Σαν σήμερα το 1977 πεθαίνει η κορυφαία υψίφωνος Μαρία Κάλας
Σαν σήμερα το 1977 πεθαίνει η κορυφαία υψίφωνος Μαρία Κάλας.
Με την ευκαιρία το πιο κάτω αφιέρωμα στο «Ριζοσπάστη» (22 Σεπτ. 2002) με τίτλο «Καθ΄ οδόν: Στη ζωή και το θάνατο της Μαρίας Κάλλας» με αφορμή τα 25 χρόνια από τον θάνατό της:
«Μαρία, αν, όπως λες, αγαπούσες τον Μπατίστα Μενεγκίνι, έστω και σαν κόρη του, γιατί τον εγκατέλειψες;»
«Μα δεν άφησα εγώ τον Μπατίστα. Αυτός με άφησε. Εγώ δεν ήθελα να χωρίσω. Εγώ ήθελα να φροντίζω μόνη μου τις επαγγελματικές μου υποθέσεις και εκείνος έλεγε ότι αν δεν του επέτρεπα να έχει απόλυτο έλεγχο πάνω στη ζωή μου και την καριέρα μου, δεν υπήρχε λόγος να μείνουμε μαζί. Επίσης, θεωρούσε ότι έκανα ανοιχτή κοινωνική ζωή. Ελεγε ότι πρέπει να μένω, να μελετάω, να τραγουδάω. Ισως, τώρα που το σκέφτομαι, να είχε δίκιο για την καριέρα μου, αλλά, όπως ήταν φυσικό, ήθελα και εγώ να ζήσω και να απολαύσω την επιτυχία μου. Εξάλλου τι έκανα; Μετά από μια πρεμιέρα στο Μιλάνο θα πήγαινα να δειπνήσω στο «Μπίφι Σκάλα» ή στου «Σαβίνι» ή ακόμη, αν είμαστε στο Παρίσι, στο «Μαξίμ».
Αυτό θα το ήθελε κάθε καλλιτέχνης…. Η ζωή μου ήταν μελαγχολική και δεν μπορούσα να μη νιώσω τη διαφορά, όταν ο Ωνάσης φάνηκε στον ορίζοντα. Φυσικά, αισθάνομαι ακόμη μεγάλη αγάπη και ευγνωμοσύνη για τον Μενεγκίνι. Αφιέρωσε τη ζωή του σε μένανε και θα ήμουν πραγματικά αχάριστη, αν δεν το παραδεχόμουν αυτό. Θέλω να γράψεις ότι εύχομαι πάντα να είναι καλά και ότι δε θα πάψω ποτέ να το εύχομαι». Αυτά λέει από καρδιάς, στην τελευταία της συνέντευξη που παραχώρησε στον δημοσιογράφο Πίτερ Ντράγκαζ η μεγάλη, η αξεπέραστη ερμηνεύτρια του λυρικού τραγουδιού, η Μαρία Κάλλας. Εμείς τη διαβάζουμε στην «Οδό Πανός» τεύχος 32 (Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 1987).
Ακόμη κάτι που έχει πολύ ενδιαφέρον είναι οι εξηγήσεις που δίνει η ίδια η Μαρία Κάλλας σ΄ εκείνους που ισχυρίζονται -ακόμη και σήμερα- ότι η «ντίβα» έχασε τη φωνή της από τη δίαιτα.
Διαβάζουμε στο ίδιο πάντα έντυπο, στην ίδια συνέντευξη, στον ίδιο δημοσιογράφο
«Με ρωτάς γιατί έχασα τη φωνή μου. Δεν έχασα ποτέ τη φωνή μου, αλλά έχασα τη δύναμη του διαφράγματος, που μαζί με τις φωνητικές χορδές, το υπογάστριο, και τους πνεύμονες, είναι ένα από τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν τον λεγόμενο «τραγουδιστικό μηχανισμό». Αυτό ήταν το αποτέλεσμα μιας αποτυχημένης εγχείρησης σκωληκοειδίτιδας, που με κατέβαλε τόσο ώστε να προκαλέσει αδυνάτισμα των μυών του υπογαστρίου και του διαφράγματος. Θα ήθελα να επαναλάβω αυτό που σου έχω πει πολλές φορές στο παρελθόν και το οποίο ισχύει και σήμερα. Εξ αιτίας αυτών των οργανικής φύσεως προβλημάτων, έχασα το θάρρος και την τόλμη μου. Οι φωνητικές μου χορδές ήταν και παραμένουν σε άριστη κατάσταση, αλλά τα ηχεία μου δε λειτουργούσαν καλά παρά το γεγονός ότι γύρισα όλους τους γιατρούς. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να βιάσω τη φωνή μου, πράγμα που την έκανε να τρεμουλιάζει. Η περίπτωσή μου ήταν ανάλογη με εκείνη του κουφού που φωνάζει δυνατά, γιατί δεν μπορεί να ακούσει τον εαυτό του. Ξανάρχισα τη μελέτη, παρά το γεγονός ότι ήξερα ότι ο μουσικός κόσμος είχε σκάψει τον τάφο μου και περίμενε να πέσω μέσα…».
