Η ανακατασκευή και επανάχρηση ενός «βιομηχανικού» κτιρίου στην καρδιά της πόλης μας

Η ανακατασκευή και επανάχρηση, η ένταξη δηλαδή μιας νέας και διαφορετικής χρήσης από την αρχική, παλιών βιομηχανικών κτιρίων και αποθηκών είναι σύνηθες φαινόμενο που απαντάται τόσο στην Ελλάδα, με αυξητική μάλιστα τάση τα τελευταία χρόνια, όσο και σε άλλες χώρες της Ευρώπης.

Κτίσματα βέβαια αυτού του μεγέθους δεν απαντώνται στον τόπο μας, αν εξαιρέσουμε ίσως το παλιό οινοποιείο («εργοστάσιο») του Ταμείου Αμύνης Οινοπαραγωγών Λευκάδας (ΤΑΟΛ) στην μπασιά του νησιού μας και για το οποίο τόση κουβέντα γίνεται τώρα τελευταία.

Ένα όμως, μεγαλούτσικο σχετικά, πέτρινο κτίριο είχε υποπέσει εδώ και καιρό στην αντίληψή μας. Ανακαινισμένο εξωτερικά καλαίσθητα και προσεγμένα, πάει καιρός τώρα που στεκόμαστε και το χαζεύαμε, όποτε μας έβγαζε ο δρόμος προς τα εκεί, κι όλο σπάγαμε το κεφάλι μας να συμπεράνουμε τι θα μπορούσε να ήταν παλιότερα. Καταλήξαμε τελικά, όλως αυθαιρέτως βέβαια, μακρόστενο και ψηλοτάβανο καθώς είναι, ότι πρόκειται για παλιές αποθήκες.

Πριν λίγες μόνο μέρες το πετύχαμε ανοιχτό. Διαπιστώσαμε ότι και εσωτερικά ο χώρος ανακαινίζεται με σεβασμό από τους νέους ιδιοκτήτες. Ρωτήσαμε, τι ήταν παλιότερα κι έτσι μάθαμε ότι λειτουργούσε στο παρελθόν ως ελαιοτριβείο. Ήταν το λιτρουβιό του «Τσουκνίδα» και βρίσκεται απέναντι από το Γενικό Νοσοκομείο Λευκάδας. Πρέπει να σταμάτησε εδώ και κάμποσες δεκαετίες τώρα να λειτουργεί γιατί έτυχε να μένουμε από τις αρχές μέχρι τα μέσα του ΄70 στη γειτονιά και ούτε που το θυμόμαστε.

Οι νέοι ιδιοκτήτες είναι η οικογένεια του Ιωάννη Σάμιου, από τη διπλανή μας Πρέβεζα. Συνεχίζουν εσωτερικά την ανακαίνιση και βρίσκονται ακόμη στη φάση αναζήτησης της νέας χρήσης του κτιρίου.

Να προσθέσουμε μόνο με την ευκαιρία αυτή ότι έχει κατά καιρούς επισημανθεί από πολλούς και με διάφορες αφορμές η παντελής σχεδόν έλλειψη χώρων για διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις τους χειμερινούς ιδιαίτερα μήνες – το καλοκαίρι βολευόμαστε με το ονομαζόμενο «Ανοιχτό Θέατρο». Το φουαγιέ του Θεάτρου που χρησιμοποιούταν που και που γι΄ αυτού του είδους τις εκδηλώσεις έχει καταστεί επικίνδυνο πλέον, όπως έχουμε ήδη γράψει (δες ΕΔΩ), ενώ η αποπεράτωση συνολικά του Θεάτρου έχει πάει στις «καλένδες» και δεν βλέπουμε να ξεμπλέκει εύκολα, παρά την πεφρασμένη βούληση της Δημοτικής αρχής. Σαν προσωρινές λύσεις προσφέρονται εναλλακτικά μόνο η αίθουσα εκδηλώσεων της Φιλαρμονικής και ο Δημοτικός Κινηματογράφος «Απόλλων».

Να αναφέρουμε τέλος αυτά που παρατηρεί συμπερασματικά η κα. Δαλγίτση Ανδρομάχη – Άννα στην εργασία της «Βιομηχανική κληρονομιά: Τόποι μνήμης ως τόποι πολιτισμού» (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, 2013) σχετικά με τις νέες χρήσεις αυτού του είδους των κτιρίων: «Διαπιστώθηκε πως αυτή του χώρου φιλοξενίας εκθεσιακών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων είναι ο πιο διαδεδομένος τρόπος αξιοποίησης των βιομηχανικών κελυφών, τόσο στην ελληνική επικράτεια, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Υπάρχουν βέβαια και παραδείγματα άλλων χρήσεων, όπως κτίρια γραφείων, κατοικίες, αίθουσες συναυλιών, βιβλιοθήκες, κ.α., αλλά είναι πολύ λιγότερα. Η αναβάθμιση και ανασυγκρότηση των πόλεων συνδέεται, λοιπόν, σε μεγάλο βαθμό με τη λειτουργία του πολιτισμού μέσα στη πόλη. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, βασική πρόκληση αποτελεί η εύρεση της κατάλληλης ισορροπίας μεταξύ διατήρησης και μεταβολής. Προκύπτει, επομένως, ότι τα βιομηχανικά κελύφη, ως θραύσματα μιας αλλοτινής εποχής, ως φορέας συλλογικής μνήμης και ως σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, προσφέρουν ένα εύρος δυνατοτήτων για την ικανοποίηση των αναγκών της σύγχρονης τέχνης, του πολιτισμού, της ψυχαγωγίας, της υψηλής τεχνολογίας και της αρχιτεκτονικής, με λύσεις στις οποίες το παρελθόν αποσκοπεί να εναρμονιστεί με το παρόν με τον πιο αρμονικό τρόπο.»