«Γεώργιος Γρηγορίου Παρίσης (ο αρχειοφύλακας)»

Ο Σπύρος Ασδραχάς το 1964 με αφορμή τον θάνατο του Γιώργου Παρίση

Ένα παλιό άρθρο του ιστορικού Σπύρου Ασδραχά στο περιοδικό «Επιθεώρηση Τέχνης» με τίτλο «Γεώργιος Γρηγορίου Παρίσης (ο αρχειοφύλακας)». Γράφτηκε το 1964 με αφορμή τον θάνατο του επί 35 ολόκληρα συναπτά έτη -από το 1927 έως το 1962- αρχειοφύλακα της Λευκάδας Γεωργίου Παρίση. Ένας ύμνος γι΄ αυτόν τον ακούραστο άνθρωπο που κατόρθωσε με πραγματική μυρμηγκο-δουλειά να ταξινομήσει εκατοντάδες χιλιάδες σελίδες από έγγραφα, ρίχνοντας άπλετο φως στην νεώτερη ιστορία του τόπου μας και δημιουργώντας τις απαραίτητες προϋποθέσεις σε όλους εκείνους που καταπιάστηκαν κατόπιν με την καταγραφή της.

To κτίριο όπου στεγάζεται το Ιστορικό Αρχείο (σήμερα ΓΑΚ-Αρχεία Ν. Λευκάδας)

«Θα χρειαστεί να γραφεί η ιστορία των εφτανησιώτικων αρχείων για να πάρει τις σωστές διαστάσεις η μορφή του εφτανησιώτη αρχειοφύλακα· ριγμένος σήμερα μέσα στη δημοσιοϋπαλληλική ανωνυμία, ξεφεύγει την άδικη λήθη στις σπάνιες περιπτώσεις που αποφάσισε ο ίδιος να φτάσει ως τη δημοσιότητα. Και η δημοσιότητα είναι σχετικά εύκολη για τον εφτανησιώτη αρχειοφύλακα και ήταν ακόμη ευκολότερη στο παρελθόν, όταν η επιστήμη δεν είχε ακόμη καθιερώσει με κάποια αυστηρότητα την τυπική μεθοδολογία στην έκδοση των τεκμηρίων της νεώτερης ιστορίας. Ο Γεώργιος Παρίσης, αρχειοφύλακας της Λευκάδας από τα 1927 ως τα 1962, δε σκέφτηκε ποτέ του τη δημοσιότητα· προτίμησε να πραγματοποιήσει κάτι πιο διαφορετικό, μεγάλο και σιωπηλό: να ταξινομήσει αρκετές κατοσταριές χιλιάδες από έγγραφα, το σύνολο από το περιεχόμενο του Αρχειοφυλακίου της Λευκάδας.

Περισσότερο η σεμνότητά του -το κορύφωμα της ηθικής του ακεραιότητας- παρά όποιες άλλες αναστολές τον εμπόδισε να ξεπεράσει την ανωνυμία· μια ανωνυμία σύμφυτη με τόσα χρήσιμα έργα. Ίσως και η ταύτισή του με το Αρχειοφυλακίο, όπου ξόδευε τ΄ αποθέματα της μεγάλης του καρδιάς· γιατί ο Γεώργιος Παρίσης αισθανόταν ότι ο ίδιος ήταν ένα στοιχείο του Αρχειοφυλακίου του και το Αρχειοφυλάκιο ένα στοιχείο της προσωπικότητάς του. Αν ήταν λιγότερο ζωντανή η σχέση του με τα χαρτιά, ίσως αποφάσιζε να κάμει έναν κατάλογο των φακέλων που 35 ολόκληρα χρόνια σχημάτιζε, αφήνοντας έτσι και την τυπική πιστοποίηση του μεγάλου του έργου· ο Παρίσης όμως είχε μια προσωπικότερη σχέση με το Αρχείο του: το είχε όλο μέσα στο μυαλό του· και στην καρδιά του. Όταν τα 1962 πικραμένος και πάντα ακέραια αξιοπρεπής, άφινε πρόωρα τη θέση του κ΄ ερχόταν συνταξιούχος στην Αθήνα και τα τελευταία έγγραφα του Αρχειοφυλακίου της Λευκάδας είχαν βρει τη θέση τους σ΄ ένα φάκελο ή σε μια δεσμίδα. Δεν είναι ο τόπος ούτε η στιγμή να εξηγήσει κανείς το έργο του Παρίση, τι σημαίνει ν΄ αναπαρασταθεί στην αρχειακή ταξινόμηση εκατοντάδων χιλιάδων εγγράφων η διοικητική μηχανή των Βενετών, των δημοκρατικών Γάλλων, της Επτανήσου Πολιτείας, των αυτοκρατορικών Γάλλων, της αγγλικής Προστασίας, των τοπικών πολιτικών και εκκλησιαστικών αρχών, των δικαστηρίων· Όποιος γράψει κάποτε την ιστορία του Αρχειοφυλακίου της Λευκάδας, θα έχει τις προϋποθέσεις να σκιαγραφήσει και του Παρίση το έργο.

Αυτές τις μέρες κόπηκε η σεμνή και άξια ζωή του Γεωργίου Παρίση· μαζί της κ΄ ένας από τους κρίκους που έδεναν τη σημερινή Λευκάδα με τον παρελθόν της. Γιατί ο Παρίσης είχε αποθησαυρίσει μέσα στη μνήμη του την παράδοση του τόπου του και, με τη μακρόχρονη συναναστροφή του μ΄ ένα τεράστιο υλικό, είχε βρει την υποδομή αυτής της παράδοσης. Πολλοί του χρωστάνε πολλά· όχι μόνο όσοι συνεργάστηκαν μαζί του και άντλησαν από την εμπειρία του, όσοι βρήκαν στη δική του δουλειά τις προϋποθέσεις για τη δική τους· αλλά όλοι, όσοι έχουν έγνια για την προκοπή της σπουδής για το νέο ελληνισμό. Ο Γεώργιος Παρίσης πρόσφερε τον εαυτό του αθόρυβα και αποτελεσματικά στην πραγματοποίηση αυτής της προκοπής.

Σ.Α.»

*Η «Επιθεώρηση Τέχνης» («Μηνιαίο Περιοδικό Γραμμάτων και Τεχνών») εκδιδόταν στην Αθήνα από τον Δεκέμβριο του 1954 μέχρι τον Φεβρουάριο 1967. Ήταν περιοδικό της Αριστεράς από τις σελίδες του οποίου πέρασαν όλοι σχεδόν οι διανοούμενοι και καλλιτέχνες της εποχής και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην μεταπολεμική πνευματική ζωή της Ελλάδας. Έκλεισε με την επιβολή της δικτατορίας. Συνολικά κυκλοφόρησαν 146 τεύχη του περιοδικού· το τεύχος 147 καταστράφηκε από την Ασφάλεια στο τυπογραφείο και δεν κυκλοφόρησε ποτέ.