Ιστορικός περίπατος στην έδρα του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ
Διοργάνωσαν σήμερα οι ΚΟ Ηπείρου – Κέρκυρας – Λευκάδας και Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ
Ιστορικός περίπατος στην περιοχή που βρισκόταν η έδρα του γενικού αρχηγείου του ΔΣΕ το 1948, πραγματοποιήθηκε σήμερα, στο περιθώριο της αποψινής εκδήλωσης στο Μουσείο του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, στη Θεοτόκο Κόνιτσας, που διοργανώνουν οι ΚΟ Ηπείρου – Κέρκυρας – Λευκάδας και Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ, με ομιλητή τον Ζήση Λυμπερίδη, μέλος της Γραμματείας της ΚΕ του ΚΚΕ.
Ο ιστορικός περίπατος ξεκίνησε λίγο μετά τις 11 π.μ. και ολοκληρώθηκε στις 4 μ.μ.. Μέλη και φίλοι του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, αγωνιστές του ΔΣΕ, μαζί με τη νέα σπορά που τώρα ανθίζει, 8χρονα και 10χρονα παιδιά, απλοί άνθρωποι που θέλουν να γνωρίσουν από πρώτο χέρι τη δράση του ΔΣΕ, να περπατήσουν στις βουνοπλαγιές που ποτίστηκαν από το αίμα των ηρωικών μαχητών του, συναντήθηκαν έξω από την Αεοτομηλίτσα. Από εκεί με αυτοκίνητα έφτασαν μέχρι τον Καμπίτσιο, από όπου ξεκίνησε η πεζοπορία.
Μια πανέμορφη διαδρομή, με ευκολοβάδιστα μονοπάτια μέσα σε πυκνό δάσος οξιάς. Από τον Καμπίτσιο, ως τα καζάνια κάτω από τη μεγάλη Αρένα. Στη διαδρομή, στις διάφορες στάσεις, ο Δημήτρης Γόντικας, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, έδειχνε τα αποτυπώματα – τεκμήρια της οργάνωσης και της λειτουργίας του αρχηγείου του ΔΣΕ. Την έδρα του γενικού αρχηγείου, αμπριά, πολυβολία, κ.ά.. Μίλησε για την οργάνωση της επιμελητείας, της υγειονομικής περίθαλψης, τις μονάδες που έδρασαν στην περιοχή.
Από εκεί η πεζοπορία συνεχίστηκε προς την κορυφή της Πέτρα Μούκα. Σε ένα από τα υψώματα της Πέτρα Μούκα, από όπου φαίνεται πανοραμικά όλο το θέρετρο των επιχειρήσεων, ο Θανάσης Λεκάτης δημοσιογράφος του «Ριζοσπάστη», αναφέρθηκε στη μεγάλη μάχη του Γράμμου το 1948 που ολοκληρώθηκε με το μεγάλο ελιγμό προς το Βίτσι, κυριολεκτικά κάτω από τη μύτη του αστικού στρατού.
Στάθηκε ιδιαίτερα στη συμμετοχή του λαού της περιοχής, αρχικά στην οργάνωση και τη δράση του ΕΛΑΣ, ενάντια στην ξένη κατοχή. Όπως είπε ο λαός της περιοχής πήρε τα όπλα, οργάνωσε τη ζωή του, έφτιαξε το στρατό του και λευτέρωσε τον τόπο του, κέρδισε την ανεξαρτησία του. Σε αυτή την περιοχή, μια από τις ελεύθερες περιοχές της χώρας συγκρότησε τη δική του Λαϊκή Εξουσία. Και όταν χρειάστηκε, με πολύτιμη παρακαταθήκη την εμπειρία του, ξαναπήρε τα όπλα για τη δεύτερη αναμέτρηση, αυτή τη φορά με την ντόπια αστική τάξη.
Ο ιστορικός περίπατος ολοκληρώθηκε με τους πεζοπόρους ιχνηλάτες της ιστορίας, να κατεβαίνουν στην Γκούρα και από εκεί στην Αετομηλίτσα. Για να ανανεώσουν το ραντεβού τους για την αποψινή εκδήλωση στη Θεοτόκο.
(902.gr)
Ενδιαφέρον θα ήταν να οργανωθεί μια επίσκεψη εκδρομή στην διαδρομή ακριβώς- ή όσο πιστά μπορεί να γένει λόγω δάσους ή βλάστησης πλέον- που ακολούθησαν οι αντάρτες του ΔΣΕ στον στρατηγικό ελιγμό του Αυγούστου του 1948 από τον Γράμμο στο Βίτσι, Γράμμος Πληκάτι Ιεροπηγή Βίτσι.
Και θα έχει και μια ιστορική πλέον αξία μια και ακόμη δεν έχει πλήρως διευκρινισθεί αν οι αντάρτες διήλθαν μέσα από το Αλβανικό σήμερα έδαφος, στο σημείο που τα Αλβανικά σύνορα εισέρχονται ως οριογραμμή Ανατολικά μέσα στο Ελληνικό έδαφος βορειότερα του Γράμμου. Βέβαια κατά τις περισσότερες πληροφορίες η πορεία των ανταρτών κατά τον στρατηγικό ελιγμό δεν μπήκε μέσα στο Αλβανικό σύνορο, αλλά κινήθηκε μέσα στο Ελληνικό έδαφος και κατά το σημείο που η Αλβανική οριογραμμή εισχωρούσε Ανατολικά στο Ελληνικό έδαφος.
