Η Οδύσσεια ενός κινηματογραφιστή – Μέρος 3ο

Η «Οδύσσεια ενός κινηματογραφιστή» είναι η ιστορία του μπάρμπα-Λία του Λάζαρη και του γιου του Θοδωρή, συνεργάτη και συνοδοιπόρου του μπάρμπα-Λία και συγγραφέα του παρόντος πονήματος, που περιέχει πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία, αλλά και πολλές αναφορές στην δύσκολη, ιδιαίτερα για την Αριστερά, εποχή εκείνη. Ο μπάρμπα-Λίας και ο γιος του ήταν οι πρώτοι πλανόδιοι κινηματογραφιστές στην ύπαιθρο της Λευκάδας.

Συνέχεια από το 2ο Μέρος

Την Κυριακή των εκλογών πρωί πρωί οι παράγοντες της Δεξιάς στέλνουν στο σπίτι μας δύο σημαδεμένα ψηφοδέλτια της ΕΡΕ¹ με τον αδελφό της μάνας μου. Ο θείος μου μπαίνει στο κατώγι, στην κουζίνα, ο πατέρας μου έλειπε, όπου βρίσκεται η μάνα μου και την προτρέπει να τα «ρίξει». Εγώ ακούω από το δωμάτιο πάνω την απάντηση της μάνας μου στον αδελφό της: «Αν έχεις φιλότιμο, αυτά δεν θα τα ΄φερνες σ΄ αυτό το σπίτι. Σήκω και φύγε!».

Ενώ, εγώ κυκλοφορούσα με πολιτικά, όταν πήγα να ψηφίσω φόρεσα τα στρατιωτικά. Μάλιστα θέλησα να ψηφίσω «φόρα» ΠΑΜΕ². «Βρε συνάδελφε, μου ψιθυρίζει ο φαντάρος – σκοπός, κι εγώ μαζί σου είμαι· τον κόσμο τον γα…άνε! Έμπα μέσα και ρίξ΄ το!». Τα αποτελέσματα βέβαια των εκλογών γνωστά· όπως σ΄ όλη την Ελλάδα, εκλογές παρωδία – τραγωδία για την Δημοκρατία. Ψήφισαν ακόμη και τα δέντρα! Την επόμενη με πειράζει ένας δεξιός: «Αφού κι εσείς, οι αριστεροί, ψηφίσατε ΕΡΕ…». Τι είχε συμβεί; Ο μπάρμπας μου, για το δικό μας καλό. όπως ο ίδιος το έκρινε, έριξε στην κάλπη τα σημαδεμένα ψηφοδέλτια. Μου το εκμυστηρεύτηκε ο ίδιος λίγο πριν από το θάνατό του, το 1998. «Βρε ανιψιέ, για να μην το πάρω στον τάφο μου…».

Ψηφοδέλτια της ΕΡΕ και του ΠΑΜΕ στο Νομό Καβάλας στις εκλογές του 1961 [Πηγή: nikhistor.blogspot.gr]

Σημειωτέον ότι στις εκλογές υποψήφιος με την ΕΡΕ ήταν ο Χρήστος Αθανίτης³, παλιός Μακρονησιώτης· και λέγεται ότι η ίδια η γυναίκα του ψήφισε ΠΑΜΕ. Ο Χρήστος, ως Μακρονησιώτης, πήγαινε στα σπίτια των αριστερών, για να ζητήσει ψήφο, και τον έβριζαν. Ο πατέρας του ομόσκηνου του Χρήστου στην Μακρόνησο Βαγγέλη Κοντομίχη, ο μπάρμπα-Πανταζής, λέει χαρακτηριστικά στον Χρήστο: «Καλά ρε Χρήστο, πως κατάντησες έτσι; Εμείς έχουμε ιστορία!».

Αρχές Νοέμβρη λήγει η αναρρωτική μου άδεια, και επιστρέφω στη στρατιωτική μου μονάδα στην Κομοτηνή· τα θέρετρα δεν λειτουργούν το χειμώνα… Το Α2 με καλεί και μου λέει πως είναι ενήμερο για τη συμπεριφορά μου κατά τη διάρκεια της αναρρωτικής μου άδειας. Όταν τον Δεκέμβρη πέρασα από επιτροπή για τον έλεγχο της κατάστασης του χεριού μου, μου είπαν ότι, αν θέλω, δικαιούμαι έναν χρόνο αναβολή. Εγώ, για να βοηθήσω την οικογένειά μου την πήρα.

Η παλιά «Αυγή» (Καθημερινή Δημοκρατική Εφημερίδα του Λαού), όργανο της ΕΔΑ. Εδώ το πρωτοσέλιδο μετά τις αιματηρές διαδηλώσεις στις 21/7/1965 [Πηγή: efsyn.gr]

Στο διάστημα της επιστροφής μου στη στρατιωτική μονάδα ο πατέρας μου έφτασε μέχρι τον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας με τη μηχανή· αυτοκίνητο ακόμη δεν είχε. Αγόρασε μάλιστα ΄Αυγή΄⁴ και την επόμενη, βλέποντάς τον στο καφενείο ο διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος, του λέει: «Εσύ είσαι ο Λάζαρης με τον κινηματογράφο; Πως τα λέει η ΄Αυγή΄;». «Δεν σε πληροφόρησαν ότι αγόρασα και ΄Βήμα΄;», απαντά ο πατέρας μου. «Το ΄Βήμα΄ το πήρες για καμουφλάζ. Μαζεψέ τα και φύγε!», του λέει ωμά ο διοικητής.

