Ο Καναδός πιλότος της Formula 1 Ζίλ Βιλνέβ
Sallut Gilles
Ο Καναδός Gilles Villeneuve (Ζίλ Βιλνέβ) μπήκε εις το αγώνισμα της Formula 1 με φούρια το 1978 και με φούρια βγήκε όταν το μονοθέσιό του (η Ferrari type 126C2) συντρίφτηκε εις το πίσω μέρος προπορευόμενου αργού μονοθεσίου του Γιόχαν Μας, κατά την διαδικασία της κατάταξης (για την pol position), εις το Gran Prix του Βελγίου εις την πίστα του Zolder με 160 mph/h, το Σάββατο 08/05/1982. Η τηλοψία μετέδιδε ζωντανά το όλο θέαμα (με κάπως περιορισμένο το πλάνο της πρόσκρουσης και εμφανή την συντριβή του όρθιου μονοθεσίου και τον εκσφενδονισμό του πιλότου. Ο Ζίλ Βιλνέβ αφού πετάχτηκε αιωρούμενος, διανύοντας βεληνεκές πάνω από 30 μέτρα στον αέρα, έπεσε σε εμβρυακή στάση, κλινικά νεκρός, στον απέναντι φράχτη της πίστας. Το σώμα του είχε δεχτεί κατά την πρόσκρουση εις το προπορευόμενο μονοθέσιο επιτάχυνση 22 g! με αποτέλεσμα τον σπασμένο αυχένα και τον θάνατό του.
Μέχρι τότε, εις τα λίγα αυτά χρόνια συμμετοχής του στο αγώνισμα της Formula 1 είχε συμμετάσχει με υποδεέστερο πάντα μονοθέσιο απ΄ τον ανταγωνισμό. Και την χρονιά -το 1979- την οποία το μονοθέσιό του ήταν ισάξιο είχε ως νέος αποδεχτεί τον ρόλο του β΄ οδηγού της Ferrari που είχε ως κύριο οδηγό τον Νοτιοαφρικανό Τζόντυ Σέκτερ, ο οποίος πήρε και τον τίτλο οδηγών. Και τον τήρησε τον ρόλο του δεύτερου ως αγωνιστική άμιλλα, ενώ μπορούσε να τον παραβιάσει και να πάρει το πρωτάθλημα οδηγών μια και σε όλους τους αγώνες του 1979 ήταν μακράν ταχύτερος από τον Τζόντυ Σέκτερ.
Τον έφερε εις την Formula 1 o μποεμ εις την ζωή πιλότος Τζαίης Χάντ (πρωταθλητής το 1976 με Mac Laren-Ford) όταν το είδε σε αγώνες. Αφού έτρεξε έναν αγώνα το 1977 με Μac Laren-Ford απεφάνθησαν ότι δεν κάνει. Τελικά το 1978 υπέγραψε με τον δύστροπο Έντζο, ιδιοκτήτη της Ferrari, ως δεύτερος οδηγός.
Από την πρώτη χρονιά αρχίσανε τα πυροτεχνήματα εις τους αγώνες και τα δοκιμαστικά, με την νίκη που πήρε εις το Gran prix της πατρίδας του και την πανηγύρισε μαζί με την πολιτική ηγεσία της χώρας του.
Το 1979 οι επιδόσεις του εις την προ-turbo εποχή της Ferrari (την τελευταία δωδεκακύλινδρη boxer T5 Ferrari) ως δεύτερος οδηγός της, ήταν καλύτερες από τις επιδόσεις του πρώτου οδηγού Τζόντυ Σέκτερ που πήρε το πρωτάθλημα, αλλά εις την ιστορία της χρονιάς του 1979, πέρα από το Γαλλικό Gran prix (γράφω παραπάνω) μένει και ο τρόμος των συναθλητών του από την πόλ ποσισιόν για τα 12 ολόκληρα δευτερόλεπτα μπροστά εις την καταβρεγμένη πίστα του Watkins Glen Αμερικής, και το προσπέρασμα εις τον Άλλαν Τζόουνς από την εξωτερική πάνω εις την δεξιά στροφή “Ταρζάν” εις το Ολλανδικό Gran Prix.
