«Σπαβέντο»: Μια ενδιαφέρουσα εφημερίδα του «Συλλόγου Αγιομαυριτών» Λευκάδας
Αγνοούσαμε την ύπαρξη της εφημερίδας μέχρι πρότινος που έπεσε στα χέρια μας ένα φύλλο της. Σημειωτέον ότι ούτε στο βιβλίο του Πανταζή Κοντομίχη «Ο τύπος της Λευκάδας 1800-1987» (εκδόσεις Γρηγόρη, 2003) αναφέρεται αφού κυκλοφόρησε μετά το 1987.
Ο τίτλος της εφημερίδας ήταν «Σπαβέντο» (βενετσιάνικο δάνειο που σημαίνει φόβος, τρομάρα). Είχε στην προμετωπίδα της τις προτομές των λευκαδίων ποιητών Άγγελου Σικελιανού και Αριστοτέλη Βαλαωρίτη με τους εξής στίχους ποιημάτων τους αντίστοιχα: «Ω χώματα της γης μου| χώμα Λευκαδίτικο| πρωτόχωμα| Τιτάνια ζύμη του κορμιού μου| του ίδιου μου του ακοίμητου μυαλού!» και «Όπως είν΄ ένας ο Θεός| κι΄ εγώ είμαι Λευκαδίτης.| Την έπαιρνα όλη επάνω μου| και χανόμουν μαζί της».
Ο Πόντες όπως θα έπρεπε να είναι
Ήταν «Μηνιαία Αγιομαυρίτικη Εφημερίδα». Εκδότης ήταν ο Θανάσης Σίδερης και ιδιοκτήτης ο «Σύλλογος Αγιομαυριτών» Λευκάδας. Διευθυντής – Υπεύθυνος ο Ιωάννης Γερ. Μάλφας. Τυπώνονταν στο τυπογραφείο του Γεράσιμου Βεργίνη. Έβγαινε σε μικρό σχήμα διαστάσεων 34.8x 24.8 περίπου.
Επρόκειτο για μια ενδιαφέρουσα έκδοση, κρίνοντας από το περιεχόμενο του υπ΄ αριθμού 11 φύλλου (Ιανουάριος 1993), του δεύτερου έτους, που έχουμε στα χέρια μας. Το φύλλο είναι δεκασέλιδο ενώ η τιμή της εφημερίδας δεν αναγράφεται (ίσως να ήταν συνδρομητική). Αν η έκδοση υπήρξε ανελλιπής το προηγούμενο διάστημα τότε το πρώτο φύλλο της εφημερίδας κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 1992.
Το πρωτοσέλιδο με τίτλο «Καλή Χρονιά» υπογράφεται από τον Γιάννη Μάλφα, ο οποίος γράφει επίσης και τη στήλη «Από του Πουλιού στη Ντουγάνα» στη δεύτερη σελίδα. Η εφημερίδα ασχολείται με τοπικά κυρίως και πολιτιστικά θέματα.
Στη σελίδα 5 δημοσιεύεται υπόμνημα του «Συλλόγου Αγιομαυριτών» Λευκάδας προς το ΥΠΕΧΩΔΕ (Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμών), το οποίο κοινοποιείται στις τοπικές Αρχές, αναφορικά με την επέκταση του σχεδίου πόλεως στην περιοχή της «Κουζούμπεης», όπου το ΔΣ του Συλλόγου εκφράζει την αντίθεσή του. Οι ενστάσεις για την επέκταση του σχεδίου στην εν λόγω περιοχή ήταν ανάμεσα στα ότι «1) η «Κουζούμπεη» και η ευρύτερη περιοχή της περιλαμβανομένου του ελαιόφυτου κάμπου έχει χαρακτηριστεί με υπουργική απόφαση (από το 1982) ως τοπίο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους διότι «η πόλη με τα χαμηλά της κτίρια εντάσσεται απόλυτα στο εντελώς επίπεδο, το οποίο θα καταστρεφόταν ανεπανόρθωτα από ψηλές και ανεξέλεγκτες οικοδομές», 2) Παρέβλεψαν επίσης ότι η «Κουζούμπεη» έχει μια μακρόχρονη παράδοση κι η ξεχωριστή φυσιογνωμία της την έχει επιβάλλει από δεκαετίες στη συνείδηση των Λευκαδίων ως τόπο γαλήνης περιπάτου και αναψυχής […]. Ας μην ξεχνάμε ότι ο ιστορικός αυτός ελαιώνας είναι μοναδικός στην Ελλάδα και αποτελεί ένα απ΄ τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Λευκάδας με τις υπεραιωνόβιες ελιές ηλικίας πλέον των 400 χρόνων που τις φύτεψαν οι Ενετοί την εποχή της Ενετοκρατίας…».
