Σάλος με την φερόμενη καταπάτηση δημοτικής έκτασης στο «Κτήμα Βρύση Πασά»

Η αναλυτική συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο Λευκάδας (ηχητικό)

Μέρος της φερόμενης ως καταπατημένης δημοτικής έκτασης πάνω από τη βρύση που έχει περιφραχτεί

Αναστάτωση έχει προκαλέσει στην τοπική κοινωνία της ευρύτερης περιοχής της Νικιάνας και ιδιαίτερα, λόγω άμεσης γειτνίασης, του Περιγιαλίου-Πλατυστόμων, μία νέα φερόμενη υπόθεση καταπάτησης δημοτικής-δημόσιας έκτασης αρκετών στρεμμάτων στο «Κτήμα Βρύση Πασά», στην ομώνυμη περιοχή, όπου διατρέχουν και τα σύνορα των πρώην κοινοτήτων Αλεξάνδρου και Πλατυστόμων. Γίναμε αποδέκτες έντονων διαμαρτυριών από πολλούς κατοίκους του Περιγιαλίου το τελευταίο διάστημα και επισκεφθήκαμε προχθές το απόγευμα την περιοχή, ενώ το ζήτημα απασχόλησε εκτενώς και το δημοτικό συμβούλιο Λευκάδας, στη συνεδρίαση της Πέμπτης 27 Δεκέμβρη 2018, ιδιαίτερα μετά τον σάλο που έχει δημιουργηθεί.

Μέρος της φερόμενης ως καταπατημένης δημοτικής έκτασης αριστερά από την βρύση που έχει περιφραχτεί

Μέρος της φερόμενης ως καταπατημένης δημοτικής έκτασης δεξιά από την βρύση που έχει περιφραχτεί

Να διευκρινήσουμε ότι η φερόμενη ως καταπατημένη έκταση, που έχει περιφραχτεί πρόχειρα από ιδιώτη, αφορά, σύμφωνα με μαρτυρίες ηλικιωμένων κατοίκων της περιοχής, τα ονόματα των οποίων είναι στη διάθεση της σελίδας, ένα κομμάτι που βρίσκεται πάνω από τη βρύση (κοιτάζοντας από τη θέση που βρίσκεται σήμερα η βρύση στα ανάντη, δεξιά και αριστερά, του παλιού ενετικού δρόμου), όπου συμπίπτουν και τα σύνορα των προαναφερόμενων κοινοτήτων Πλατυστόμων και Αλεξάνδρου. Δεν έχει δηλαδή να κάνει με το καθαυτό Κτήμα Πασά στο οποίο βρίσκονται τα κτίρια των κατασκηνώσεων και το οποίο είναι περιφραγμένο, ή με το παρακείμενο γήπεδο του μπάσκετ ή με την ακτή.

Η υδρομάστευση του Δήμου Λευκάδας εντός της περιφραγμένης έκτασης

Μέσα στο φερόμενο δημοτικό ακίνητο, που φαίνεται να έχει περάσει με «νόμιμες διαδικασίες» στην ιδιοκτησία όμορου ιδιοκτήτη μέσω κτηματολογικού δικαστηρίου, με την διόρθωση δηλαδή των ορίων της ιδιοκτησίας του συμπεριλαμβανόμενου και του δημοτικού ακινήτου, που φαίνονταν να ήταν «αγνώστου ιδιοκτησίας» στις οριστικές κτηματολογικές εγγραφές, χωρίς να ειδοποιηθεί από το δικαστήριο ο Δήμος Λευκάδας (ούτε τουλάχιστον ένας όμορος ιδιοκτήτης όπως πληροφορηθήκαμε από τον ίδιο), αφού δεν είχε δηλωθεί, βρίσκεται σήμερα η υδρομάστευση της πηγής Πασά που έγινε το 1980.

