«Η ΑΡΝΗΣΗ ως αλλαγή» (της Κωνσταντίνας Κούρτη)

Της
Κωνσταντίνας Κούρτη

«… πήραμε την ζωή μας λάθος…»

Και ποια χείλη δεν τραγούδησαν αυτόν τον γνώριμο στίχο στο κατάμεστο κηποθέατρο «Άγγελος Σικελιανός» της Λευκάδας στις 28/8/2023;

Και πόσο αδιαλείπτως επίκαιρο τούτο το νόημα στην αντοχή του χρόνου που το γέννησε, κάνοντάς το όλο και πιο ηχηρό στο διάβα του!

Μα ποιο οξύμωρο στοιχείο ενώνει τόσες δεκαετίες, ενώ τίποτα εσωτερικά και εξωτερικά δεν έμεινε αλώβητο στο πέρασμά τους;

Αν ένα από τα νοήματα που κομίζει «Η ΑΡΝΗΣΗ» του Σεφέρη στην δεκαετία του ’60 είναι η συνειδητοποίηση των εμποδίων της ζωής στην υλοποίηση των φιλοδοξιών, των πόθων και της γεμάτης συναίσθημα χαραγμένης πορείας της, τότε γεννιέται η ανάγκη διόρθωσης του ΛΑΘΟΥΣ, αλλάζοντας κατεύθυνση.

Πόσο ανταποκρίνεται αυτή η ανάγκη στο εδώ και τώρα της υπάρχουσας περιόδου;

Ποια πλευρά του εαυτού μας επιτρέπουμε να καλλιεργηθεί, ποια κοινωνία οικοδομούμε, ποιο αξιακό σύστημα αποδομούμε, ποιες προσωπικές και συστημικές βεβαιότητες αμφισβητούμε;

Έξι δεκαετίες υπέρ αρκετές για την καθολική μετάλλαξη της ελληνικής κοινωνίας, του τρόπου της κεντρικής και περιφερειακής διοίκησης του κράτους, της δόμησης του εσωτερικού και εξωτερικού μας κόσμου, της υπαρξιακής μας ταυτότητας, της αυτοεικόνας μας όπως αποτυπώνεται στις ανθρώπινες σχέσεις.

Σιγά σιγά γαλουχηθήκαμε στο ανοίκειο, στο μιμητικό, στο μεταπρατικό, στο αλλότριο. Στην μεγιστοποίηση της εικόνας των πραγμάτων και του εαυτού με υποστυλώματα τις υλικές απαιτήσεις μιας αδηφάγας καταναλωτικής μανίας, που δεν υπολογίζει φραγμούς και νόρμες. Το «έχω» αντικατέστησε το «είναι» με αδιαπραγμάτευτους όρους εδραίωσης, μέχρι την υπονόμευσή του από τον αόρατο εχθρό της πανδημίας, χάνοντας πρόσκαιρα την αξία του.

Διότι όσο αντέχουμε να επιμένουμε στην σημαντικοποίηση των ασήμαντων και στην υποτίμηση ή στον εκδιωγμό των σημαντικών της ζωής, τούτο το «έχω» μοιάζει ανυπότακτο.

Διανύουμε τον καιρό της θεληματικής έλλειψης, της ήσσονος προσπάθειας, της αποδοχής χαμηλού ή και ανύπαρκτου κριτηρίου ποιότητας σκέψης, κίνησης, δράσης, συναισθήματος άρα και ύπαρξης.

«-Οι χαλεποί καιροί δημιουργούν τους δυνατούς ανθρώπους.
– Οι δυνατοί άνθρωποι φτιάχνουν τους εύκολους καιρούς.
– Οι εύκολοι καιροί δημιουργούν αδύναμους ανθρώπους.
– Οι αδύναμοι άνθρωποι φέρνουν τους δύσκολους καιρούς.»

Κικέρων

Η ταχύτητα των εναλλαγών, η αναγκαιότητα διάκρισης των πολλαπλών επιλογών, η πίεση του χρόνου που εξαντλείται, η φόρτιση που την συνοδεύει ζητώντας εκτόνωση, ο στόχος για επίτευξη αποτελέσματος, η ανάγκη ταύτισης με την επιτυχία, η σχολαστική επιμέλεια στην δημιουργία εντυπώσεων, η παράδοση στην αδιαφορία της διευρυμένης ασχημοσύνης είναι κάποια υλικά του μωσαϊκού της εποχής μας.