Μια αναπάντεχη είδηση…
«Η Ελληνίδα υψίφωνος Μαρία Κάλλας, από τις μεγαλύτερες τραγουδίστριες όλων των εποχών και η μεγαλύτερη του 20ού αιώνα, πέθανε χτες από καρδιακή ανεπάρκεια, στο διαμέρισμά της, στο Παρίσι. «Ηταν ωραία και στο θάνατο όσο και όταν έπαιζε την Τραβιάτα», είπε ο ιμπρεσάριος της Μισέλ Γκολτζ και πρόσθεσε: «Πήγαινε στο λουτρό, ύστερα από ανάπαυση στο κρεβάτι, όταν αισθάνθηκε έναν πόνο στο στήθος. Επεσε στο δάπεδο, καλώντας την καμαριέρα της, που την βοήθησε να γυρίσει στο κρεβάτι, αλλά ήταν πλέον αργά. Οταν εναπέθεσε το σώμα της, ήταν νεκρή. Αλλά στο πρόσωπό της δε διακρινόταν ο παραμικρός συσπασμός».
Η κατάσταση της υγείας της μεγάλης καλλιτέχνιδος που, επί τρεις τουλάχιστον δεκαετίες συνάρπαζε, όπου εμφανιζόταν, τους λάτρεις της όπερας, είχε επιδεινωθεί κατά τους τελευταίους μήνες, αν και τίποτε δεν έδειχνε ότι επρόκειτο για κάτι σοβαρό. Πάντως, πολλοί ειδικοί της όπερας επισήμαναν κάποιον κλονισμό στην υγεία της από τότε που άρχισε εξαντλητική δίαιτα.
Η διάσημη ντίβα είχε ουσιαστικά αποχωρήσει από τη σκηνή κατά τα μέσα της δεκαετίας του ’60 και ζούσε σχεδόν σε απομόνωση, αποφεύγοντας ακόμη και τους πιο στενούς της φίλους. Λέγεται ότι ο θάνατος του Αριστοτέλη Ωνάση (του μεγάλου της έρωτα, όπως είχε πει κάποτε η ίδια σε έναν δημοσιογράφο) συντέλεσε πολύ στην πρόσφατη οριστική απομάκρυνσή της από την καλλιτεχνική δραστηριότητα. Τελευταία, όμως, είχαν ενταθεί οι φήμες ότι επρόκειτο να επανεμφανιστεί στην τηλεόραση…».
Ήταν Σάββατο 17 Σεπτέμβρη του 1977 όταν όλα τα ειδησεογραφικά Πρακτορεία Ειδήσεων μετέδιδαν την απίστευτη είδηση.
Η Μαρία Κάλλας (Αννα Μαρία Καλογεροπούλου 1923- 1977) υπήρξε ένα μουσικό φαινόμενο και που, όπως πολύ σωστά είπε για εκείνη ο Ιταλός σκηνοθέτης Φράνκο Τζεφιρέλι: «Η Κάλλας έκανε για την ιταλική όπερα τόσα όσα έκανε και ο Βέρντι. Υπήρξε πραγματικά ένας μεγαλοφυής συνδυασμός σπάνιας φωνητικής ευελιξίας, πηγαίας μουσικότητας που μετουσιωνόταν στις πιο αποπνευματωμένες εξωτερικεύσεις και δραματικών – υποκριτικών χαρισμάτων».
Στις 3 Ιούνη του 1979 η τέφρα της, κατά την επιθυμία της σκορπίστηκε στο Σαρωνικό. Και από τότε έτσι είναι ή έτσι μας φαίνεται – δε γνωρίζουμε την απάντηση. Ίσως να είναι και έτσι. Από εκείνη τη μέρα που η τέφρα της ενώθηκε με τα γαλάζια, τα φιλικά και ήρεμα νερά του Σαρωνικού, εκείνα με μιας έγιναν λαμπερότερα, διαυγέστερα, μελωδικότερα. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε εμείς σήμερα είναι να διαβάσουμε ό,τι έχει γραφτεί σχετικά με το φαινόμενο «Κάλλας» και ακόμη κάτι σημαντικότερο. Να αφήσουμε τη θεϊκή φωνή της να πλημμυρίσει το χώρο μας. Έτσι όπως, άλλωστε, κάνουμε όλες τις υπόλοιπές… μέρες του χρόνου. Για να είναι: αιωνία της η μνήμη.
