Γιορτάζει σήμερα το εκκλησάκι τ΄ Αη Λιά στην Εγκλουβή Λευκάδας | Λευκαδίτικα Νέα - Lefkada News
Published On: Τε, Ιουλ 20th, 2011

Γιορτάζει σήμερα το εκκλησάκι τ΄ Αη Λιά στην Εγκλουβή Λευκάδας

Το κοίταζα όταν ήμουν πιτσιρικάς από το χωριό μου -τα Κολυβάτα- και μου φαινόταν από μακρυά σαν καραβάκι, με φουσκωμένα τα πανιά, που ακροβατεί στη γραμμή του ορίζοντα. Έτσι φαντάζει ακόμα, τις προάλλες που το παρατηρούσα. Δεν είχα πάει ποτέ παλιότερα στο ξωκκλήσι τ’ Αη Λιά, που είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.015 μέτρων, πάνω από το χωριό της Εγκλουβής. Το επισκέφτηκα για πρώτη φορά, αν θυμάμαι καλά, πριν κάνα και κάτι χρόνο.

Ο Εγκλουβησάνος Μιλτιάδης Δ. Κακλαμάνης γράφει στο βιβλίο του «Εγκλουβή – Λαογραφικά, κοινωνικά, εκπαιδευτικά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των κατοίκων της» (Εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα 2005), στο κεφάλαιο εκκλησίες και μοναστήρια (σελ. 66), για τον Αη Λιά:

«…Η ημερομηνία που χτίσθηκε είναι χαραγμένη σε πέτρα άνωθεν της εισόδου της εκκλησίας: 1η Μαΐου 1869 με συνδρομές Δημητρίου και Πάνου Καραμποΐκη. Το δάπεδο στρώθηκε το 1890 όπως γράφεται σε πλάκα που υπάρχει σε δαύτο. Είναι περιμαντρωμένος, έχει στέρνα και καμπαναριό με αλεξικέραυνο. Στοιχεία: Μ1Α 1869 ΕΠΙΡΑ ΘΡ. Ν. ΒΝ ΤΡ. ΓΠ. ΚΡΜ. Πιθανόν ονόματα οικογένειας Βανδώρου και Καραμποΐκη που την ανοικοδόμησαν εκ νέου.

Η οικογένεια Καραμποΐκη διεκδικούσε την κυριότητα της εκκλησίας και πάντοτε επίτροπος ήταν ένας από δαύτην. Στα 1870 έγινε μεγάλος σεισμός πριν φέξει και γκρεμίστηκε η εκκλησία. Ξαναχτίσθηκε χωρίς θόλο και στη θέση του τοποθετήθηκε σκεπή με κεραμίδια…»

Αντιγράφουμε από το βιβλίο «Οδοιπορικό Λευκάδος» (Λευκάδα 1989) του Γιάννη Αθηνιώτη (επιμέλεια Γιάννης Βουκελάτος), που είναι γραμμένο σε ελεύθερο στίχο για τον Αη Λιά – στην ενότητα Εγκλουβή (σελ. 163):

Ο νιόφκιαχτος ο δρόμος σας φέρνει στο εκκλησάκι τ” Άη Λια. Στο δρόμο ο Στάθης λέει την ιστορία του εξωκκλησιού.

«Το πρώτο εκκλησάκι ήταν πολύ μικρό,
Με πέτρες σκεπασμένο όπως οι βόλτοι χαμηλά.
Η κάθε μια καταστροφή του ΄δινε άλλη όψη.
Η πιο αληθινή χρονολογία κατασκευής του
Το χίλια εφτακόσια εξήντα εννιά.
Αδημονείς να φτάσετε κανείς στο εκκλησάκι.

Λαχομανώντας κάποτε φτάνετε.
Στα χίλια δεκαπέντε μέτρα ύψος, το θέαμα γράφει κύκλο απέραντο.
Ατενίζεις από εκεί το κενό και τον αγέρα,
Το τέρμα των σκοτεινών βαράθρων.
Προσκύνημα. Ξεκούραση στο σώμα. Το μάτι, ο νους σ΄ εγρήγορση.
Μεσ΄ από τη σκέψη αναπηδάει ο λαϊκός στίχος:

Σ΄ ένα ψηλό ξερόβουνο, κλησάκ΄ είναι χτισμένο.
Τις πέτρες του πετρόβουνου λειχήνες τις στολίζουν,
Λίγα χορτάρια που και που γιατί λειψό το χώμα.
Το πήρανε νεροποντές το ρίξαν στα λαγκάδια.
Που ΄ναι εκείνη η εποχή με το δασύ το ντύμα,
Με το χοντρό αγιάγκαθο και το ψηλό πουρνάρι!
Το εκκλησάκι τ΄ Αϊ Λιά στην κορυφή χτισμένο,
Το λούζει ο ήλιος, το βαρεί και το πολυθερμαίνει.
Αγέρηδες το δέρνουνε, τα χιόνια το χτυπάνε,
Ο κεραυνός κάπου και που πέφτει και το γκρεμίζει.
Έρχεται η πίστη βοηθός, το ξανακτίζει πάλι.
Στο πανηγύρι οι πιστοί παίρνουν στρωτόνε δρόμο.
Απ΄ τ΄ Αη Δονάτου την πλευρά ψηλά αργά ανεβαίνει
Αφήσανε οι προσκυνητές το πετρομονοπάτι.
Τον Άγιο τον άφαντο βλογάς και χάνεσαι μαζί του.
Φαίνεται η θάλασσα από εκεί στρωσίδι απλωμένο,
Καράβια αρμενίζουνε με την ευχή τ΄ Αγίου.

Μέσα στον κόρφο του Νυδριού νησιά είναι φτεμένα.
Ψηλάθε μοιάζουν άχρηστα άχαρα χελώνες κοιμισμένες.
Κοιτάς τριγύρω τα βουνά μοιάζουνε μικροπαίδια.
Οι απλωσές οι νιόκαφτες με της σποράς το χρώμα,
Στρωσίδια ολοκέντητα στον αργαλειό υφασμένα.
Βλέπεις εκείθενε ψηλά από το κορφοβούνι,
Την Εγκλουβή, μεσ΄ στο κλουβίσιο γόνα να προσπέφτει,
Τον Άγιο να παρακαλεί να δίνει προστασία.»


Displaying 1 Comments
Have Your Say
  1. Ο/Η Ερευνητής λέει:

    Αξέχαστη θέα οταν το επισκέφτηκα αρχές του 1950 σε ηλικία 10 τοτε ετών.
    Ας εβγαζές καί μια φωτογραφία απ τα Κολυβάτα και Μαυρογνάτα.

Αφήστε το σχόλιό σας

XHTML: You can use these html tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>