτά, τα εφεδρικά μέλη του ΕΛΑΣ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ, πήραν μέρος σε πολλές μάχες κατά των Γερμανών στην Κεφαλονιά, τη Λευκάδα, την Κανδήλα, την Ζαβέρτα, την Τρύφου, την Κατούνα, το Μύτικα, την Κατοχή, τον Πεντάλοφο, το Λεσίνι.., αφόπλισαν σταθμούς χωροφυλακής και αντιστάθηκαν στις προδοτικές συμπεριφορές των Ταγματασφαλιτών-συνεργατών των Γερμανών στην περιοχή του Ξηρομέρου και της Λευκάδας.

Τον Απρίλη-Μάη του 1944 επέστρεψε στην Κεφαλονιά και την Ιθάκη, ως Διοικητής Μονάδας -ανεξάρτητου Τάγματος- του 2/39 Συντάγματος και οργάνωσε την απόβαση στην Γερμανοκρατούμενη Λευκάδα. Δυστυχώς, οι προτάσεις που κατέθεσε για κοινή δράση και συνεργασία των αντιστασιακών οργανώσεων και των Δεξιών Μαχητικών ομάδων στο Ξηρόμερο και τη Λευκάδα κατά των Γερμανών -σύμφωνα με το παράδειγμα του Γοργοποτάμου- απέβησαν άκαρπες. Οι πολιτικές συναντήσεις του Στάθη Λιάκα – «Καπετάν Φουρτούνα» στη Λευκάδα με τους υπεύθυνους των Δεξιών Ομάδων δεν είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Έτσι, οι ιδεολογικές αντιθέσεις που αναπτύχθηκαν οδήγησαν τις αντιμαχόμενες ομάδες σε πολλαπλές μεταξύ τους συγκρούσεις…

Εικ. 3 και 4. Ο Στάθης Αντ. Λιάκας – καπετάν Φουρτούνας με στολή αξιωματικού του ΕΛΑΣ στην Κεφαλονιά και τη Λευκάδα. Φωτ. αρχείο Γίτσας Αντ. Λιάκα-Σιδερά και Λένης Αντ. Λιάκα.

Έτσι, τον Ιούνιο του 1944, ύστερα από διαταγή του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ, ο Στάθης Λιάκας, ως επικεφαλής του ΕΛΑΣ Κεφαλονιάς-Λευκάδας με 40 επίλεκτους άνδρες ανέλαβε στρατιωτική δράση. Έστησε το στρατηγείο του στον Προφήτη Ηλία Λευκάδας και από κει, σε συνεργασία με τους Λόχους του ΕΛΑΣ και τον Εφεδρικό ΕΛΑΣ Λευκάδας-Ξηρόμερου, έδωσε πολυήμερες, ξεχωριστές μάχες στη Νότια Λευκάδα (Λαϊνάκι, Νυδρί, Άγιο Πέτρο, Εγκλουβή…) υπερασπιζόμενος με αυταπάρνηση και μεγάλη γενναιότητα τα ιδανικά του αντιστασιακού κινήματος.

Στις άγριες επιθέσεις των Μαχητικών Ομάδων και των Γερμανών συνεργατών τους αντιστάθηκε ηρωικά. Στις σκληρές μέρες και νύχτες που έζησε, με τις ολονύχτιες πορείες και διανυχτερεύσεις σε σπηλιές και σε λαγκάδια…του Αίνου της Κεφαλονιάς και των ορέων της Λευκάδας, ο Καπετάν «Φουρτούνας», διακρίθηκε παντού για την ευστροφία, τη γενναιότητα και τη μαχητικότητά του και ως νέος «Δήμος Τσέλιος» της Ζάβιτσας, αρματολός και «κλέφτης» των Ακαρνανικών ορέων, ανέδειξε την πολύπλευρη φυσιογνωμία του. (…)

Το καλοκαίρι του 1944 στην προσπάθειά του να περάσει στο Ξηρόμερο (Λεσίνι) με το Άγιος Δημήτριος του ΕΛΑΝ έπεσε σε ενέδρα των Γερμανών όπου και τραυματίστηκε σοβαρά. Κατά τη διάρκεια της ανάρρωσής του ήρθε σε επαφή με τα στελέχη του 24ου Συντάγματος Αραχναίο, Ντούσια, Διαμάντη που βρίσκονταν στο Βούστρι (…) και ως αξιωματικός του μηχανικού σώματος συνέβαλε στην σχεδιαζόμενη επίθεση στην Αμφιλοχία.

