Έχουν ξεκινήσει να βγαίνουν οι οβριές και τα σπαράγγια
Τον συναντήσαμε τις προάλλες στο δρόμο να κρατάει στο χέρι του ένα μικρό ματσάκι με οβριές1 και άγρια σπαράγγια2 που είχε πριν λίγο μαζέψει στα πέριξ της Νικιάνας. Όχι πολλά πράγματα ίσα-ίσα για μια ομελέτα. Εδώ χαμηλά έχουν ξεκινήσει να βγαίνουν σε αντίθεση με τους ορεινούς οικισμούς του Αλέξανδρου που θα πάρει λίγο καιρό ακόμη…
Ομελέτα με σπαράγγια:
Αφού τα καθαρίσουμε από τα σκληρά τους μέρη τα βράζουμε (ζεματάμε) για κάνα πεντάλεπτο με λίγο νερό. Τα σοτάρουμε με λίγο λάδι για δυο – τρία λεπτά και ρίχνουμε ακολούθως τα χτυπημένα αβγά στο τηγάνι. Γυρίζουμε την ομελέτα για να ψηθεί και από τις δυο μεριές.
(1) Η επιστημονική ονομασία του βοτάνου είναι Tamus communis L. (Τάμος ο κοινός) και στη χώρα μας το συναντούμε με τις ονομασίες αβρωνία, αβρουνία, αδρανία, βρυωνία και οβριά. Συναντάται στη Νότια Ευρώπη σε περιοχές με υγρασία, σε άκρες δασών και καλλιεργειών. Είναι δίοικο αναρριχώμενο φυτό, με στελέχη χωρίς έλικες. Φτάνει σε μέγεθος από ένα έως τρία μέτρα. Τα φύλλα του είναι λαμπερά, καρδιόσχημα, με 5-7 νευρώσεις (μονοκοτυλίδονα). Τα άνθη του είναι πρασινοκίτρινα και ο καρπός του ράγα κόκκινη. Ανθίζει από τον Μάιο έως τον Ιούνιο. Οι ράγες περιέχουν μία τοξική ουσία που ονομάζεται διοσγενίνη. Το ρίζωμα του φυτού περικλείει πολλούς κρυστάλλους οξαλικού ασβεστίου και μία ουσία που δρα ως ισταμίνη. Παρά το γεγονός της τοξικότητάς τους η αβρωνιά τρώγεται και θεωρείται φάρμακο στην Κρήτη και σε άλλες περιοχές.
Στην αρχαία ιατρική χρησιμοποιήθηκε για τη θεραπεία διάφορων γυναικολογικών προβλημάτων. Ο Διοσκουρίδης συνιστούσε τις ράγες του φυτού για τις φακίδες του προσώπου. Στη λαϊκή ιατρική χορηγείται ως φάρμακο για τις νεφρολιθιάσεις και νοσήματα του ουροποιητικού συστήματος. Η αβρωνιά έχει αντιφλογιστικές ιδιότητες και στη λαϊκή ιατρική οι βλαστοί του υπό μορφή σκόνης καταπλάσματος ή αλοιφής χρησιμοποιούνται κατά των εγκαυμάτων. Επίσης θεωρείται κατάλληλο εναντίον των μωλώπων. Χαρακτηριστική είναι η ονομασία που δίνουν οι γάλλοι στο φυτό. Την ονομάζουν Herbe aux femmes battues, που σημαίνει «για τις δαρμένες γυναίκες».
Στην ομοιοπαθητική το βάμμα της ρίζας χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις εγκαυμάτων από τον ήλιο.
Η χρήση της αβρωνιάς για θεραπευτικούς σκοπούς θέλει προσοχή, γιατί δεν είναι ακίνδυνη. Στην περίπτωση αυτή ισχύει ότι λέμε χαρακτηριστικά για όλα τα βότανα, ότι δηλαδή έχει μεγάλη σημασία η επιλογή του κατάλληλου βοτάνου για κάθε ασθένεια και βέβαια στην σωστή δοσολογία. Στον τόπο μας θεωρείται άριστο λαχανικό παρά την χαρακτηριστική του πικράδα. Μαγειρεύονται οι τρυφερές κορυφές του βοτάνου βραστές (σαλάτα με λεμόνι ή ξύδι και λάδι), γιαχνί και κάνουν πολύ νόστιμες ομελέτες.
(Πηγή: Άρθρο του Σάκη Κουβάτσου στα Χανιώτικα Νέα)
(2) Η επιστημονική ονομασία του βοτάνου είναι Ασπάραγος ο οξύφυλλος (Asparagus acutifolius L.), κοινώς σπαράγγι, κουτσαγρέλια. Μονοκότυλο της οικ. των Λειριδών. Δίοικο φρύγανο, πυκνόκλαδο, αποξυλωμένο, 0,50-1,20 μ. ύψους, γκριζοπράσινο, χνουδωτό, με τρυφερούς βλαστούς λεπτούς, πικρούς. Φυλλοκλάδια μήκους 3-6 εκ. ακιδωτά,5-12 στη μασχάλη των λεπιών. Λέπια με πλήκτρο βραχύ, αγκαθωτό. Άνθη αρωματικά, πρασινοκίτρινα, μονήρη ή ανά δύο. Καρπός ράγα μαύρη, σαν μικρό μπιζέλι, με 1-2 σπέρματα. Κοινό σε άγονους ξηρούς τόπους σε όλη την Ελλάδα. Οι τρυφεροί βλαστοί του είναι εδώδιμοι. Έχει αντιφλογιστικές ιδιότητες.
Οι απόγονοι του Ίοξου, εγγονού του Θησέα και γιου του Μελάνιπου και της Περιγούνης, κόρης του ληστή Σίνη, το θεωρούσαν ιερό φυτό, γιατί μέσα στους θάμνους του κρύφτηκε η Περιγούνη τη στιγμή που ο Θησέας σκότωνε τον πατέρα της. Είχε υποσχεθεί στο φυτό ότι, αν την έκρυβε καλά, δεν θα του έκανε ποτέ κακό. Κατά μία άλλη εκδοχή του μύθου, τα φυτά ήταν το «σέσελι» και το άγριο «σέλινο». (Πηγή: Φυτολογικό Λεξικό κατά Θέοφραστο, Άπαντα 11, Εκδόσεις Κάκτος, 1998)
Επίσης, σύμφωνα με τον Έλμουτ Μπάουμαν, στο «η ελληνική χλωρίδα στο μύθο, στην τέχνη, στην λογοτεχνία» (εκδόσεις Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσεως, 1993) αναφέρει πως το άγριο σπαράγγι (Asparagus acutifolius) το θεωρούσαν διακοσμητικό φυτό και ήταν αφιερωμένο στην Αφροδίτη. Οι Βοιωτοί με τη σειρά τους στόλιζαν τις νύφες στους γάμους με κλαριά σπαραγγιού. Ο Διοσκουρίδης και ο Θεόφραστος θεωρούσαν το άγριο σπαράγγι σπουδαίο λαχανικό, όπως και σήμερα ακόμα τα τρυφερά του βλαστάρια τρώγονται σαν σαλάτα.
(Πηγή: floraolympus.blogspot.gr (Αγριολούλουδα του Ολύμπου)