To 1980 εις τη πίστα της Γιάραμα εις τον Ισπανικό αγώνα, με εμφανώς υποδεέστερο και άθλιο σε κρατήματα μονοθέσιο (είχε αρχίσει η Turbo εποχή της Ferrari), κέρδισε κρατώντας σε όλον το αγώνα ουσιαστικά πίσω του ένα τρενάκι από 4 οδηγούς, και πάντα με αθλητική συμπεριφορά, χωρίς ποτέ να αλλάξει αγωνιστική γραμμή. Εις το τέλος του αγώνα και αφού οι θεατές ήταν όρθιοι εις τις κερκίδες απ΄ την αγωνία για πάνω από 1 ώρα, κατέβηκε από τις κερκίδες ο δύστροπος ιδιοκτήτης της ομάδος της Ferrari και τον ασπάστηκε, τρεις φορές. Ο δεύτερος εις τον τερματισμό όχι τυχαίος πιλότος του αθλήματος για χρόνια Γάλλος Ζάκ Λαφίτ δήλωσε μετά τον τερματισμό. «Εις την Formula 1 δεν γίνεται μαγικά, αλλά σήμερα ο Ζίλ Βιλνέβ μας έδειξε ότι γίνονται». Ο επόμενος οδηγός που τερμάτισε σε τούτο τον αγώνα Γάλλος Άλεν Πρόστ (μετέπειτα 4 φορές παγκόσμιος πρωταθλητής) είχε δηλώσει μπροστά στις κάμερες: «Όλοι εμείς εις την Formula 1 είμαστε ένα τσούρμο καλοί οδηγοί αγώνων. Ο Ζίλ Βιλνέβ είμαι μακράν από μας ο καλύτερος πιλότος της Formula 1».
Το έτος 1981 έτρεχε με το Turbo της Ferrari (126C1) μονοθέσιο χειρότερο απ΄ τα χειρότερα εις την ιστορία της Formula 1 με τεράστια δύναμη του μοτέρ, αλλά με μεγάλο turbo lag (υστέρηση της δύναμης του μοτέρ) που κατά τους ειδικούς δεν θα μπορούσε κανείς άλλος να το κρατήσει μέσα εις την πίστα. Με αυτό το μονοθέσιο κέρδισε κάνοντας οδηγικά θαύματα, εις την στενή και αργή πίστα του Monte Carlo, τον Μάιο του 1981. Όταν κάλυψε διαφορά 25 δευτερολέπτων από τον προπορευόμενο Άλαν Τζόουνς σε λίγους γύρους τον προσπέρασε σαν σταματημένο από δεξιά εις την ευθεία εκκινήσεως – τερματισμού εις τον προτελευταίο γύρο για να κερδίσει τελικά μέσα σε έναν πανζουρλισμό των θεατών (δες ΕΔΩ ολόκληρο το βίντεο του αγώνα).
Ακόμα το 1981 εις το βρεγμένο Καναδικό Gran prix -της πατρίδος του- έφερε εις την τρίτη θέση την τελικά χωρίς πρόσθια αεροτομή Ferrari και αφού εις μέρος του αγώνα έτρεχε με σπασμένη την αεροτομή όρθια σηκωμένη, χωρίς ορατότητα ουσιαστικά.
Είναι ακόμη οι στιγμές που πρόσφερε σε κάθε στροφή πίστας με την αγωνιστική διόρθωση του μονοθεσίου.
Εις την ιστορία του αγωνίσματος της Formula 1 αλλά και σε όλη την αθλητική ιστορία, θα μείνουν για πάντα εις την μνήμη οι τελευταίοι γύροι του Γαλλικού Gran prix το 1979 όπου τα δύο μονοθέσια της Ρενώ Τούρμπο (με οδηγό τον Ρενέ Αρνού) και της ατμοσφαιρικής Ferrari με οδηγό τον Ζιλ Βιλνέβ, πήγαιναν για 2-3 γύρους δίπλα δίπλα ακουμπώντας οι τροχοί των και με τελικό νικητή τον Ζιλ Βιλνέβ, ο οποίος μετά την γραμμή του τερματισμού σηκώνει το δεξί χέρι και χαιρετά ιπποτικά μέσα απ΄ το μονοθέσιο του τον συναθλητή πιλότο της Ρενώ, Ρενέ Αρνού. Αμέσως μετά την έξοδο των πιλότων από τα μονοθέσια, εις ερώτηση των δημοσιογράφων, οι οποίοι έπεσαν όλοι επάνω του, για το πως νοιώθει για αυτή την μονομαχία που την κέρδισε είπε: «ήταν πολύ διασκεδαστικό και για τους δύο».
