Ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία παρουσιάστηκαν στην ημερίδα «Το Μοναστήρι της Κόκκινης Εκκλησιάς στο πέρασμα του χρόνου» που διοργάνωσε η Μονή Φανερωμένης

Ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία παρουσιάστηκαν στην ημερίδα «Το Μοναστήρι της Κόκκινης Εκκλησιάς στο πέρασμα του χρόνου», που διοργάνωσε το απόγευμα της Πέμπτης 21 Αυγούστου στον προαύλιο χώρο του μοναστηριού η Ιερά Μονή Φανερωμένης Λευκάδας, μετόχι της οποίας είναι σήμερα το μοναστήρι της Κόκκινης Εκκλησιάς.

Ομιλητές στην ημερίδα την οποία συντόνισε και προλόγισε ο Σπ. Φλογαΐτης, Ομότιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου, ήταν η κ. Ευσταθία Πολίτη, Ιστορικός, και η κ. Χριστίνα Παπακώστα, Ιστορικός, ενώ επιλεγμένους στίχους από το τελευταίο και ανολοκλήρωτο έργο του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, τον «Φωτεινό», απήγγειλε η Χαρά Τυπάλδου, Φιλόλογος. Η εκδήλωση πλαισιώθηκε από το χορωδιακό τμήμα της «Νέας Χορωδίας Λευκάδας» η οποία απέδωσε μελοποιημένα ποιήματα του Βαλαωρίτη.

Τους πολυπληθείς καλεσμένους, μεταξύ των οποίων ο εκπρόσωπος του Μητροπολίτη Λευκάδας Αρχιμανδρίτης π. Χριστοφόρος Αραβανής, Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Καρυάς, ο π. Αρχιμανδρίτης Ιωαννίκιος Ζαμπέλης, πρόεδρος του Ηγουμενοσυμβουλίου της όμορης Μονής του Αγίου Γεωργίου Σκάρων, ο π. Ευάγγελος Θειακός, πρώην εφημέριος Πλατυστόμων, πέντε πρώην Δήμαρχοι (συμπεριλαμβανομένου του πρώην Δημάρχου Ηλιούπολης Θοδωρή Γεωργάκη), ο νυν Δήμαρχος Λευκάδας, κ. Ξενοφών Βεργίνης, δύο εν ενεργεία κυβερνητικοί βουλευτές, οι κ.κ. Αθανάσιος Καββαδάς και Γιώργος Βλάχος, πρόεδροι και εκπρόσωποι συλλόγων και φορέων τόσο τοπικών όσο και αποδήμων στην Αττική Λευκαδιτών κ.ά., καλωσόρισε ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Φανερωμένης Λευκάδας, π. Αρχιμανδρίτης Νικηφόρος Ασπρογέρακας.

Όπως είπε, μεταξύ άλλων, σε διάστημα δύο μόλις ετών που ανέλαβε τη διοίκηση της εν λόγω Ιεράς Μονής αποκαταστάθηκε το καθολικό της Μονής και πρόσθεσε: «Αισιοδοξούμε και φιλοδοξούμε ταπεινά η αποκατάσταση του χώρου κάποια στιγμή να ολοκληρωθεί, έτσι ώστε η Ιερά Μονή της Κόκκινης Εκκλησιάς, το στήριγμα των αγωνιστών του ΄21, το […] του εθνικού μας ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη να φθάσει σε σημείο να θυμίσει την εποχή της ακμής του».

Το θέμα της εισήγησης της κ. Πολίτη ήταν: «Αριστοτέλης Βαλαωρίτης 1824-1879 το θρησκευτικό αποτύπωμα στο ποιητικό του έργο και η σχέση του με τον Ηγούμενο της Κόκκινης Εκκλησιάς Βησσαρίωνα Κατωχιανό». Μέσα από επιλεγμένα αποσπάσματα του έργου του έδειξε πως η ποίηση φωτίζεται από την πίστη και μεταπλάθεται σε ποιητικό λόγο, ενώ αναφέρθηκε στη συνέχεια σε μια πιο προσωπική και ιδιαίτερη πτυχή της ζωής του ποιητή, την φιλία του με τον Ηγούμενο της Κόκκινης Εκκλησιάς Βησσαρίωνα Κατωχιανό στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.