Ακόμη και σήμερα κάτοικοι της περιοχής παίρνουν νερό από τη βρύση (Φωτό 2017)

Ας σημειωθεί ότι τους καλοκαιρινούς μήνες που υπάρχει αυξημένη κατανάλωση νερού η υδρομάστευση χρησιμοποιείται από το Δήμο Λευκάδας συμπληρωματικά για την ύδρευση του Περιγιαλίου, ενώ το ονομαστό για τις ιδιότητές του νερό της βρύσης χρησιμοποιείται ευρέως ακόμη μέχρι σήμερα προς πόση από τους κατοίκους της περιοχής και όχι μόνο. Η καθαυτό πηγή με το γάργαρο μπλε χρώμα του νερού της, για όσους την είχαν δει, έχει σήμερα χωθεί. Όπως ανέφερε στο δημοτικό συμβούλιο ο αρμόδιος για την Ύδρευση Αντιδήμαρχος κ. Κ. Σέρβος η πηγή έχει συμπεριληφθεί στις μελέτες για τον καθορισμό των ζωνών προστασίας σημείων υδροληψίας και ασφαλείας νερού του Δήμου Λευκάδας, ενώ είναι χαρακτηριστικά τα όσα ανέφερε συμπολίτισσά μας, με παρέμβασή της στην ίδια συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, ότι δηλαδή το Περιγιάλι οφείλει ως οικισμός την ύπαρξή του ακριβώς στην πηγή αυτή του Πασά, που υδροδοτούσε πιο παλιά και σε καιρούς δύσκολους για τον τόπο μας αγρόκηπους και περιβόλια και τροφοδοτούσε με φυσική ροή βρύσες μέσα στο χωριό.

Το Κτήμα Πασά, ένα ειδυλλιακό τοπίο στους πρόποδες των Σκάρων

Να επισημάνουμε επίσης, αναφορικά με κάτι άλλο που ειπώθηκε, ότι όχι μόνο υδροκυάνιο αλλά και και ότι άλλο θα ήθελε μπορούσε άνετα ο καθένας περαστικός να ρίξει εύκολα στη δεξαμενή της υδρομάστευσης (βρίσκεται ακριβώς δίπλα από το δρόμο), αφού το καπάκι της δεξαμενής ήταν ανοιχτό, παρότι όπως ενημερωθήκαμε η δεξαμενή ήταν το προηγούμενο διάστημα κλειδωμένη με λουκέτο.

Επειδή σε όχι και τόσο μακρινές εποχές η περιοχή αυτή «απείρου κάλλους» (υπήρχε ολόκληρο δάσος και ένας αιωνόβιος πλάτανος στο σημείο που είναι σήμερα το πορτόνι των κατασκηνώσεων που οι κλώνοι του έφταναν μέχρι την παραλία) και «ιστορικότητας» (ο μεγάλος Γερμανός αρχαιολόγος Βίλχελμ Νταίρπφελντ την ταυτίζει με το αγρόκτημα του Λαέρτη, πατέρα του Οδυσσέα), όπως επισήμανε και στην παρέμβασή του στο δημοτικό συμβούλιο ο σεβάσμιος δάσκαλος κ. Κώστας Φωτεινός, ο οποίος μίλησε, όπως ο ίδιος είπε, ως πνευματικός άνθρωπος, ήταν τόπος εξοχής για τους κατοίκους της πόλης της Λευκάδας (Μπρανέλων), είχε περιφραχτεί για λόγους υγιεινής ο χώρος πρόσβασης στην πηγή από τον τότε κοινοτάρχη των Πλατυστόμων και τον φύλακα του αγροκτήματος Πασά, με τους μεταλλικούς χρώματος πορτοκαλί πασσάλους να σώζονται ακόμη μέχρι σήμερα, γιατί συνηθίζονταν, λόγω του ότι ήταν κάπως απόμερος ο χώρος κοντά στην πηγή, να χρησιμοποιείται ως απόπατος από τους εκδρομείς.

Τοπιογραφία του 1864 της θέσης «Πασά» στην Λευκάδα με τον αιωνόβιο πλάτανο που δεν υπάρχει πια

Από την περιοχή αυτή με τους πολλούς και μεγάλους βράχους προέρχονταν επίσης η πέτρα, σύμφωνα πάλι με τις μαρτυρίες μεγάλων σε ηλικία κατοίκων της περιοχής, που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή των σημερινών κτιρίων της κατασκήνωσης – στα έργα αυτά είχε δουλέψει μεταξύ άλλων και ο αείμνηστος Κολυβιάτης (με καταγωγή από τα Κολυβάτα Λευκάδας) Στάθης Κολυβάς (Μπακοστάθης-Κολονέλος).

Επίσης, μέσα στο φερόμενο ως καταπατημένο ακίνητο, σώζονται ακόμη τέσσερις τουλάχιστον από τις έξι ελιές που υπήρχαν και δινόταν, μαζί με άλλα ελαιόδεντρα που είχε το κτήμα Πασά, με δημοπρασία σε ιδιώτες για τη συλλογή του ελαιοκάρπου, ενώ τα πεύκα έχουν φυτευτεί, σύμφωνα πάλι με πληροφορίες, από τον φύλακα του κτήματος Πασά.