Με το αξίωμα του ανώτατου στελέχους του Μηχανικού της 7ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ πρωταγωνίστησε στη νικηφόρα μάχη της Αμφιλοχίας (βράδυ της 12ης Ιουλίου του 1944…). Μετά την ήττα και την αποχώρηση των Γερμανών ανέλαβε την ευθύνη της οργάνωσης του γραφείου του Μηχανικού της Ταξιαρχίας στην Αμφιλοχία (το τεχνικό γραφείο ήταν στο σπίτι του Πρέζα, έναντι του Κ. Υ., και συνεργάτης του ο Ανάστος Στ. Λιοπύρης – καπετάν Κόρακας).

Το Σεπτέμβρη του 1944 πρωταγωνίστησε στην απελευθέρωση της Κεφαλονιάς (Αστραπόγιαννος, Άμος Παμπαλόνι, Χρίστος Καραγιάννης – Διομήδης….), απ’ όπου συγκέντρωσε και πάλι τον βαρύ οπλισμό των Γερμανών και τον μετέφερε στο Ξηρόμερο. Με αυτή του την ενέργεια ξεκίνησε η πορεία του νέου Τάγματος Λευκάδας-Ξηρομέρου, υπό τον Στ. Σταύρακα.

Αξιοθαύμαστη ήταν επίσης και η συμμετοχή του στην ανακατάληψη της Λευκάδας, από τις δυνάμεις του ΕΔΕΣ (Καραμπέκιου – Μαραγκού και Βέρρη) τον Ιανουάριο του 1945.

Ο Ευστάθιος Αντ. Λιάκας, μετά τη «Συμφωνία της Βάρκιζας»(12-2-1945), δεν κατέθεσε τα όπλα. Πήρε μέρος στη σύσκεψη των καπεταναίων της Ρούμελης και συναποφάσισε τη συνέχιση του αγώνα. Ως αρχηγός ομάδας «καταδιωκομένων» Βορείου Ξηρομέρου κρύβονταν στις σπηλιές και τις χαράδρες των Ακαρνανικών ορέων (Βερίνα, Αγριλιά, Μέγα όρος, Κούτπα, Καλαβούνι, Μπούμιστος, Κερασιά, Ασάνη…κ. ά.). Μετά τη δολοφονία του Αρχηγού του ΕΛΑΣ της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας Βασίλη Τσέλιου ή Γεροδήμου, τον Ιούλιο του 1946, και τον αποδεκατισμό από τους χωροφύλακες και το παρακράτος δεκάδων συντρόφων του (Κατσιγιάννη, Καρύκη, Σαλτού, Παπαφώτη, Βασιλάκη, Σκούρτα, Ράπου, Πανταζόπουλου, Θεοδώρου, Κομπλίτση, Γαλάνη… κ.ά..) προσπάθησε να περάσει στα βουνά του Αγρινίου-Καρπενησίου για να ενταχτεί στο Δημοκρατικό Στρατό. Όμως, ξένος σε ξένο τόπο δεν τα κατάφερε. Χάθηκε ο προσανατολισμός του κοντά στην Αγία Παρασκευή (Ζελίκοβο) του Παναιτωλικού όρους και κατέληξε κοντά στην Άρτα, όπου και συνελήφθη από τις δυνάμεις του Ζέρβα και του χωριανού του Π. Καϋμενάκη. Από εκεί οδηγήθηκε στις φυλακές Λευκάδας και στη συνέχεια στο στρατοδικείο της Κεφαλονιάς…όπου μετά από δίκη καταδικάστηκε σε θάνατο.

Από την Κεφαλονιά μεταφέρθηκε στις φυλακές τις Ικαρίας. Αποφυλακίστηκε το Μάρτιο του 1947 με διάταγμα του Πρωθυπουργού Σοφούλη («αμνηστία…για αποσυμφόρηση των φυλακών»). Με την αποφυλάκισή του αμέσως επιστρατεύτηκε η κλάση του και έτσι αναγκάστηκε να περάσει στον εθνικό στρατό για να ολοκληρώσει τη στρατιωτική του θητεία. Ως πρώην αξιωματικός του στρατού (Υπολοχαγός) και της αντίστασης (Ταγματάρχης) (βάση των άρθρων της «Συμφωνίας της Βάρκιζας») πήρε το βαθμό του Λοχαγού και τοποθετήθηκε διοικητής Λόχου στο 747 Μηχανικό Σώμα Λουτρακίου (Ειδικό Τάγμα Μηχανικού). Στο Λουτράκι βρέθηκε κάτω από τη στρατιωτική καθοδήγηση-εποπτεία του Ταγματάρχη -φίλου του από την Κεφαλονιά- Δενδρινού, και στην Κόρινθο του Παναγουλιώτη Ταγματάρχη Ι. Καραβιά.

