“Ανέμισες για μια στιγμή το μπολερό”
Σαν σήμερα, στις 5 Ιούνη του 1898, γεννήθηκε ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα.
Με τη δική του ματιά μάθαμε να «κοιτάζουμε» την Ισπανία. Μοναχικός καβαλάρης της ποίησης, του θεάτρου και της μουσικής, ταξίδευε, ολοένα ταξίδευε, για την Κόρδοβα. Πισωκάπουλα στο μαύρο άλογό του, γυμνόστηθη Τσιγγάνα με το όπλο στο χέρι, η δημοκρατική Ισπανία, του «Νο Πασαράν».
Ο γιος μιας προνομιούχας και μορφωμένης οικογένειας του Φουέντε Βακέρος της Ανδαλουσίας γεννήθηκε στις 5 Ιούνη 1898. Όσο γρήγορα απέκτησε συνείδηση της κοινωνικής του θέσης, τόσο γρήγορα συνειδητοποίησε ότι υπήρχε και μια άλλη ζωή – εκείνη των πολλών – βουτηγμένη στον πόνο και τη φτώχεια. Όλες οι ανδαλουσιανές «φιγούρες», όλα τα πρόσωπα του χωριού και το δράμα τους πήραν αργότερα θέση στα έργα του. Για τον Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, επίσης, οι Τσιγγάνοι συμβόλιζαν τα ουσιωδέστερα στοιχεία της ανδαλουσιανής ψυχής.
Το Φλεβάρη του 1915 παρά την επιθυμία του να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη μουσική, γράφτηκε ταυτόχρονα στη Φιλοσοφική και στη Νομική Σχολή του πανεπιστημίου της Γρανάδα. Εκεί συνδέθηκε με μια ομάδα νέων διανοουμένων που αργότερα θα δόξαζαν τη Γρανάδα και την Ισπανία στην Τέχνη και το Πνεύμα.
Ο Λόρκα αρχίζει να γράφει, και από τα πρώτα του έργα φαίνεται η απέχθειά του προς την Καθολική Εκκλησία και το μιλιταρισμό. Η συμμαχία «σταυρού και ξίφους» τον τρόμαζε.
Στα 1929 ο ποιητής βρίσκεται στη Νέα Υόρκη, όπου για πρώτη φορά θα προσεγγίσει, από μαρξιστική σκοπιά, τον ανθρώπινο πόνο που τον αντίκρισε σε αφάνταστη κλίμακα στην κατάσταση των έγχρωμων πολιτών των ΗΠΑ.
Το 1931 επέστρεψε στη δημοκρατική – πλέον – Ισπανία και έδωσε τη μάχη για την εκπαίδευση και τον πολιτισμό, περιοδεύοντας με τον θίασο «Μπαράκα» σε όλη τη χώρα. Το Δεκέμβρη του 1934, το ανέβασμα της «Γέρμα» προκάλεσε την αντίδραση της δεξιάς. Στο θέατρο, ομάδες φασιστών προκάλεσαν φραστικά επεισόδια, ενώ ο ποιητής μπήκε στο στόχαστρο της αντίδρασης.
Στις 18 Ιούλη 1936 με επικεφαλής τον στρατηγό Φράνκο έγινε πραξικόπημα κατά της δημοκρατικής κυβέρνησης του Λαϊκού Μετώπου, που είχε εκλεγεί το Φλεβάρη της ίδιας χρονιάς. Γύρω από το φασιστικό πρόγραμμα του Φράνκο συσπειρώθηκαν οι γαιοκτήμονες, ο στρατός, οι βιομήχανοι και η καθολική Εκκλησία.
Το καλοκαίρι του 1936, ο Λόρκα σχεδίασε να πάει στη Γρανάδα να δει τους γονείς του. Όταν κατάλαβε τον κίνδυνο, ήταν πια αργά. Οι φασίστες απήγαγαν τον «ενοχλητικό» Λόρκα και τον δολοφόνησαν, πυροβολώντας τον πισώπλατα, στις 19 Αυγούστου, κοντά σε μια πηγή που οι Ισπανοί την ονόμαζαν Φουέντε Γκράντε, (Μεγάλη Πηγή) και οι Άραβες Αϊναδαμάρ (Πηγή των Δακρύων).
(Ριζοσπάστης)