Έργο του Έντουαρντ Λήαρ (Edward Lear) με τον αιωνόβιο πλάτανο στην τοποθεσία «στου Πασά»

Στο λοφίσκο αυτό βρισκόταν ακόμη μια μικρή σπηλιά, που την χρησιμοποιούσαν σαν καταφύγιο από το ανεμοβρόχι οι δεκάδες πλύστρες που έκαναν τον καιρό εκείνο μπουγάδα στη βρύση. Κι όλα αυτά γινόταν στο παρελθόν στην εν λόγω έκταση χωρίς να υπάρξει ποτέ ουδεμία παρέμβαση ή αξίωση από ιδιώτη.

Ακόμη, υπάρχει παλιό συμβόλαιο όμορου ιδιοκτήτη που τα όρια του ακινήτου του συνορεύουν με κοινοτική αγρονομή, ενώ με την σημερινή διαμορφωθείσα κατάσταση η ιδιοκτησία του συνορεύει πλέον με τον φερόμενο ως ιδιοκτήτη-καταπατητή.

Φωτογραφία με τις κατασκηνώσεις Πασά

Εν κατακλείδι από την πλευρά της η δημοτική Αρχή είναι διατεθειμένη να προσφύγει δικαστικά για τη διεκδίκηση του ακινήτου, καταθέτοντας σε λίγες κιόλας μέρες αγωγή, ενώ απευθύνει έκκληση σε κάθε δημότη που έχει κάποια σχετικά χαρτιά στα χέρια του (παλιά συμβόλαια που να φαίνονται τα σύνορα όμορων ιδιοκτησιών κλπ.) να τα καταθέσει στον Δήμο Λευκάδας – αρμόδιος για την δημοτική περιουσία είναι ο εντεταλμένος σύμβουλος κ. Στάθης Βλάχος. Στην προσπάθεια αυτή είναι διατεθειμένος να συμβάλλει και ο Αντιπεριφερειάρχης Λευκάδας κ. Θεόδωρος Χαλικιάς, σύμφωνα με παρέμβασή του, κάνοντας «φύλλο και φτερό» τα αρχεία της πρώην Νομαρχίας και Γεωργικής Υπηρεσίας, που έχουν περιέλθει σήμερα στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων.

Οι κατασκηνώσεις Πασά πριν λίγα χρόνια (2013)

Σε αυτή τη φάση και προτού συγκεντρωθούν όλα τα στοιχεία κρίθηκε ανώφελο και δεν εγκρίθηκε επίσης από τη νομική υπηρεσία του Δήμου η κατάθεση ασφαλιστικών μέτρων, ή να σταλεί εξώδικο, που είναι απλά μια προειδοποίηση και δεν παράγει επί της ουσίας κανένα νομικό αποτέλεσμα, ενώ είναι εμφανείς οι δυσκολίες για τον Δήμο Λευκάδας με την διαμορφωθείσα πλέον κατάσταση, αφού ακόμη και για την τοπογραφική απεικόνιση του φερόμενου καταπατηθέντος ακινήτου οι μηχανικοί του Δήμου μόνο κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας μπορούν να μπουν εντός του ακινήτου για να το μετρήσουν, όπως είπε ο κ. Στ. Βλάχος. Όπως επίσης κατατέθηκε από τον κ. δήμαρχο ούτε το Κτηματολόγιο του 1938 είναι αυτό που «παράγει σώνει και καλά νομικό αποτέλεσμα».

Φωτογραφία του Γουλιέλμου Νταίρπφελντ (Wilhelm Dörpfeld) στις αρχές του 20ου αι.

Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι με την ευκαιρία αυτή ήρθαν για μια ακόμη φορά στην επιφάνεια οι εκατοντάδες καταπατήσεις της δημοτικής περιουσίας σε διάφορα μέρη του νησιού μας όπου η γη έχει πάρει αξία -τεμάχια «φιλέτα» αποκαλούνται-, ενώ ο επικεφαλής της Λαϊκής Συσπείρωσης Θωμάς Καββαδάς έκανε λόγο στην παρέμβασή του για ένα ξεκάθαρο πλιάτσικο της δημοτικής περιουσίας, καταλογίζοντας διαχρονικά ευθύνες σε όλες τις δημοτικές Αρχές που δεν είχαν φροντίσει να καταγράψουν τη δημοτική περιουσία, με αποτέλεσμα να συμβαίνουν σήμερα οι καταπατήσεις, τονίζοντας συνάμα πως είναι και υπόθεση της τοπικής κοινωνίας να διεκδικήσει το ζήτημα με κινηματικούς όρους, μέσα από τη σύσταση μιας Επιτροπής Αγώνα, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «δεν μπορεί να γίνεται αυτό μπροστά στα μάτια τους και να περιμένουν δικαστικές αποφάσεις».