Εικ. 5. Φωτογραφία του Καπετάν Φουρτούνα, δημοσιευμένη στην εφημερίδα «Αυριανή», το 1985, από τον αντιστασιακό Βαγγέλη Πεταλιά ή Παπανικολή.

Κατά το τέλος του 1948, ο Λοχαγός του Μηχανικού Σώματος Λουτρακίου Στάθης Λιάκας, μη αντέχοντας το νέο του ρόλο πέρασε με ομάδα στρατιωτών που διοικούσε στο Δημοκρατικό Στρατό Πελοποννήσου (Δ.Σ.). Προφορικές μαρτυρίες λένε πως, ο άνθρωπος με τη γρανιτένια θέληση προσφοράς και θυσίας, συνελήφθη σε ενέδρα που του έστησαν παραστρατιωτικές ομάδες του Αιγίου στο χωριό Βερσοβά-Ανθηρό Αιγιαλείας και το σώμα του αποκεφαλίστηκε το καλοκαίρι του 1949. (προφορική μαρτυρία του αξιωματικού του εθνικού στρατού Ι. Καϋμενάκη και της δασκάλας που τον έκρυβε, Κ. Δενδρινού).

Για το θάνατο του Στάθη Λιάκα ειπώθηκαν πολλά και από πολλούς: Πολλοί δε σύντροφοί του πιστεύουν πως ο Στάθης Λιάκας έπεσε ηρωικώς μαχόμενος, ως Ταγματάρχης Τάγματος της 9ης Μεραρχίας του Δ.Σ.Ε, κοντά στα Καλάβρυτα ή κοντά στην Καλαμάτα. Επίσης, ο αντιστασιακός, Πάνος Πάτρας, μαρτυρά πως ο Στάθης Λιάκας στην προσπάθειά του να περάσει στην Κεφαλονιά για να οργανώσει μαζί με τους Αστραπόγιαννο και Κουλουμπή το Β’ αντάρτικο έπεσε σε ενέδρα Χιτών κοντά στην Πάτρα (Βερσοβά-Ανθηρό Αιγιαλείας;), το 1948, και σκοτώθηκε. Δικοί του δε άνθρωποι πιστεύουν πως το κόμμα τον φυγάδευσε σε κάποια χώρα του ανατολικού συνασπισμού και… (…)

Ο Στάθης Αντ. Λιάκας πέθανε σε ηλικία 33 ετών (1948-1915=33), όπως και ο επαναστάτης Χριστός, όπως και ο Μέγας Αλέξανδρος!!

Εντυπωσιακοί δε είναι οι προσδιορισμοί που του αποδόθηκαν από φίλους και συντρόφους του:

«.. Ως προς τη στρατηγική του ικανότητα χαρακτηρίστηκε εξαίρετος αξιωματικός και άξιος ηγέτης του ΕΛΑΣ. Εφάρμοζε, τόσο σε στρατιωτικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο, τακτικές στρατηγικής επινόησης Άρη Βελουχιώτη.

Ως προς τη διοικητική του ικανότητα αναδείχθηκε άριστος στη διοίκηση. Έδειξε σπουδαίες διοικητικές και οργανωτικές ικανότητες, τόσο στην οργάνωση και διοίκηση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ Ξηρομέρου, όσο και στην οργάνωση και διοίκηση του ένοπλου κινήματος στη Β. Κεφαλονιά, στην Ιθάκη και τη Λευκάδα.

Ως προς τη στάση του απέναντι στους συντρόφους του και τους αντιπάλους του: Κατά κανόνα νοιάζονταν για την ανεξαρτησία της Ελλάδας και την πρόοδο των συνανθρώπων του, γι’ αυτό προτιμούσε να χρησιμοποιεί την πειθώ, το διάλογο και τη διπλωματία για να επιτυγχάνει τους σκοπούς του τόσο στις σχέσεις του με τους «εσωτερικά» αντιπάλους του (διαφορετικά ιδεολογικά ρεύματα), όσο και με τους πολιτικοϊδεολογικούς αντιπάλους του. Επιδίωκε τη συνεργασία των αντίπαλων ιδεολογικά στρατοπέδων για την καταπολέμηση του κοινού εχθρού και όχι την υποταγή τους. Ήταν υπομονετικός, ήξερε να περιμένει και έπαιρνε σκληρές αποφάσεις μόνο σαν έσχατο μέσο, και κυρίως κατά των συνεργατών των Γερμανών.»