Στην ίδια σελίδα δημοσιεύεται και δεύτερο υπόμνημα του «Συλλόγου Αγιομαυριτών» Λευκάδας προς το ΥΠΕΧΩΔΕ αναφορικά με την ρυμοτόμηση των οδών Σπύρου Γαζή, Σταύρακα Πανάδα, Σπ. Φλογαΐτη, Ευσταθ. Κόγκα, Παπασπρογέρακα, Σαπφούς, Παναγ. Στεφανίτση, στην πόλη της Λευκάδας και των παρ΄ οδών αυτών, όπου το ΔΣ του Συλλόγου εκφράζει επίσης την αντίθεσή του, επισημαίνοντας ανάμεσα στα άλλα την «αισθητική» ζημιά που θα προκληθεί στην δυτική παραλία της πόλης (όπου βρίσκονται οι υπό ρυμοτόμηση οδοί). «Όταν σ΄ όλη την Ευρώπη διαφυλάσσεται το παλαιό και παραδοσιακό (αλλά και η γειτονική μας Κέρκυρα φυλάσσει «ως κόρην οφθαλμού» την παλαιά της πόλη) είναι απορίας άξιον γιατί σχεδιάζεται η καταστροφή των καντουνιών που είναι συνυφασμένα με το τοπικό χρώμα, την ταυτότητα και την φυσιογνωμία της παλαιάς πόλης», αναφέρεται στο υπόμνημα.
Και συνεχίζει: «Η παλαιά Λευκάδα έχει έναν ιδιότυπο χαρακτήρα με τα στενά της Καντούνια που οδηγούν στη θάλασσα και ο ιδιαίτερος αυτός τρόπος δόμησης της προσδιορίζει την ταυτότητά της με τα «καντούνια» και τα παλαιά σπίτια με τους χονδρούς και διατηρητέους μανδρότοιχους, τους κήπους».
Στην τελευταία σελίδα απευθύνεται η εξής έκκληση προς τους συμπολίτες μας: «Η διάσωση και η συνέχιση του παραδοσιακού χαρακτήρα του τόπου μας είναι υπόθεση όλων μας. Λευκαδίτες αποφεύγετε να μεταχειρίζεστε σχέδια και υλικά τα οποία αλλοιώνουν το παραδοσιακό χρώμα της Λευκάδας. Όπως το Ηπειρώτικο χαγιάτι, γενικά τα εξωτερικά βερνίκια, οι καμάρες με βυζαντινή απόκλιση, το άσπρο χρώμα εξωτερικά, που ως γνωστό είναι Αιγαιοπελαγίτικο, τα βροντάλια και οι κολώνες όπως υπάρχουν στο εμπόριο, οι πλάκες Πηλίου, τα χυτά μπαλκόνια από σίδερο ή από αλουμίνιο. Τραγικό λάθος επίσης είναι η κατάργηση της κορνίζας και στη θέση της γίνεται κατασκευή με βροντάλια, μένοντας οι κολόνες μετέωρες χωρίς να παίζουν κανένα ρόλο. Αυτή τη φωνή ας ευαισθητοποιηθεί να την ακούσει και η Πολεοδομία».
Η ταυτότητα της εφημερίδας