Να προσθέσουμε τέλος, γιατί αξίζει τον κόπο, αν και το έχουμε κάνει και άλλη φορά στο παρελθόν, την αναφορά του Γερμανού αρχαιολόγου Βίλχελμ Νταίρπφελντ στο Κτήμα Πασά, που το ταυτίζει στη θεωρία του για την Ομηρική Ιθάκη με το χτήμα του Λαέρτη:

«Εκεί υπάρχει εις υψόμετρον 50 μέτρων υπέρ την θάλασσαν, κάτωθεν μιας πλουσίας πηγής, εν αγρόκτημα με οπωροφόρα δέντρα, αμπελοφυτείαν και κήπους λαχανικών, το οποίον ανήκεν πρότερον εις Τούρκον Πασάν, τώρα δε εις την Μονήν Κόκκινη Εκκλησιά, η οποία το έχει εκμισθώσει εις έναν αγρότην. Όλα όσα ο Όμηρος αναφέρει εις το ω 205 και εξής ταιριάζουν κατ΄ άριστον τρόπον εις τον εν λόγω κτήμα, το οποίον διακρίνεται σήμερον από ένα πελώριον πλάτανον παρά την πηγήν».

οἱ δ᾿ ἐπεὶ ἐκ πόλιος κατέβαν, τάχα δ᾿ ἀγρὸν ἵκοντο
καλὸν Λαέρταο τετυγμένον, ὅν ῥά ποτ᾿ αὐτὸς
Λαέρτης κτεάτισσεν, ἐπεὶ μάλα πόλλ᾿ ἐμόγησεν.
ἔνθα οἱ οἶκος ἔην, περὶ δὲ κλίσιον θέε πάντη,
ἐν τῷ σιτέσκοντο καὶ ἵζανον ἠδὲ ἴαυον

Κι οι άλλοι, απ΄ το κάστρο σαν κατέβηκαν, στο χτήμα του Λαέρτη
το καλοδουλεμένο φτάσανε, που κάποτε ο Λαέρτης
ατος του το ΄χε με τον πλήθιο του τον ίδρωτα αποχτήσει.
Εκεί κι η κατοικία του, ολόγυρα ζωσμένη από καλύβες,
να ΄χουν να τρώνε και να κάθουνται και να κοιμούνται οι δούλοι

(Μετάφραση Ν. Καζαντζάκη – Ι. Κακριδή)

Ακούστε στο πιο πάνω ηχητικό αναλυτικά τη συζήτηση που έγινε στο δημοτικό συμβούλιο. Στο ηχητικό ακούγονται, για όσους δεν γνωρίζουν τις φωνές και δεν αναφέρονται τα ονόματα, κατά σειρά οι εξής: Κώστας Δρακονταειδής (Δήμαρχος Λευκάδας), Γιώργος Φίλιππας (Αντιδήμαρχος), Στάθης Βλάχος (Εντεταλμένος Σύμβουλος), Κώστας Σέρβος (Αντιδήμαρχος), Μαριάννα Καρφάκη (επικεφαλής παράταξης), Ευτύχιος Ζουριδάκης (μίλησε ως επικεφαλής παράταξης, απουσία του κ. Βασίλη Αραβανή), Θωμάς Καββαδάς (επικεφαλής της παράταξης Λαϊκή Συσπείρωση), Κώστας Γρηγόρης (επικεφαλής παράταξης), πολίτες κ.ά.
_____________________________________________________________
Σχετικά:
Στα γρανάζια της κρατικής μηχανής έχει βαλτώσει η παραχώρηση του Κτήματος Πασά (2017)
Τοπιογραφία της θέσης «Πασά», του αγροκτήματος του Λαέρτη σύμφωνα με τον Νταίρπφελντ (2016)
Κατασκηνώσεις Πασά: Η καταστροφή συνεχίζεται… (2013)