Η Αγία Θέκλα ( ; ), ένα παλιό μετόχι του μοναστηριού της Κόκκινης Εκκλησιάς, και ένας βόλτος στους πρόποδες των Σκάρων

Ο σκοπός της χθεσινής μας εξόρμησης σε μια δύσβατη σήμερα περιοχή στους πρόποδες του δάσους των Σκάρων, με συνοδοιπόρο τον Γιώργο Σούνδια (Μέτορα), ήταν η αναζήτηση ενός παλιού Μετοχίου του μοναστηριού της Κόκκινης Εκκλησίας, της Αγίας Θέκλας, ύστερα από μία μαρτυρία του για πάνω από πενήντα χρόνια απόδημου στην Αυστραλία Αλεξανδρίτη, Ζώη Σούνδια (Μέτορα), αδελφού του προηγούμενου.

Για να πω την αλήθεια μέχρι τη θέση που πιθανολογείται ότι βρίσκεται το εκκλησάκι της Αγίας Θέκλας προσωπικά δεν έφτασα, γιατί κώλωσα λόγω του ότι δυσκολευόμουν να ανέβω κάποιες σκάλες, αν και η εναπομείνουσα απόσταση από εκεί που σταμάτησα ήταν καμιά οχτακοσαριά μέτρα. Έτσι εξηγείται πως δεν υπάρχουν φωτογραφίες. Βρήκε όμως οικοδομικά κατάλοιπα ο συνοδοιπόρος μου Γ. Σούνδιας, που ήταν και ο «αρχηγός» της αποστολής. Όταν επέστρεψε και τον ρώτησα χθες μου είπε «βρήκα τοίχο». Κατάλαβα στην αρχή ότι δεν μπόρεσε να περάσει. Μόλις σήμερα μου εξήγησε ότι βρήκε τα ερείπια του πιθανολογούμενου μετοχίου.

Όπως αναφέρει ο Αλεξανδρίτης ιστορικός Σπύρος Σούνδιας, υπήρχαν μαζί με τα πρωτάτα είκοσι μοναστήρια – μετόχια στη ράχη των Σκάρων και κατ΄ αναλογία κάθε 18 μέρες επίσημη γιορτή. Οι πιο σημαντικές που λάβαιναν χαρακτήρα πάγκοινο ήταν του Αγίου Γεωργίου και των Αγίων Πατέρων. Στις 15 Μαΐου στην κορυφή των Σκάρων του Αγίου Βάρβαρου μέσα στην καρδιά της Άνοιξης η γιορτή ήταν κυρίως ποιμενική. Θα έπρεπε να είναι κανείς Θεόκριτος ή Βιργίλιος ή Σανατζάρο για να περιγράψει το ξεφάντωμα στον άγιο αυτόν της Χριστιανοσύνης που συσχετίζονταν με τον Πάνα.

Η Κόκκινη Εκκλησιά, μεγάλο μοναστήρι, πλαισιώνονταν από οχτώ ως δέκα, κατά καιρούς, μετόχια στην ευρύτερη περιοχή των νότιων Σκάρων. Κάποια από αυτά ξεχάστηκαν με το πέρασμα του χρόνου με την Αγία Θέκλα, ένα από τα μετόχια, να παραμένει ακόμη άγνωστη μέχρι σήμερα η ακριβής θέση που βρίσκεται.

Εκείνο όμως που προσεγγίσαμε και φωτογραφήσαμε στους πρόποδες των Σκάρων, όπου παλιά κυριαρχούσαν κυρίως οι καλύβες με το ψαθί των κτηνοτρόφων και των ξωμάχων, ήταν ένας μονοθάλαμος βόλτος με μια εντοιχισμένη θυρίδα στο εσωτερικό του, από τους 3-4 που σώζονται ακόμη σε ερειπιώδη κατάσταση. Έτσι λέγονται οι θολωτές λίθινες κατασκευές, που απαντώνται κυρίως στο οροπέδιο του Αγίου Δονάτου στην Εγκλουβή.

Όπως αναφέρει η Μάρω Φίλιππα-Αποστόλου, οι θολωτές αυτές κατασκευές έχουν ως κύριο υλικό κατασκευής την πέτρα χωρίς τη χρήση άλλων φερόντων στοιχείων όπως του ξύλου. Έτσι και η στέγαση των χώρων που δημιουργούν γίνεται από το υλικό αυτό, παίρνοντας καμπύλες μορφών αντί των οριζόντιων φερόντων στοιχείων από ξύλο που διαμορφώνουν στις άλλες περιπτώσεις τη στέγαση χώρων με δώμα. Πρόκειται για ένα πανάρχαιο σύστημα κατασκευής με δύο βασικές κατηγορίες. 1. Με θολίτες, ήτοι λίθους τραπεζοειδούς διατομής που διαμορφώνουν το καμπύλο σώμα του θόλου καθώς οι πλάγιες επιφάνειές τους συγκλίνουν προς το κέντρο του θόλου. Πρόκειται για ιδιαίτερα έντεχνη κατασκευή. 2. Με το εκφορικό σύστημα, όπου ο θόλος σχηματίζεται από οριζόντιες στρώσεις λίθων με την βαθμιαία προεξοχή των ανώτερων στρώσεων μέχρι να «κλείσει» ο θόλος. Αυτή είναι και η απλούστερη κατασκευή που την συναντάμε κυρίως σε αγροτικά κτίσματα σήμερα αλλά και σε πανάρχαιες κατασκευές.

Ο βόλτος βρίσκεται στην περιοχή «Κοκοτσέλου» ή «Κούκου τ΄ αλώνι», καθώς οι τοποθεσίες αλλάζουν ονόματα από μια σπιθαμή γης στην άλλη. Δίπλα ακριβώς από το μονοπάτι που οδηγούσε στους Σκάρους. Ανήκε στον Σπύρο Μανωλίτση (Πίπα) που είχε χωράφια στην περιοχή, αλλά μετά την εγκατάλειψη των καλλιεργειών εύρισκαν σε αυτόν καταφύγιο τις βροχερές μέρες οι τσοπαναραίοι. Πιο πάνω, σε μια πιο δύσβατη ακόμη περιοχή, βρίσκεται ένας ακόμη βόλτος, του Αρίδια, σύμφωνα με μαρτυρία του Γιώργου Σούνδια (Μέτορα) που έχει περπατήσει στα νιάτα του την περιοχή και την γνωρίζει καλά.

Έτσι που έχει αλλάξει και έχει λογγώσει ο τόπος από τα πουρνάρια, τις κουμαριές, τα σπάρτα, τις απορδαλιές, τα ρούσκλα (αρκουδόβατος) κ.ά. και παρότι είναι εμφανή ακόμη σε πολλά σημεία τα ανθρώπινα δημιουργήματα, όπως οι ξερολιθιές που στήριζαν τις αναβαθμίδες, είναι πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς σήμερα ότι σε αυτή την αφιλόξενη και άγρια περιοχή υπήρχαν παλιότερα καλλιέργειες, δηλαδή χωράφια που σπέρνονταν με σιτάρι και βρώμη αλλά και αμπέλια.