Ποια θέση καταλαμβάνει μέσα σ’ αυτά η εσωτερική ανάγκη του ανθρώπου για σχέση, για ουσιαστική συναναστροφή, για έκφραση συναισθημάτων, για συνάντηση με το ΑΛΗΘΕΣ;

Κι αν αυτή η ανάγκη διαρκώς εγκλωβίζεται ή υποκαθίσταται από το ξόδεμα διατήρησης μιας επιτηδευμένης εικόνας εαυτού, τι μπορεί να την αλλάξει;

Μήπως η πίεση των πραγμάτων; Το ίδιο δηλαδή το πρόβλημα να γεννήσει και την λύση του; (Στέλιος Ράμφος)

«Γίνε η αλλαγή που επιθυμείς να δεις στον κόσμο»

Μαχάτμα Γκάντι

Μοιάζει το «ΦΑΓΑΜΕ ΗΤΤΑ» (Χρυσόστομος Σταμούλης) τόσο διαχρονικός και εύστοχος υπότιτλος στο έργο «πήραμε τη ζωή μας λάθος!»

Μα ας ξανασκεφτούμε από που αντλείται ισχυρότερο νόημα αγώνα, από την επιτυχία ή από την ήττα; Η πρώτη οδηγεί αν όχι στον ναρκισσισμό, στην διόγκωση ενός ανυπόφορου εγωκεντρισμού που αναζητά βουλιμικά την επιβεβαίωσή του. Ο επιτυχημένος γλιτώνει τούτη την παγίδα, αν έχει επιμελώς διασφαλίσει την σταθερότητα των συστατικών της ανθρωπιάς, της δικαιοσύνης, της ταπεινότητας, της αυτογνωσίας, της αγάπης.

Η δεύτερη ως ισχυρότερη νοήματος, έρχεται να ωθήσει προς τη χρησιμοποίηση των πολλαπλών εφεδρικών δυνατοτήτων που κατέχει ο άνθρωπος, για να μετατραπεί σε νίκη. Πόσα απτά παραδείγματα επιβεβαιώνουν αυτόν τον κανόνα; Πόσοι γονείς που έχασαν το παιδί τους κερδίζουν ζωή στην καθημερινή τους μάχη με τον πόνο, πόσοι σωματικά ανήμποροι αλλάζουν τον κόσμο μέσα από την θεληματική ισχυροποίηση ενός τεράστιου «ΜΠΟΡΩ», πόσα ναυάγια της ζωής, άνθρωποι που έχασαν περιουσία, πατρίδα, τιμή, αξιοπρέπεια, ρίχτηκαν φλογερά στο νέο ξεκίνημα και ξαναστάθηκαν;

Τούτη η εποχή, όπως και κάθε παλαιότερη της, ζητά την αλλαγή. Κανένας εξωτερικός παράγοντας δεν μπορεί να την εξασφαλίσει όσο η ενδοσκόπηση στην αθέατη πλευρά του εσωτερικού μας κόσμου. Τα δυσάρεστα συναισθήματα, ο διογκωμένος συλλογικός και προσωπικός θυμός μπορεί να φέρει διάσπαση, απογοήτευση, απομόνωση και τελικά αυτοκαταστροφή. [Μειώνει τις δυνάμεις μας, θεριεύοντας φόβους και ανασφάλειες, οδηγώντας μας σε απραξία. Ζωή σε απραξία, είναι συνώνυμη του αργού θανάτου.]

«Είναι αδύνατο να βελτιωθεί ο κόσμος, αν πρώτα δεν βελτιωθεί ο άνθρωπος»

Πλάτων

Γιατί άραγε η δύναμη ενός ζωγραφικού πίνακα, μιας μελωδίας, μιας απαγγελίας, μιας αφήγησης, ενός θεατρικού έργου, ενός χορού ανατρέπει;

Μήπως γιατί ενεργοποιεί το εσωτερικό κάλλος αναδύοντας ευγενή συναισθήματα που αναζητούν συνάντηση με τον άλλον;

Αν ένα από τα πολλαπλά οφέλη που πετυχαίνει αυτή η δύναμη είναι τούτη η συνάντηση, έξω από την κατοικία του μεγάλου μας ποιητή, πραγματοποιήθηκε μέσα από το ποιητικό, μουσικό και ερμηνευτικό ταξίδι μιας αξέχαστης βραδιάς.

Αντίδοτο της μιζέριας, της κατήφειας, της νοσηρότητας, της αλλοτρίωσης, η «ΑΡΝΗΣΗ ΤΟΥ ΑΒΙΩΤΟΥ ΒΙΟΥ», ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ.

Κάβαλος, 30/8/2023

Κωνσταντίνα Κούρτη

Εκπαιδευτικός