26 Οκτώβρη του 1912: Λίγες μέρες μετά την κατάληψη της Πρέβεζας από τον ελληνικό στρατό…
Έλληνες στρατιώτες φωτογραφίζονται με το μεγάλο τουρκικό πυροβόλο που έπεσε στα χέρια τους (Πηγή)
Κορυφώνονται αύριο, Σάββατο 21 Οκτωβρίου, με τη Δοξολογία στο Ναό Αγίου Χαραλάμπους, την επιμνημόσυνη δέηση και την κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο της πόλης, οι εκδηλώσεις που διοργανώνει ο Δήμος Πρέβεζας για τα 105 χρόνια από την Απελευθέρωση της πόλης. Στις 21 Οκτωβρίου 1912 η πόλη παραδίνεται στον ελληνικό στρατό μετά από τη μάχη στη Νικόπολη, την προηγούμενη ημέρα. Ο Συνταγματάρχης του Ιππικού Παναγιώτης Σπηλιάδης εισέρχεται έφιππος στην Πρέβεζα το μεσημέρι της 21ης Οκτωβρίου 1912 ενώ οι Τούρκοι στρατιώτες είναι παρατεταγμένοι στην παραλία με τα όπλα στο έδαφος, και ο λαός ζητωκραυγάζει.
Στιγμιότυπο από την αποβίβαση του Ελληνικού στρατού στην Πρέβεζα (Πηγή)
Σε ανταπόκρισή της από την Πρέβεζα, την Παρασκευή 26 Οκτωβρίου 1912, πέντε μόλις μέρες μετά την απελευθέρωση της πόλης, η πατρινή εφημερίδα «ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ», το πρωτοσέλιδο της οποίας έχει ως τίτλο «ΕΓΓΥΣ ΕΣΤΙ Η ΚΑΤΑΛΗΨΙΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ» (απελευθερώθηκε την ίδια μέρα που κυκλοφόρησε η εφημερίδα!), αναφέρεται στις πρώτες μέρες της απελευθέρωσης.
Φωτογραφίες από την απελευθερωμένη Πρέβεζα (Πηγή)
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ στην πόλη ισχύει ακόμη ο στρατιωτικός νόμος που είχε επιβληθεί, κάποιοι Τούρκοι στρατιώτες, τραυματίες οι περισσότεροι, που δεν είχαν παραδοθεί, καταφεύγουν σε σπίτια χριστιανών Ελλήνων για να κρυφτούν, ενώ νοσηλεύονται στο σύνολό τους στην Πρέβεζα 70 Τούρκοι στρατιώτες, υπαξιωματικοί και φυγάδες. Όταν καταλήφθηκε η πόλη δεν βρέθηκαν χρήματα στο Διοικητήριο της πόλης (είχε συμβεί στην Κοζάνη σύμφωνα με το ρεπορτάζ), αλλά στα χέρια του ελληνικού στρατού πέφτουν πολεμοφόδια και όπλα (25.000 μάουζερ που βρισκόταν καλά συντηρημένα στις αποθήκες) καθώς και 15 κανόνια διαφόρων διαμετρημάτων. Ενδιαφέρον προκαλεί η είδηση ότι οι Τούρκοι, λίγο προτού παραδοθούν, πέταξαν στη θάλασσα τα κλείστρα των πυροβόλων των φρουρίων της Πρέβεζας για να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον ελληνικό στρατό.
Έλληνες στρατιώτες και στρατιωτικά οχήματα φωτογραφημένοι μπροστά στα φρούρια της Πρέβεζας (Πηγή)
ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΕΒΕΖΑΝ
Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥ ΝΟΜΟΥ
Κατ΄ αυθεντικάς εκ Πρεβέζης πληροφορίας αφ΄ ης κατελήφθη αύτη υπό του Ελληνικού στρατού, ετέθη εις ενέργειαν εκείσε ο στρατιωτικός νόμος. Τα καταστήματα της πόλεως κατόπιν διαταγής των αρχών, κλείουν από της δύσεως του ηλίου και η κίνησις εν τη πόλει κατά την νύκτα δεν επιτρέπεται. Εξ άλλου το Στρατοδικείον ήρχισε λειτουργούν και δικάζει διαφόρους υποθέσεις, αναφυείσας μετά την κατάληψιν ή και διαρκούντος του πολέμου. Όπως δήποτε εις την πόλιν επικρατεί ήση ησυχία.
ΟΙ ΦΥΓΑΔΕΣ ΤΟΥΡΚΟΙ
Αι έρευναι εξ άλλου των αρχών προς ανακάλυψιν φυγάδων Τούρκων στρατιωτών, εκ των καταφυγόντων εις τας χριστιανικάς οικίας δεν παύουν. Και ανακαλύπτονται διάφοροι, ως επί το πλείστον τραυματίαι. Εν συνόλω δε νοσηλεύονται εις την Πρέβεζαν 70 Τούρκοι στρατιώται, υπαξιωματικοί και αντάρται τραυματίαι. Είνε όμως και άλλοι κεκρυμμένοι, οι οποίοι θα συλληφθούν, καταδιδόμενοι εκ των Ελλήνων, εις ων τας οικίας έχουν ούτοι καταφύγει.
ΤΟ ΚΑΤΑΛΗΦΘΕΝ ΤΟΥΡΚΙΚΟΝ ΥΛΙΚΟΝ
Εις την Πρέβεζαν ο ελευθερωτής Ελληνικός στρατός δεν υπήρξεν τόσο ευτυχής, όσον ο καταλαβών την Κοζάνην. Χρήματα εις το Διοικητήριον της Πρεβέζης δεν ευρέθησαν, διότι αι παραδοθείσαι Τουρκικαί αρχαί έκριναν καλόν να παραλάβουν ταύτα, πρό της εισόδου του Ελληνικού στρατού. Εν τούτοις κατέλαβεν ο Ελληνικός στρατός διάφορα πολεμοφόδια και όπλα. Τα καταληφθέντα όπλα, τα οποία ευρίσκοντο εν ταις αποθήκαις της Πρεβέζης, ανέρχονται εις 25.000 είνε δε όλα ταύτα συστήματος Μάουζερ. Εκτός αυτών κατεσχέθη μεγάλη ποσότης πυρομαχικών και άλλα είδη, ως και 15 κανόνια των 28, 26 και 24. Επίσης ευρέθησαν και κατεσχέθησαν χιλιάδες φυσιγγίων όπλων Μάουζερ. Υπολογίζεται δε η αξία των όπλων, πυροβόλων και άλλων υλικών εις 6.000.000 κατά τους μικροτέρους υπολογισμούς ους έκαμαν οι Έλληνες αξιωματικοί.
Εκείνο, όπερ έκαμεν εντύπωσιν εις τους αξιωματικούς, είνε τα μέσα τα τέλεια αληθώς, τα οποία εχρησιμοποίουν οι Τούρκοι προς συντήρησιν των πυρομαχικών των. Και θερμόμετρα είχον εν ταις αποθήκαις. Τα κλείστρα των πυροβόλων των φρουρίων της Πρεβέζης εφρόντισαν αληθώς και έρριψαν οι Τούρκοι εις την θάλασσαν, ολίγον προ της παραδόσεως της Πρεβέζης, αλλ΄ ο υποπλοίαρχος κ. Μπούμπουλης ο ύπαρχος της «Αμβρακίας», αντιληφθείς τούτο εφρόντισε και δια δύτου ανέσυρε ταύτα. Λείπουν όμως μερικά.
