«Η Εκπαίδευση στο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου Αιτωλοακαρνανίας κατά τη δεκαετία 1950-1960 και οι Επτανήσιοι Εκπαιδευτικοί» – Μέρος 3

Συνέχεια από το δεύτερο μέρος

Του Σπυρίδωνα Θεοδ. Μήτση,
συνταξιούχου εκπαιδευτικού

Κεφάλαιο 3

Οι Επτανήσιοι Δάσκαλοι στο 2/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου στη δεκαετία 1950-1960

Οι πρώτες μετεμφυλιακές κυβερνήσεις έδωσαν ιδιαίτερη προσοχή στην εκπαίδευση των παιδιών διορίζοντας δασκάλους που είχαν αποφοιτήσει από τις Παιδαγωγικές Ακαδημίες. Δασκάλους καλύτερα εκπαιδευμένους και κυρίως νομιμόφρονες. Άλλωστε, όπως προβλέπονταν από το Ν. 1823/1951 και το Σύνταγμα του 1952, οι υποψήφιοι προς διορισμό εκπαιδευτικοί έπρεπε να υποβάλλουν δήλωση νομιμοφροσύνης (καθιερώθηκε το πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων). Οι μη «νομιμόφρονες» προοδευτικοί εκπαιδευτικοί εξορίζονταν, διώκονταν από τις συντηρητικές κυβερνήσεις ως αριστεροί, κομμουνιστές και συνεργάτες του ΕΛΑΣ… κ.ά..¹⁹

Στα πλαίσια της πολιτικής αυτής διορίστηκαν και δίδαξαν στο 2/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου Αιτ/νίας αξιόλογοι αποφοιτήσαντες από την Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία Ιωαννίνων Επτανήσιοι εκπαιδευτικοί: Ζακυνθινοί, Κεφαλλονίτες, Ιθακήσιοι, Μεγανησιώτες, Λευκαδίτες, Παξινοί και Κερκυραίοι, οι οποίοι, κάτω από πολύ δύσκολες εκπαιδευτικά και πολιτικοοικονομικά συνθήκες, μεταλαμπάδευαν στους μαθητές τους τα γράμματα, την αγωγή, τη δημιουργική σκέψη, την αγάπη για τη γνώση, … και την ανάγκη για συνεχή μάθηση.

ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

Μελετώντας και αξιολογώντας το αρχείο του δημοτικού σχολείου Αρχοντοχωρίου²⁰ διαπιστώσαμε πως ο πρώτος δάσκαλος που διορίστηκε στο 2/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου, στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ή στο τέλος του εμφυλίου, ήταν ο αποφοιτήσας από την Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία Ιωαννίνων Μεγανησιώτης δάσκαλος, Άρης Ξεν. Κατωπόδης. (Εικ. 11)²¹

Ο Μεγανησιώτης δάσκαλος Άρης Ξεν. Κατωπόδης

Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 στο 2/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου διορίστηκε, στη θέση του μετατιθέμενου δασκάλου Γ. Μαυρογονατά ή του Γ. Κυρίτση και η Ζακυνθινιά ή Ιθακήσια; δασκάλα, Κλειώ Στεφάνου. Οι δύο νέοι εκπαιδευτικοί εργάστηκαν κάτω από πολύ δύσκολες εκπαιδευτικά και κοινωνικά συνθήκες (διάβασε παρακάτω μαρτυρίες) για περίπου 6 σχολικά χρόνια. Περί τα τέλη του σχολικού έτους 1955/56, ο «Άρης» των Αρχοντοχωριατών μετατέθηκε στο 3/τάξιο Δημ. Σχ. Κανδήλας, και η «Κλειώ» Στεφάνου σε σχολείο της Ιθάκης. (διάβασε παρακάτω ειδικό αφιέρωμα).

Ο Διευθυντής Άρης Κατωπόδης – H διδασκάλισσα Κλειώ Στεφάνου. Ενδεικτικές υπογραφές των δασκάλων Άρη Κατωπόδη και Κλειώς Στεφάνου κατά τα σχολικά έτη 1950/51 – 1955/56.²²

Το σχολικό έτος 1956/7 στις θέσεις των μετατιθέμενων εκπαιδευτικών, Άρη Κατωπόδη και Κλειώς Στεφάνου, τοποθετήθηκαν με απόσπαση από το 5/τάξιο Δημ. Σχ. Παλαίρου, οι Λευκαδίτες εκπαιδευτικοί Χρήστος Γ. Ροντογιάννης (Τσουκαλάδες Λευκάδας) και η σύζυγός του Ελένη Φέτση (Άγιος Νικήτας).²³

Ο Χρήστος Γ. Ροντογιάννης και η Ελένη Φέτση

Οι εξ αποσπάσεως για ένα σχολικό έτος εκπαιδευτικοί, Χρήστος Γ. Ροντογιάννης και Ελένη Φέτση, ήταν οι πρώτοι δάσκαλοι που το Σεπτέμβρη του σχολικού έτους 1956-1957 χτύπησαν το κουδούνι –σήμαντρο και υποδέχτηκαν τους 150 μαθητές τους στο -υπό διαμόρφωση- νέο διδακτήριο. (διάβασε παρακάτω ειδικό αφιέρωμα).