Όπως έδειξε και η δράση του στη Λευκάδα, ήταν υπέρ των άμεσων λύσεων. Κυρίως, χαρακτηρίζονταν για τη μεγάλη υπευθυνότητα που έδειχνε για τη θέση που κατείχε. Έδειξε διορατικότητα και προνοητικότητα, με τα μέτρα προστασίας που πήρε για το χωριό του και την περιοχή του Βορείου Ξηρόμερου.

Ήταν αγαπητός στους συντρόφους του και πρότυπο γενναιότητας και αποφασιστικότητας. Ήταν αποφασιστικός, ορμητικός, παλικάρι, δίκαιος, επαναστάτης, χαρισματικός, τολμηρός, λεβέντης, έξυπνος, «Ρήγας», «Άρης», «Τσε», πατριώτης, Εθνομάρτυρας….

Κατάφερε, όπου κι αν βρέθηκε, να τον θεωρούν δικό τους άνθρωπο …

Εικ. 6. Ο Καπετάν Φουρτούνας: Μια θρυλική μορφή για το Αρχοντοχώρι, το Ξηρόμερο και τα Ιόνια νησιά. Ένα αληθινό παλικάρι αφοσιωμένο ως το τέλος της ζωής του στα ιδανικά της λευτεριάς, της δημοκρατίας και της προόδου. Φωτ. αρχείο Ιωάννη και Βασιλικής Κώστα Ντζουροπάνου

Η δράση του Στάθη Αντ. Λιάκα ενάντια στον κατακτητή τον καθιέρωσε σε λαϊκό είδωλο. Η φήμη του ξεπέρασε και την Ακαρνανία. Ως επαναστάτης, «Τσε Γκεβάρα», θυσίασε τη ζωή του για την ελευθερία της Πατρίδας του. Ως οραματιστής, «Ρήγας Φεραίος», αγωνίστηκε να γίνει πράξη το μεγάλο όραμα του ΕΑΜικού Κινήματος.

Σήμερα, ο Στάθης Αντωνίου Λιάκας, αποτελεί το πρότυπο του μάχιμου αγωνιστή για την πρόοδο και την ελευθερία, τα δικαιώματα και τα δίκαια του Ελληνικού λαού.

105 χρόνια από τη γέννησή του και 70 χρόνια από τον τραγικό θάνατό του, το φωτεινό παράδειγμα του καπετάν-Φουρτούνα, είναι πάντα επίκαιρο. Η μνήμη του πρέπει να μείνει άσβηστη.

Εν κατακλείδι:

Κλείνουμε το μικρό αφιέρωμα στον Αρχοντοχωρίτη, Στάθη Αντ. Λιάκα, στον δικό μας Άρη Βελουχιώτη, με τα λόγια του σπουδαίου πολιτικού της «πεφωτισμένης δεξιάς», Παναγιώτη Κανελλόπουλου (Πρακτικά της Βουλής, 17-8-1982).

«Κλίνουμε το γόνυ μπρος «στους τάφους των ηρώων της Εθνικής Αντίστασης». Οι άνδρες του ΕΛΑΣ έδωσαν τη ζωή τους στα ιδανικά της ελευθερίας και της πίστης προς το καθήκον και αντιμετώπισαν νικηφόρα και συνέτριψαν τα στίφη και τις μηχανοκίνητες δυνάμεις των Ούννων. Εκτελούμε καθήκον ευγνωμοσύνης για σας, θυσιασθέντα παιδιά του λαού. Η θυσία τους αποτελεί περιφανές παράδειγμα για τις νέες γενιές, για την εξασφάλιση της λευτεριάς και της νέας κοινωνίας, μέσα στους κόλπους της οποίας όλοι θα βρούμε καλύτερη ζωή.»

Βιβλιογραφία-Πηγές:

Η βιβλιογραφία για τη συγγραφή της εργασίας «Το Αρχοντοχώρι μέσα από τη ζωή και τη δράση του Στάθη Λιάκα στη δεκαετία του 1940-1950» είναι εκτενής και αναφέρεται φυσικά στην εθνική αντίσταση στο Ξηρόμερο, την Κεφαλονιά-Ιθάκη και στη Λευκάδα. Παραθέτουμε ενδεικτικά τα ακόλουθα χρηστικά βιβλία-βοηθήματα, απ’ όπου ο αναγνώστης-μελετητής μπορεί να αντλήσει πολύτιμες πληροφορίες….