Ευτυχώς οι τελευταίοι γύροι του Γαλλικού Gran Prix εις την πίστα της Dizon, έχουν μείνει μέσα στις τηλεοπτικές μαγνητοσκοπήσεις συνεχείς, για να υπάρχει για πάντα το ντοκουμέντο των ιστορικών στιγμών του μηχανοκίνητου αθλητισμού και γενικά του πολιτισμού. Για το αγώνισμα της Formula 1 η παραπάνω αγωνιστική στιγμή διάρκειας 8-10 λεπτών αποτελεί το πρώτο και σημαντικότερο στοιχείο της ιστορίας της από το 1950 όπου άρχισε να διεξάγεται το αγώνισμα.
Ήταν ο πρώτος Καναδός που κέρδισε το Καναδικό Gprix. Και η πίστα σήμερα εις τον Καναδά φέρει το όνομά του. Κατά την άποψη του ιδρυτή και ιδιοκτήτη της φίρμας Ferrari, του Έντζο Φερράρι, ο προπολεμικός οδηγός αγώνων Τάζιο Ναβουλάρι (Γκράντε Ναβουλάρι ) και μεταπολεμικά ο Ζιλ Βιλνέβ (Γκράντε Ζίλ) είναι οι δύο αθλητές που μένουν απ τον εικοστό αιώνα για την ιστορία του αθλητισμού της αυτοκίνησης. Εις όλους τους αγώνες που συμμετείχε προσέλκυε πιότερο από κάθε άλλον το ενδιαφέρον των δημοσιογράφων και των θεατών. Δεν υπάρχει αγωνιστική περίοδος εις την οποία να συμμετείχε και στην οποία να μη αφήσει το στίγμα του στην αγωνιστική ιστορία. Η εποχή από το 1978 έως τον πρόωρο θάνατό του το 1982, εμπεριέχει ως κύρια συμβάντα μόνο τα όσα εγένοντο μέσα στις πίστες από τον Ζίλ Βιλνέβ ως ιστορικά του αθλήματος με κύριο τα όσα παραπάνω, εις το Γαλλικό Gran prix του 1979.
Εις την Ιταλία ήταν καθημερινό πρωτοσέλιδο στις αθλητικές εφημερίδες και με πυκνότητα ικανή στις πολιτικές, το πότε θα βγάλει την Ferrari για δοκιμαστικά στην ιδιόκτητη πίστα του εργοστασίου στο Φιοράνο. Και οι πολίτες επέτυχαν για πρώτη φορά να μπαίνουν εις τα δοκιμαστικά του μονοθεσίου, για να παρακολουθήσουν τον τρόπο που πιλοτάριζε ο Βιλνέβ το μονοθέσιο. Το πότε θα έβγαζε ο Zil το μονοθέσιο της Ferrari για δοκιμές, αποτελούσε από μόνο προαναγγελόμενο εις τον τύπο αθλητικό γεγονός εις την Ιταλία τα έτη 1979-1982. Ακόμα και πότε θα έφευγε από την πίστα (με την ιδωτική Φερράρι GTO ή το FIAT 124 Coupe) περνώντας ταχύτατα ξυστά από την είσοδο εις το πορτόνι του Μαρανέλο, τρομάζοντας εικονικά τους φύλακες και τους εργαζόμενους, ήταν συμβάν που συγκέντρωνε πολύ κόσμο από τις γύρω πόλεις και άξιο αναφοράς στον αθλητικό τύπο της Ιταλίας.
Από τα όσα άφησε ως παρακαταθήκη εις την αυτοκίνηση και στον μηχανοκίνητο αθλητισμό δεν έχουμε παρά να θυμηθούμε.