Ο Διευθυντής Ροντογιάννης Χρήστος – Η διδασκάλισσα Φέτση Ελένη. Ενδεικτικές υπογραφές των εκπαιδευτικών Ροντογιάννη Χρήστου και Φέτση Ελένης, κατά το σχολικά έτη 1956-57²⁴

Το σχολικό έτος 1956/7, το ζεύγος Ροντογιάννη-Φέτση επέστρεψε στην οργανική του θέση, στην Πάλαιρο, και στη θέση τους διορίστηκαν οι Κερκυραίοι εκπαιδευτικοί, Σπύρος Ρίγγας (εκ. 12)²⁵ και Δημήτρης Βοντετσιάνος.

Όπως μας πληροφορεί το «Βιβλίο πρακτικών και αποφάσεων προσωπικού του Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου» ο Σπύρος Ρίγγας ανέλαβε τη διεύθυνση του σχολείου και ο Βοντετσιάνος Δημήτριος²⁶ ανέλαβε, μεταξύ των άλλων εκπαιδευτικών υποχρεώσεών του, και την ευθύνη της οργάνωσης της σχολικής βιβλιοθήκης.

Ο Διευθυντής του σχολείου Σπύρος Ρίγγας

O Διευθυντής Σπύρος Ρίγγας – O διδάσκαλος Βοντετσιάνος Δημήτριος. Ενδεικτικές υπογραφές του δασκάλου Σπύρου Ρίγγα και του Βοντετσιάνου Δημητρίου, κατά τα σχολικά έτη 1957/58-1958/59.²⁷

Στο τέλος του σχολικού έτους 1957-1958 (Ιούνιος) ο δάσκαλος Βοντετσιάνος Δημήτριος, μετετέθη σε σχολείο της περιφερείας Κερκύρας.

Η διδασκάλισσα Διβάρη Κλεοπάτρα

Στη θέση του τοποθετήθηκε, το Σεπτέμβρη του επόμενου σχολικού έτους 1958-1959, η προερχόμενη από τα Διβαράτα Κεφαλληνίας Διβάρη Κλεοπάτρα.

Ο Διευθυντής Σπύρος Ρίγγας – Η διδασκάλισσα Διβάρη Κλεοπάτρα. Ενδεικτικές υπογραφές του δασκάλου Σπύρου Ρίγγα και της διδασκάλισσας Διβάρη Κλεοπάτρας, κατά τα σχολικά έτη 1958/59-1959-60.²⁸

Το σχολικό έτος 1959/60 και επί της διεύθυνσης του Σπύρου Ρίγγα, το 2/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου Περιφερείας Λευκάδας, για πρώτη φορά αναβαθμίστηκε οργανικά σε 3/θέσιο.

Κοντά στο διευθυντή Σπύρο Ρίγγα και τη διδασκάλισσα Κλεοπάτρα Διβάρη, προστέθηκε ο Λευκαδίτης (Τσουκαλάδες Λευκάδας) δάσκαλος Γεράσιμος Σπ. Βεργίνης.²⁹

Ο Διευθυντής Σπύρος Ρίγγας – οι διδάσκαλοι Διβάρη Κλεοπάτρα, Γερ. Βεργίνης. Ενδεικτικές υπογραφές (19 Ιουνίου 1960) των εκπαιδευτικών Σπύρου Ρίγγα, Διβάρη Κλεοπάτρας και Γεράσιμου Βεργίνη, κατά τα σχολικό έτος 1959-60.

Το καλοκαίρι του 1960 (σχολικό έτος 1959/60) ο Κερκυραίος Σπύρος Ρίγγας, μετατέθηκε για ένα χρόνο σε κοντινή σχολική μονάδα και στη συνέχεια στην εκπαιδευτική περιφέρεια Ξάνθης. Στα τρία χρόνια που εργάστηκε στο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου συνέβαλε τα μέγιστα τόσο στην οργάνωση και διοίκηση του νέου διδακτηρίου-σχολείου όσο και στην ομαλή προσαρμογή των μαθητών στο νέο σχολικό περιβάλλον. Σημαντική δε ήταν και η συμβολή του στην εύρυθμη λειτουργία των συσσιτίων, καθώς και στην ομαλή λειτουργία του μεσημβρινού – νυχτερινού σχολείου (πρόγραμμα του Κέντρου Πρόνοιας της Νομαρχίας Αιτ/νίας). …(διάβασε παρακάτω σχετικό αφιέρωμα)³⁰

Το σχολικό έτος 1960-1961 τη διεύθυνση του 3/θεσίου Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου την ανέλαβε η Κεφαλλονίτισσα (Διβαράτα) Κλεοπάτρα Διβάρη.