Όπως είπε, μεταξύ άλλων, η κ. Παπακώστα το μοναστήρι της Κόκκινης Εκκλησιάς, πλούσιο σε ιστορία και κάποτε και σε υλικά αγαθά, μας έχει κληροδοτήσει έναν τεράστιο αριθμό εγγράφων του από τον 17ο αιώνα και εξής τα οποία σήμερα φυλάσσονται στα ΓΑΚ-Αρχεία Μ. Λευκάδας το τρίτο τη τάξει Αρχείο στην Ελλάδα. Έγγραφα γραμμένα σε παλαιο-οθωμανικά, ιταλικά, ελληνικά, διοικητικά έγγραφα, οικονομικά βιβλία, δικαιογραφικά έγγραφα και διαθήκες, αλληλογραφία, κτηματολόγια, εγγραφές, ευρετήρια ακίνητης και κινητής περιουσίας, κτηματολόγια, κατάλογοι ηγουμένων, κατάλογοι μοναχών, είναι στη διάθεσή μας για να συνθέσουμε το ιστορικό τριών και πλέον αιώνων λειτουργίας του μοναστηριακού συγκροτήματος. Το πότε ακριβώς χτίσθηκε το καθολικό της μονής και οργανώθηκε το ίδιο το μοναστήρι δεν μας είναι γνωστό. Η παράδοση θέλει ο καλόγηρος Νικήτας να έφτασε από την Κωνσταντινούπολη στην Κόκκινη Εκκλησιά κάπου στις αρχές του 14ου αιώνα. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι Βαλαωρίτης δεν κάνει ιστορική καταγραφή. Δεν καταγράφει ιστορικά γεγονότα και για το λόγο αυτό τα όσα αναφέρει δεν μπορεί να αποτελέσουν πάντοτε ασφαλή χρονολογικό σήμαντρο για την ίδρυση της μονής.

Ο ιστορικός Κωνσταντίνος Μαχαιράς, χωρίς επίσης να παραθέτει τις πηγές του, αναφέρει ότι το 1478 οι δύο ιερομόναχοι Σάββας Μανωλίτσης και Χαρίτων Δαμιανής έφτασαν στην περιοχή του μοναστηριού και έχτισαν μία εκκλησία αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. (σ.σ.: τα επίθετα είναι ακόμη μέχρι σήμερα ευρέως διαδεδομένα στην περιφέρεια του Αλεξάνδρου, ενώ σε μια σειρά οθωμανικά και ενετικά έγγραφα που παρέθεσε στη συνέχεια η κ. Παπακώστα οι δοσοληψίες του μοναστηριού γινόταν κυρίως με Αλεξανδρίτες). Λόγω της χρήσης του οικοδομικού υλικού κόκκινου χρώματος ο ναός έλαβε την προσωνυμία Κόκκινη Εκκλησιά.

Μεταξύ των άλλων οθωμανικών εγγράφων, που αποτελούν την συλλογή των εγγράφων της μονής που σώζονται στα ΓΑΚ-Αρχεία Ν. Λευκάδας, υπάρχει ένα ναυλοσύμφωνο, σύμφωνα με το οποίο ο Λευκαδίτης καπετάνιος Γιώργος Αρματάς συμφωνεί με τους εμπόρους της Μεθώνης να ταξιδέψει για την Τύνιδα. Θα μετέφερε μετάξι, πρινοκκόκι (σ.σ.: πρόκειται για τον κόκκο τον βαφικό, ένα βαφικό κοκκοειδές έντομο το οποίο τρέφεται και πολλαπλασιάζεται πάνω στην Αριά ή το πουρνάρι), καπνό, μέλι, πετιμέζι και τυρί. Το πλοίο πέρα από το πλήρωμα θα είχε τη δυνατότητα να μεταφέρει και επιβάτες. Όπως είπε, η κ. Παπακώστα δεν είναι ξεκάθαρο για ποιο λόγο το έγγραφο αυτό βρίσκεται στη συλλογή των εγγράφων της μονής. Το μόνο που μπορούμε να εικάσουμε είναι ότι ο Αρματάς θα μετέφερε προϊόντα που παράγονταν από τα χωράφια της μονής. Όποιος όμως και να είναι ο λόγος πρόκειται για ένα εξαιρετικά σημαντικό έγγραφο για την οικονομική ιστορία του Ιονίου καθώς πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα δείγματα από έγγραφα τέτοιου είδους, δηλαδή από ναυλοσύμφωνα του 17ου αιώνα.

Όπως ανέφερε ακόμη η κ. Παπακώστα το μοναστήρι είχε το πρώτο μισό του 18ου αιώνα τα εξής μετόχια τα οποία έχουν ανευρεθεί σήμερα όλα, σύμφωνα με τα λεγόμενα του π. Νικηφόρου: 1) Ναός Αγίας Θέκλης στη δυτική πλευρά των Σκάρων 2) Ναός Αγίου Νικολάου στην περιοχή του Πασσά 3) Ναός των Αγίων Πάντων, κοντά στο μοναστήρι 4) Ναός Υπεραγίας Θεοτόκο το Γενέσιον στη περιοχή Μαρίτσα 5) Ναός Αγίου Γεωργίου στη θέση Αντελικό 6) Ναός Αγίου Ιωάννη στη θέση Ασφακιά 7) Ναός Αγίου Δημητρίου στην πόλη της Λευκάδας.

Κλείνοντας, η κ. Παπακώστα είπε ότι η έρευνα και μελέτη του αρχειακού υλικού για το μοναστήρι συνεχίζεται και η εξαντλητική μελέτη θα γίνει βιβλίο, έτσι όπως το υποσχέθηκε πριν από χρόνια στον ηγούμενο Νικηφόρο, ένα ανοιξιάτικο απόγευμα στο μοναστήρι της Φανερωμένης.