Από το οδηγικό του στυλ χαρακτηριστικά, ήταν: η ατρόμητη, με υψηλή ταχύτητα, προσέγγιση της στροφής, ο έλεγχος του μονοθεσίου οχήματος σε κάθε συνθήκη σε επίπεδο απόκοσμο από τους άλλους πιλότους, το επίπεδο στροφών που διατηρούσε εις το κινητήρα πάντα, ώστε να εκμεταλλεύεται και το παραμικρό πέρασμα της πίστας για προσπεράσματα, οι υψηλότερες τελικές ταχύτητες που επιτύγχανε και η αφοσίωσίς του εις το δόγμα, ότι: το καλύτερο φρένο είναι το πεντάλ γκαζιού του μονοθεσίου. Ταυτόχρονα όμως το μονοθέσιο ταλαιπωρούνταν και δεν είναι έξω από την πραγματικότητα όσοι ειδικοί του αθλήματος υποστήριζαν ότι ο αντίπαλος του Βιλνέβ δεν ήταν ο χρόνος μέσα στην πίστα -μια και ήταν γρηγορότερος από τους άλλους πιλότους-, αλλά αντίπαλος ήτο το ίδιο το μονοθέσιο, απ΄ το οποίο απαιτούσε περισσότερα κάθε φορά, από όσα αυτό μπορούσε να δώσει στον πιλότο.
Από εδώ και εγκαινίασε εις το αγώνισμα της Formula 1 την κατηγορία του «πιλότου Μαχητή». Έναντι της ως τότε κατηγοριοποίησης των πιλότων της Formula 1 ως «σολίστες της οδηγικής τέχνης». Ζητούσε να τοποθετεί το μονοθέσιο όλο και σε πιο γρήγορες και ακραίες γραμμές μέσα στην δεδομένη ακτίνα της κάθε στροφής της πίστας. Η εξέλιξη όμως εις τα πλαίσια (σασί) και τις αναρτήσεις των μονοθεσίων της εποχής, υστερούσε εν σχέσει με τους ισχυρότατους τούρμπο κινητήρες που είχαν αρχίσει να επιτρέπονται στην FORMULA 1. Πολλά μονοθέσια της εποχής, οι ειδικοί και οι μηχανικοί τα παρομοίαζαν εις το κράτημα με γεωργικούς ελκυστήρες (τρακτέρ).
Και τέτοιο μονοθέσιο με πανίσχυρο, αλλά με άνιση κατανομή ισχύος στην κλίμακα των στροφών και μεγάλο turbo lag, και με κράτημα και κοκ πιτ (θέση οδηγού) από γεωργικό ελκυστήρα, ήταν η Ferrari 126C2 του 1982, μέσα απ΄ την οποία πέταξε (έφυγε πετώντας) με φούρια ο αξέχαστος Gilles.
Υπήρξαν και υπάρχουν σπουδαίοι πιλότοι που πήραν πρωταθλήματα βοηθούντων και των συγκυριών της τεχνικής αρτιότητας των μονοθεσίων κάθε φορά – οδηγοί ονομάζονταν εις την Formula 1 από το 1950 που άρχισε το άθλημα μέχρι την αρχή της δεκαετίας του 1970, όταν καθιερώθηκε για τα καλά ο όρος πιλότος για το αγώνισμα.
Υπήρξε ο μόνος οδηγός εις την ιστορία της Formula 1 με τα περισσότερα σε ρυθμό αγώνα προσπεράσματα εις την στενή πίστα του Monaco είτε από δεξιά είτε από αριστερά του προπορευόμενου μονοθεσίου και πάντα σε σημείο που ενώ ο προπορευόμενος πιλότος έπεφτε εις τα φρένα, αυτός τοποθετούσε το μονοθέσιο του επιταχύνοντας – προσπερνώντας, σε βαθμό που αναρωτιόνταν οι ειδικοί του αθλήματος, αν τελικά το μονοθέσιο του Βιλνέβ είχε φρένα!!!!! Ακόμη αναφέρονται υπερβολικά ψηλές για την εποχή τελικές ταχύτητες τις οποίες επέτυχε σε επίσημα δοκιμαστικά εις την ευθεία Retifilo Centro εις την πίστα Monza της Ιταλίας κοντά εις τα 375 km. Και αυτό το 1980 και 1981 όταν τα μονοθέσια είχαν 6 σχέσεις ταχυτήτων ( σήμερα έχουν 7) και τα πλαίσια των μονοθεσίων αδυνατούσαν να αντέξουν, ή άντεχαν εις τα όρια, τέτοιες υψηλές ρευστοδυναμικότητες (1*).