Παναγιώτης Φωτίου Ντζουροπάνος

Την ίδια σχολική χρονιά δίδαξε και ο Λευκαδίτης Ιωάννης Σκληρός³¹ και σε αναπλήρωση του Γεράσιμου Βεργίνη, ο Αρχοντοχωρίτης Παναγιώτης Φωτίου Ντζουροπάνος.³²

Η Διευθύντρια Διβάρη Κλεοπάτρα – Oι διδάσκαλοι Φ. Ντζουροπάνος (αναπληρωτής), Ιωάννης Σκληρός. Ενδεικτικές υπογραφές: Διβάρη Κλεοπάτρα, Ιωάννης Σκληρός, Πάνος Φ. Ντζουροπάνος (Αναπληρωτής), κατά τα σχολικό έτος 1960/6

Το σχολικό έτος 1961-1962 κοντά στη διευθύντρια Κλεοπάτρα Διβάρη, διορίστηκαν στο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου, οργανικά πλέον, ο Αρχοντοχωρίτης Παναγιώτης Φωτίου Ντζουροπάνος και η Λευκαδίτισσα (Σύβρος Λευκάδας) δασκάλα Σπυριδούλα-Λούλα Κολυβά.³³

Το σχολικό έτος 1962-1963 το 3/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου αναβαθμίστηκε σε 4/θέσιο (+1 αναπληρωτής) και ως επακόλουθο αυτού πολλαπλασιάστηκαν και οι δάσκαλοι: Διβάρη Κλεοπάτρα* (Κεφαλλονίτισσα), Κολυβά Σπυριδούλα (Λευκαδίτισσα), Γεώργιος Λάζαρης (Λευκαδίτης), Γεώργιος Νάστος (Αρτινός), Αλεξάνδρα Πίντα….. κ.ά.

Οι παραπάνω «ημίθεοι» Επτανήσιοι δάσκαλοι δίδαξαν στο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου τους γεννηθέντες μαθητές από το 1940 έως και το έτος 1955 μέσα σε ένα πολύ δύσκολο σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον (π.χ. πολυπληθή τμήματα – αίθουσες με 80 ή 100 μαθητές, κακές συνθήκες υγιεινής και διαμονής, μεγάλος κοινωνικός αναλφαβητισμός, βαθιά συντηρητική νοοτροπία των γονέων, κακή μισθολογική αμοιβή…. κ.ά.). Γι’ αυτό και τα σχολικά εκείνα χρόνια έμειναν ανεξίτηλα στη μνήμη όλων των τότε μαθητών, σημερινών 75/ρηδων και 80/ρηδων, οι οποίοι και μας μίλησαν για το πολύ σπουδαίο έργο τους… με «σήματα αγάπης, ευγνωμοσύνης και σεβασμού». (βλ. παρακάτω μαρτυρίες).

Οι περισσότεροι Επτανήσιοι δάσκαλοι που δίδαξαν στο Δημοτικό Σχολείο Αρχονοχωρίου έφυγαν από τη ζωή (εν ζωή βρίσκεται μόνο η Σπυριδούλα-Λούλα Κολυβά). Παραμένουν, όμως, ένα λαμπρό παράδειγμα πνευματικής και κοινωνικο-πολιτιστικής προσφοράς. Γι’ αυτό και οι μαθητές τους, σημερινοί 70ρηδες και 75ρηδες, τους θυμούνται με ευγνωμοσύνη!

Ονομαστικός Πίνακας δασκάλων που υπηρέτησαν στο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου από το σχ. έτος 1950/1 μέχρι το 1961 και ΄63

*Αρχείο Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου, ΓΑΚ Μεσολογγίου

Διευθυντές στο 2/τάξιο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου στα χρόνια 1950/1-1960/1

Σχολικό έτος: 1950-1951 έως 1955-1956, Άρης Ξεν. Κατωπόδης

Σχολικό έτος: 1956-1957, Χρήστος Ροντογιάννης

Σχολικό έτος: 1957-1958 έως 1959-1960, Σπύρος Ρίγγας

Σχολικό έτος: 1960-1961 – 1964-1965, Κλεοπάτρα Διβάρη

(Συνεχίζεται)

