Αγαύη η Αμερικανική, κοινώς Αθάνατος (Agave americana)

Ως Αγαύη την Αμερικανική (Agave americana), της οικογένειας Agavaceae, περιέγραφε το φυτό αυτό που φωτογραφίσαμε πρόσφατα στη Νικιάνα Λευκάδας, ο αείμνηστος Μπάμπης Λάζαρης, όταν έγραφε στην παρούσα σελίδα για την χλωρίδα της Λιμνοθάλασσας της Λευκάδας. Η κοινή του ονομασία είναι Αθάνατος.

Είναι φυτό μονοκαρπικό, δηλαδή ανθίζει και καρπίζει μια φορά στην ζωή του και μετά πεθαίνει. Είναι μακρόβιο, ζει από 20 μέχρι 100 χρόνια κι αν παρεμποδιστεί η άνθισή του μπορεί να ζήσει πολύ περισσότερο.

Θεωρείται συγγενές φυτό της γιούκα, των κρίνων και έχει μακρινή συγγένεια με την αλόη. Δεν έχει όμως καμία συγγένεια με τους κάκτους.

Ισπανοί και πορτογάλοι εξερευνητές την έφεραν στην Ευρώπη τον 16ο αιώνα από το Μεξικό. Δημοφιλές όμως έγινε τον 19ο αιώνα όταν έφεραν πολλές και διάφορες ποικιλίες του φυτού ως καλλωπιστικά. Σήμερα πλέον θεωρείται χαρακτηριστικό φυτό του μεσογειακού τοπίου.

Η Αγαύη δεν έχει κορμό. Σχηματίζει μία τεράστια ροζέτα από φύλλα που μπορεί να έχει μήκος αρκετών μέτρων. Τα φύλλα του τα κρατά όλο το χρόνο. Είναι σαρκώδη, λιπώδη και φτάνουν σε μήκος έως 2 μέτρα και το πλάτος τους κυμαίνεται από 15 έως 25 εκατοστά. Είναι γραμμοειδή έως λογχοειδή με άκρες αγκαθωτές και οδοντωτές που καταλήγουν σε μαύρο, χοντρό και εύρωστο αγκάθι.

Ανθίζει και καρποφορεί μόνο μια φορά στη ζωή του και στη συνέχεια ξηραίνεται αφήνοντας πίσω του αρκετούς απογόνους.

Τα άνθη του είναι ερμαφρόδιτα (έχουν αρσενικά και θηλυκά όργανα), και επικονιάζονται από λεπιδόπτερα (πεταλούδες) και μέλισσες.

Το νέκταρ του φυτού διατίθεται στο εμπόριο ως φυσική μορφή ζάχαρης με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη που οφείλεται στην υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη.

Στο Μεξικό εδώ και εκατοντάδες χρόνια χρησιμοποιούσαν τον Αθάνατο για πάρα πολλούς λόγους. Από τις ίνες του φυτού, έφτιαχναν σχοινιά και χοντρά υφάσματα. Με τα αγκάθια των φύλων έφτιαχναν βελόνες και καρφίτσες και από τους μίσχους των λουλουδιών έφτιαχναν μία αδιάβροχη σκεπή για τις καλύβες και λουρίδες για το ακόνισμα ξυραφιών.