Σπύρος Λουκάτος, ιστορικός, καθηγητής, τρίτομο έργο, και κυρίως ο Β΄ τόμος): 1. «Τα χρόνια της Ιταλικής και Γερμανικής Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης στην Κεφαλονιά και την Ιθάκη». 2. «Η Ιταλογερμανική σύρραξη στην Κεφαλονιά και η συμβολή των Εθνικοαπελευθερωτικών Οργανώσεων στην εκδήλωση και διεξαγωγή της, 8-24 Σεπτέμβρη 1943», εκδ. Αλκυών, Αθήνα 1997, β΄ έκδοση.… 3. «Η σύρραξη στην Κέρκυρα και τα άλλα Επτάνησα», Εκδ. Αλκυών

Σακκάτος Βαγγέλης: 1. «Κεφαλονιά 1943», εκδ. βιβλιοφιλία, 2008 2. «Μεραρχία «Άκουι»», Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα 1993. (α’ έκδ. 1993, β’ έκδ. 2008)

Φωκάς Κοσμετάτος: «Η Γερμανοϊταλική σύρραξη εν Κεφαλληνία 1943». (Επιμέλεια Γεράσιμου Αποστολάτου), εκδ. Ορίζων, Αθήνα χ. χ.

Φώτης Κονιδάρης, Περιοδικό «Ιόνιος Ηχώ», Τ. 179-180, 1, 2, 3 (1961).

Ελευθεράτος Λευτέρης, «Οδοιπορικό μνήμης στην Κεφαλονιά της Αντίστασης», έκδοση του Κέντρου Μελέτης της Ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης, Αθήνα 1998, και κυρίως οι σσ. 203-292.

Ελευθεράτος Λευτέρης, «Το φάλτσο μαντολίνο του λοχαγού», μετφρ. Λουκία Καλαφάτη-Πετράτου, εκδ. Τεκμήριο, Αθήνα 2002, και κυρίως οι σσ. 101-169.

Ζιάγκος Νίκος, «Αγγλικός ιμπεριαλισμός και Εθνική Αντίσταση 1940-45 (Ήπειρος, Δυτική Ρούμελη, Επτάνησα)», τόμ. Β΄, Αθήνα 1978, σσ. 324-370.

Καράγιωργας Γιώργος, «Η Τραγωδία της Κεφαλληνίας», εφημερίδα Έθνος, 15 Δεκεμβρίου 1952 – 10 Ιανουαρίου 1953.

Δημήτρης Σκούρτας: «Ο Ροβεσπιέρος, ……»

«Ντοκουμέντα της Αντίστασης, εκδ. « Το Ποντίκι» σελ, 41, 42

ΓΑΚ Αιτ./νιας, Μ. Μπακαδήμα

Επίσης οι μυθιστορηματικές αφηγήσεις:

Βεντούρι Μαρτσέλο, «Λευκή σημαία στην Κεφαλονιά», μετφρ. Νίκη Καλαμάρα-Φιλιππουπολίτη, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2000, β΄ έκδοση.

Γαλάτης Δημήτρης, «Σφαγή», εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 2005.

Ντε Μπερνιέρ Λουί, «Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι», μετφρ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Ψυχογιός, Αθήνα 1995.

Τραυλού-Μεσσάρη Ανδρεάς, «Της τυφλής ανεμοθύελλας», Αθήνα 1992.

Προσωπικό ημερολόγιο του Κώστα Μαρκαντώνη

«Εθνική Αντίσταση στη Λευκάδα 1941 – 1945», Άρθρο του Λευκαδίτη Ηλία Θερμού, Καθηγητή του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ριζοσπάστης» (Παρασκευή 24 Απρίλη 2009).

Από το βιβλίο «ΜΝΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ενός ΕΑΜίτη»

Θανάσης Κακογιάννης, «Μνήμες και Σελίδες της Εθνικής Αντίστασης»

Κόκκινος Φάκελος, ίντερνετ

«Η Λευκάδα στη Δίνη Κατοχής και του Εμφυλίου» με συγγραφέα τη Σμύρνη Φ. Μαραγκού, εκδόσεις «Ελληνική Ευρωεκδοτική ΕΠΕ», Αθήνα 1989.

«Η Ανατολή του Νέου Πολιτικού Διχασμού στο Μεταπολεμικό Κράτος» με συγγραφέα τον Ι. Φ. Μαλακάση, καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, εκδόσεις «Δωδώνη» 2001 του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.