Οι γνωστότεροι πήραν πρωταθλήματα ή πρωτάθλημα οδηγών και πραγματικά ήταν σπουδαίοι αθλητές σε αυτό το απαιτητικό και δύσκολο άθλημα, το οποίο μέχρι την αρχή της δεκαετίας του 1970 στατιστικά μετρούσε 16% θανάτους οδηγών και πάνω από 30% τραυματισμούς. Υπήρξαν και υπάρχουν και άλλοι πιλότοι οι οποίοι δεν πήραν πρωτάθλημα, αλλά μέσα στην πίστα ήταν ταχύτεροι των πρωταθλητών, (ένας απ΄ αυτούς ήταν αδικοχαμένος το 1978 Ρόνι Πέτερσον που πήγαινε πάντα με ανάποδα τιμόνια ως χαρακτηριστικό της ταχύτητάς του).
Εις την ιστορία του μακρύτερου μέλλοντος εις την διαρκή ιστορική μνήμη, αυτή που συνιστά και τον μύθο, ο μεταπολεμικός μηχανοκίνητος αθλητισμός ως Formula 1 θα ανατρέχει εις τα όσα κατεγράφησαν εις την αγωνιστική διαδρομή του αξέχαστου Gilles Villeneuve. Και για να μην μείνει και το όνομα Βιλνέβ χωρίς τίτλο πρωταθλητή εις το άθλημα που δόξασε ο πατέρας Ζίλ Βιλνέβ, ακολουθώντας τα χνάρια του πατρός του ο υιός Ζάκ Βιλνέβ, ως πιλότος της Formula 1 και αυτός, κέρδισε τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή οδηγών το έτος 1997.
Υπάρχει και ο συμβολισμός ως οδηγική μανιέρα που έφεραν οι Villneuve (πρώτα πατήρ Gilles και συνέχεια ο υιός Zak) εις τον μηχανοκίνητο αθλητισμό . Σε ατύχημα που είχε ο υιός Ζακ Βιλνέβ (πρωταθλητής το 1997) την δεκαετία του 1990, την στιγμή που άλλοι πιλότοι θα έπεφταν εις τα φρένα, αυτός προτίμησε να επιταχύνει θεμιτά για να περάσει σε όσο χώρο άφηνε το προπορευόμενο μονοθέσιο του οποίου ο οδηγός επιβράδυνε με αποτέλεσμα να έρθουν σε επαφή τα δύο μονοθέσια με αποτέλεσμα αυτό του Ζακ Βιλνέβ να βρεθεί εις τον αέρα για πολλά μέτρα πτήσης. Ευτυχώς χωρίς τραυματισμούς και σοβαρότερα αποτελέσματα. Τότε οι Άγγλοι ειδικοί, αυστηροί και συμβολιστές για την Formula 1, μια και η Αγγλία είναι η Μέκκα του μηχανοκίνητου σπορ, έγραψαν: «Τελικά οι Βιλνέβ (πατέρας και υιός και ίσως οι επίγονοί των εις το σπορ) εκεί που άλλοι επιβραδύνουν αυτοί επιταχύνουν. Είναι μια πνευματική κληρονομιά.»
___________________________
Σημείωση (1*). Το 1982 και μετά τον θάνατο του Βιλνέβ ο αντικαταστάτης του εις την Ferrari Πάτρικ Ταμπαί, πέτυχε εις την πίστα του Χοκενχάιμ εις την Γερμανία τελική ταχύτητα 348 km και ήταν η υψηλότερη που είχε μετρηθεί τότε σε επίσημα δομικαστικά από καταβολής formula 1.
_____________________________________________
Σχετικά:
Ο Αυστριακός πιλότος της Formula 1 Γιόχαν Ρίντ και το μονοθέσιο Lotus 72