__________________________________
¹⁹ Η παρακάτω πηγή «Η εκπαίδευση στην μετεμφυλιακή Ελλάδα, Ε. Μεταξούδης, https://www. academia. edu/37867846/» μας πληροφορεί για το πολιτικό κλίμα που επικρατούσε την εποχή εκείνη: 2 Φεβρουαρίου 1951: «Ο αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως και υπουργός της Παιδείας κ. Γ. Παπανδρέου, κατά την χθεσινήν υπ’ αυτού ανάληψιν του υπουργείου, ομιλών προς τους ανωτέρους υπαλλήλους ανεφέρθη εις το πρόγραμμα το οποίο θα εφαρμόση εις την παιδείαν. Κατ’ αρχήν ετόνισεν, οι εκπαιδευτικοί πρέπει να εμφορούνται από εθνικόν πνεύμα. Δεν αρκεί οι διδάσκαλοι να μην είναι απλώς κομμουνισταί ή συνοδοιπόροι, οφείλουν να είναι σημαιοφόροι του εθνικού αγώνος εναντίον του κομμουνισμού. Υπάρχει δυστυχώς μια κατηγορία πνευματικών ανθρώπων, οι οποίοι ανήκουν στην εθνικήν οικογένεια, αλλά είναι δυστυχώς ουδέτεροι, απόντες και άμαχοι εις τον αγώνα της Ελλάδας και της ελευθερίας των θανάσιμων εχθρών των. Οι άνθρωποι αυτοί οι οποίοι τοποθετούν εαυτούς εις τα μετόπισθεν του εθνικού αγώνος και προσπαθούν να παραμείνουν ουδέτεροι δεν έχουν το δικαίωμα να είναι ηγέται».
²⁰ ΓΑΚ Μεσολογγίου
²¹ Φωτογραφικό αρχείο Ξενοφώντα Άρη Κατωπόδη
²² Βιβλίο πρακτικών και αποφάσεων προσωπικού του Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου»
²³ Φωτογραφικό Αρχείο Άννας Χρήστου Ροντογιάννη
²⁴ «Βιβλίο πρακτικών και αποφάσεων προσωπικού του Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου»
²⁵ Φωτογραφικό αρχείο Αγγελικής Σπύρου Ρίγγα
²⁶ Φωτογραφικό υλικό οικογενείας Δημ. Βοντετσιάνου
²⁷ Φωτογραφίες από το Αρχείο του Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου, ΓΑΚ Μεσολογγίου, Πρακτικά Προσωπικού
²⁸ ΓΑΚ Μεσολογγίου, Πρακτικά Προσωπικού
²⁹ Η φωτ. είναι αλιευμένη από το σάιτ «άρωμα λευκάδας»
³⁰ ο.π.
³¹ Ο Λευκαδίτης δάσκαλος Ιωάννης Σκληρός, διετέλεσε τη δεκαετία 1985/95 προϊστάμενος Π.Υ.Σ.Π.Ε Πειραιά, και ήταν ένα από τα κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ στο χώρο της εκπαίδευσης, παρά του Υπουργού Παιδείας Απ. Κακλαμάνη, οι δε, Άρης Κατωπόδης και Χρήστος Ροντογιάννης, ήταν από τα κορυφαία στελέχη του πολιτιστικού κινήματος των εν΄ Αθήναις Μεγανησιωτών και Λευκαδιτών.
³² Φωτογραφικό αρχείο Φώτη Παναγιώτη Ντζουροπάνου
³³ Η Κεφαλλονίτισσα Διβάρη Κλεοπάτρα και η Λευκαδίτισσα Σπυριδούλα-Λούλα Κολυβά, εγκαταστάθηκαν στο ειδικά διαμορφωμένο για τους δασκάλους δυαράκι του διδακτηρίου. Το δυαράκι αυτό το είχε πρωτοδιαμορφώσει ο διευθυντής Σπύρος Ρίγγας, όπου και διέμενε με την γυναίκα του Ρωξάνη. Μετά το 1965 που η Κλεοπάτρα Διβάρη μετατέθηκε, ο χώρος αυτός χρησιμοποιήθηκε από το ζεύγος Γ. Νάστου και Ιουλίας Βρατσίτση. Στο χώρο αυτό στεγάζεται από το 1970 το νηπιαγωγείο Αρχοντοχωρίου.
³⁴ Τη χρονική περίοδο 1946/47-1949/50 στο 2/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου δίδαξαν οι δημόσιοι δάσκαλοι: Ιωάννης Φλώρος ή Γαϊτας( Κανδήλα), Γ. Κυρίτσης, Κ. Μποϊκάς και Γ. Μαυρογονατάς (Βάλτος).