Η Σταύρωση, έργο του Σπυρίδωνα Γαζή στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα Βόνιτσας
Η Σταύρωση του Σπύρου Γαζή (λεπτομέρεια)
Η Σταύρωση. Έργο του Σπυρίδωνα Γαζή στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα, στον Aρδίκα Βόνιτσας. Δημοσιεύτηκε στη σελίδα του facebook Amfictioniaakarnanon Asociazione Vonitsa Grecia.
Ο Σπυρίδων Γαζής (1835-1920) γεννήθηκε στη Λευκάδα στις 2-2-1835 και πέθανε στις 19-11-1920. Νεαρός μαθήτευσε κοντά στο Λευκαδίτη αγιογράφο Γεώργιο Πατσαρά και το 1853 κοντά στο ζακυνθινό αγιογράφο Νίκα. Μετά εργάζεται για κάμποσα χρόνια ως ζωγράφος και γύρω στα 1870 φεύγει στην Ιταλία. Από το 1873 χρονολογείται ένα πορτραίτο μιας ωραίας Δαλματής, που ζωγράφισε στην Ιταλία. Με βάση ένα διαβατήριο που είχε εξασφαλίσει από τον τότε έπαρχο Λευκάδας ταχτικά πήγαινε κι ερχόταν στη Βενετία.
Ο Σπ. Γαζής ασχολήθηκε αποκλειστικά με την αγιογραφία και γρήγορα απόκτησε όνομα κι έξω από το νησί. Δούλευε και ζωγράφιζε ασταμάτητα και γέμισε πολλές εκκλησίες της Λευκάδας και των πέριξ με τα έργα του. Η εργασία του όμως ήταν βιαστική, σχεδόν χειρωνακτική.
Ο Γαζής ήταν πολύπλευρη καλλιτεχνική φύση: Ζωγράφος, τραγουδιστής, μουσικός (κιθάρα) και ποιητής. Υπήρξε ενθουσιώδης τύπος και παρέμεινε σ΄ όλη του τη ζωή του πνεύμα ευτράπελο με χιουμοριστική και σατιρική διάθεση. Η ιδιωτική του ζωή ήταν μποέμικη, ανέμελη και με ξεχωριστή αγάπη στη θάλασσα και το ψάρεμα. Εργαζόταν μόνο το χειμώνα και το καλοκαίρι τόρριχνε έξω. Παρόλο που ο Γαζής είναι ο πιο προικισμένος με ταλέντο Λευκαδίτης ζωγράφος από τα μέσα του 19ου αιώνα, εν τούτοις δεν είχε καιρό για δημιουργική εργασία. Συνήθως αντέγραφε πίνακες Ιταλών δασκάλων με τροποποιήσεις ή απλοποιήσεις τους.
Έργα του στην πόλη της Λευκάδας υπάρχουν σ΄ όλους τους ναούς εκτός του Αγίου Μηνά. Εκτός της πόλης ζωγράφισε στην Παναγία της Εξάνθειας, στην Παναγία της Κοντάραινας, στην Παναγία του Δράγανου, στον Άγιο Νικήτα, στον Κάβαλο, την Καρυά και το Μεγανήσι.
Τους μεγάλους πίνακές τους στον Άγιο Νικόλαο ο Γαζής τους είχε φέρει έτοιμους από την Ιταλία και τους είχε κάμει με τη βοήθεια του δάσκαλού του εκεί. Ήταν τα έργα των εξετάσεών του («Ο γάμος του Τωβία» και «το όνειρο του Ναβουχοδονόσορος».
Η εργασία του ποσοτικά μεγάλη, αλλά το έργο που άφησε είναι ποιοτικά χαμηλό. Τα αγιογραφικά του θέματα επαναλαμβάνονται και οι περισσότερες αγιογραφίες του είναι αντίγραφα. Τα πρωτότυπα έργα του είναι λίγα. Μετά το 1910 κατάντησε ένας ζωγράφος χειρώνακτας. Ο Γαζής ήταν ένα ζωγραφικό ταλέντο, που σπαταλήθηκε άδικα. Επηρεασμένος αφάνταστα από την ιταλική τέχνη έσβησε την αγιογραφική μεταβυζαντινή παράδοση στη Λευκάδα τελεσίδικα. Οι κατοπινοί Λευκαδίτες αγιογράφοι Βασιλης Σίδερης, παιδί της αδελφής του, κι ο Λεωνίδας Σίδερης, γιος του Βασίλη, συνέχισαν την τέχνη του Γαζή. (Πηγή: «Χριστιανική Ζωγραφική – Η Μεταβυζαντινή και Επτανησιακή Τέχνη στις Εκκλησίες και τα Μοναστήρια της Λευκάδας (15ος-20ος αι.)», Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, Αθήνα 1999)
