Πουλιά του τόπου μας: Συκοφάγος (Oriolus oriolus)

Παρά την θολότητα της εικόνας το όμορφο αυτό πουλάκι που φωτογραφήθηκε πρόσφατα από αναγνώστη μας στα Κολυβάτα Αλεξάνδρου αναγνωρίστηκε ως Συκοφάγος (Oriolus oriolus). Παρότι το είχα ακουστά οφείλω να ομολογήσω ότι δεν το θυμάμαι από παλιά.

Σύμφωνα με την Βικιπαίδεια, ο συκοφάγος είναι πτηνό της οικογενείας των Οριολιδών (Χλωριονιδών), που απαντάται στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Oriolus oriolus και περιλαμβάνει 2 υποείδη. Στην Ελλάδα απαντάται το υποείδος Oriolus oriolus oriolus (Linnaeus, 1758).

Για τη λατινική ονομασία του γένους oriolus, υπάρχουν δύο εκδοχές προέλευσης: σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, πιθανόν να προέρχεται από την επίσης λατινική λέξη auriolus (auriolus, auriola, auriolum), με αντικατάσταση του προθήματος au- από το o-. Η λέξη auriolus σημαίνει «χρυσός», «φτιαγμένος από χρυσό», ή «χρυσόχρωμος», -αλλά και «όμορφος», «μεγαλοπρεπής»- με αναφορά στο χαρακτηριστικό κίτρινο χρώμα του αρσενικού. Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, η λέξη έχει καθαρά «ηχητικές» ρίζες και, προέρχεται από το χαρακτηριστικό κάλεσμα του πτηνού που μοιάζει με τη λέξη or-i-ole. Πιθανολογείται ότι αυτό προτάθηκε από τον θεολόγο, φιλόσοφο και φυσιοδίφη Αλβέρτο τον Μεγάλο (Albertus Magnus), γύρω στο 1250.

Η ελληνική του ονομασία οφείλεται -λανθασμένα- στη συνήθειά του να τρέφεται με σύκα, κάτι που γίνεται μόνο σε περιοχές όπου υπάρχουν τα συγκεκριμένα δένδρα, ενώ δεν αποτελούν το κύριο μέρος της διατροφής του.

Ο συκοφάγος είναι πλήρως μεταναστευτικό πτηνό, εκτός από την περίπτωση του ινδικού υποείδους που είναι σε μεγάλο ποσοστό επιδημητικό και, προτιμάει την τοπική μετακίνηση εντός των ορίων επικρατείας του. Στην κεντρική Ευρώπη, είναι ένα πουλί αναπαραγωγής των πεδινών περιοχών και συνήθως λείπει από τις χαμηλές οροσειρές, και σε μεγάλο βαθμό από τις Άλπεις. Σπάνια απαντάται πάνω από τα 600 μέτρα, με το υψηλότερο ρεκόρ αναπαραγωγής να βρίσκεται στην Ελβετία στα 1.160 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και στη Βάδη-Βυρτεμβέργη, όπου φωλιές βρέθηκαν στα 730 μέτρα.