Το παλιό φορτηγό του μπάρμπα-Λία Λάζαρη

1962: Τον Φλεβάρη αγοράζουμε ένα παλιό αυτοκίνητο με καρότσα. Φεύγοντας λοιπόν από το Μύτικα για τη Ζαβέρδα, «βουλιάξαμε». Ο δρόμος ήταν πολύ επικίνδυνος, γιατί τότε άρχιζε η διάνοιξή του· έτσι κατά τη διαδρομή κυριολεκτικά το μισό αυτοκίνητο πατούσε στη θάλασσα. Μυτικιώτες έτρεξαν και μας τράβηξαν με το τρακτέρ. Φτάνοντας στη Ζαβέρδα μας λένε: «Βρε παιδιά από που περάσατε;».

Στον Τρύφο Ξηρομέρου, Ιούλιο μήνα, είχε καεί το λαμπάκι της φωνής και δεν μιλούσε ο κινηματογράφος. Έτσι δώσαμε τα λεφτά πίσω στους θεατές, και ματαιώθηκε η παράσταση. Μάλιστα ο καφετζής, ο μπάρμπα-Χρήστος ο «Κορδωμένος» μας είπε: «Γιατί τα δώσατε τα λεφτά πίσω; Θα καθόμουν με τη γκλίτσα στην πόρτα και δεν θα κούταγε κανένας να τα πάρει πίσω!».

«Γκόλφω», βουκολικό δράμα του Σπυρίδωνος Περεσιάδου

Στην Κατούνα Ξηρομέρου, ένα μήνα περίπου αργότερα, παίζαμε «Γκόλφω»⁵, φουστανέλα. Η οθόνη έδειχνε το ζευγάρι των πρωταγωνιστών σε σκηνή «τρυφερότητας». Σταδιακά γέμισε η οθόνη με δύο κεφάλια που φιλιούνταν. Πολλοί νόμισαν ότι η διάρκεια της σκηνής καθορίζονταν από τον χειριστή, τον πατέρα μου. Κάποιος λοιπόν φωνάζει: «Άσ΄ το λίγο ακόμα μπάρμπα-Λία, να δούμε τα χείλια!».

Ο μπάρμπα-Λίας με τη μηχανή του

Στην Κατούνα πάλι Ξηρομέρου, τέλη Οχτώβρη, παίζαμε με γεννήτρια, γιατί το ηλεκτρικό ρεύμα δεν ήταν επαρκές. Η γεννήτρια, λοιπόν, έκαιγε λάδια, με συνέπεια να βγαίνει καπνός – σκέτο δηλητήριο. Καθώς το πάτωμα ήταν τρύπιο, ο καπνός ανέβαινε στην αίθουσα, και ο κόσμος άρχισε να λιποθυμάει. Μερικοί κούτραγαν κυριολεκτικά στα δέντρα, έξω από το μαγαζί στην πλατεία. Εγώ, ενώ φυσικά ήξερα τι είχε συμβεί, για να δικαιολογηθώ, άρχισα να φωνάζω στον καταστηματάρχη: «Ρε γα…ώ την Παναγία σου, δεν σου είπα να σβήσεις τη σόμπα;». Ταυτόχρονα βέβαια του ψιθυρίζω στο αυτί. «Σκάσε, μη μιλάς!», να τον προλάβω να μην πει ότι η σόμπα ήταν ήδη σβηστή, επομένως αθώα…

Κινηματογραφικό, Θ. Λάζαρης, Λευκάδα

Τελειώνοντας ο χρόνος καταφέρνουμε να αγοράσουμε από μάντρα στην Αθήνα ένα μεταχειρισμένο αυτοκίνητο – κλούβα· το άλλο είχε «παραδώσει» το πνεύμα… Σημειωτέον ότι τα «κόκαλά» του τα είχε αφήσει στην Κατούνα Ξηρομέρου.

________________________
¹ Η Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις (ΕΡΕ) ήταν ένα ελληνικό πολιτικό κόμμα, που ιδρύθηκε στις 4 Ιανουαρίου 1956 από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Έλαβε μέρος στις αμέσως εκλογές του Φεβρουαρίου 1956, κερδίζοντας στη σειρά τρεις εκλογικές αναμετρήσεις, το 1956, 1958 και 1961, με την τελευταία να έχει μείνει στην ιστορία ως «εκλογές βίας και νοθείας».
² Το Πανδημοκρατικό Αγροτικό Μέτωπο Ελλάδος (ΠΑΜΕ) ήταν ο συνασπισμός της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ), στην οποία δρούσαν νόμιμα οι κομμουνιστές την εποχή εκείνη και του Εθνικού Αγροτικού Κόμματος (ΕΑΚ).
³Εκλέχτηκε βουλευτής από τη δεύτερη κατανομή.
⁴Η εφημερίδα «Αυγή» πρωτοκυκλοφόρησε ως όργανο της ΕΔΑ στις 24 Αυγούστου του 1952.
⁵ Γνωστή μεγάλου μήκους ταινία του ελληνικού κινηματογράφου. Είναι ένα βουκολικό δραματικό ειδύλλιο του Σπύρου Περεσιάδη σε πέντε πράξεις. Στη ταινία συμμετείχαν οι ηθοποιοί: Βιργινία Διαμάντη (πρωταγωνίστρια), Ολυμπία Δαμάσκου, Διονύσης Βεντέρης, Γεώργιος Πλούτης, Ζάχος Θάνος, Θόδωρος Λιτός, Παντελής Λαζαρίδης και η Χρυσάνθη Χατζηχρήστου.