Η άλλη περισσότερο ασαφής εκτίμηση από τους Έλληνες τότε στρατιωτικούς – στρατηγό της εποχής τον Κετσέα – είναι ότι οι αντάρτες του ΔΣΕ στον στρατιωτικό ελιγμό προς Βορρά διήλθαν μέσα της Αλβανικής οριογραμμής στο επίμαχο σημείο των συνόρων. Αλλά αυτό δεν υποστηρίχτηκε ποτέ πειστικά και αποδεικτικά.
Αυτούσιες πληροφορίες ανταρτών της εποχής που πήραν μέρος στον Ελιγμό και με το πέρασμα του χρόνου δεν θα είχαν λόγω να μην πούν την αλήθεια, οι ομολογίες αυτές λένε ότι ο ελιγμός έγινε καθαρά μέσα από Ελληνικό έδαφος στην πορεία Γράμμος- Πληκάτι- Ιεροπηγή-… Βίτσι.Θα μπορούσε αυτή η εκδρομή ή η απόπειρα εκδρομής όσο πλέον οι δασικές συνθήκες το επιτρέπουν να είναι ένας στοχασμός όσο κοντύτερα γίνεται στις δυσκολίες και την αποφασιστικότητα ανθρώπων και όσο κοντύτερα γίνεται σχτικά με τα 70 χρόνια πλέον πίσω που έλαβαν χώρα τα γεγονότα.
Μιαν άλλη διαδρομή στοχασμού που μπορεί να πραγματοποιηθεί
είναι η διαδρομή φυγής της μάζας των ανταρτών το τέλος του Αυγούστου του 1949 , από το Ελληνικό έδαφός προς το Αλβανικό από την ευρύτερη περιοχή Κάμενικ Νοτιότερα του υψηλότερου σημείου του Γράμμου και κυρίως από το πέρασμα Μπάρα πίσω από το σημερινό χωριό Γοργοπόταμος ( καμμιά σχέση με την γέφυρα του Γοργοποτάμου Φθιώτιδας) που και σήμερα το πέρασμα είναι βατό. Είναι η ευρύτερη περιοχή που βρίσκεται και το Ασημοχώρι , και μπροστά από το χωριό Γοργοποόταμος περνάει το ομώνυμο ποτάμι- χείμαρος.
Όταν οκυβερνητικός στρατός ( Θ. Τσακαλώτος) έριξε από Βόρεια προς Νότια και Δυτικά την 9η Μεραρχία προς τα νώτα των ανταρτών στο τελευταίο οχυρό των στον Γράμμο, τότε ήταν σίγουρη η κυκλωτική κίνηση του ΔΣΕ και δόθηκε η εντολή από το αρχηγείο των ανταρτών να φύγουν ΄προς τα ΝΟτιότερα και να περάσουν στο Αλβανικό έδαφος , και ο κύριος όγκος για 2 μέρες διαφυγής διεκπαιρεώθηκε απ το πέρασμα Μπάρα. Που και Σήμερα λόγω του υψομέτρου και του είδους του χώματος σαν άσπρος πηλός δεν υπάρχει πυκνή βλάστηση δάσος και περπατώντας τα μονοπάτια μπορεί κάποιος να βαδίσει στα ίδια μονοπάτια στα πρανή που βάδισαν για την διαφυγή των οι μαχητές του Δημοκρατικού ΣΤρατού. Κάποιοι κάτοικοι από το χωριό Γοργοπόταμος από τα χρόνια εκείνα και μετέπειτα κατέβηκαν στο Αγρίνιο και απασχολήθηκαν ως μαραγκοξυλουργοί ( ήξεραν την τέχνη του Ξύλου από το ορεινό χωριό των που χρησιμοποιούσαν την ξυλεία από τις οξιές και τα έλατα ως δομικά υλικά ), όπου υπήρχε στο Αγρίνιο και κάποιος Σύλογος Γοργοποταμιτών Αιτολωακαρνανίας. Δεν ήταν χωρίς στεναχώρια η αποχώρηση των μαχητών του ΔΣΕ ηττημένων προς την Αλβανία, στο τέλος Αυγούστου του 1948. Και όπως τελείωνε το καλοκαίρι κάποιοι όταν περνούσαν στο Αλβανικό έδαφος αναλογιζόμενοι πλέον ότι φεύγουν ως πρόσφυγες άγνωστης επιστροφής, ξάπλωναν στη γη νύχτα και κοίταζαν τα αστέρια του Ελληνικού Ουρανού – υπάρχει συγκεκριμένη αφήγηση πρωτοκλασσάτου στελέχους του ΔΣΕ τότε- σαν και δεν επρόκειτο να ξέρουν αν θα ξαναδούν τον Ελληνικό Αυγουστιάτικο ουρανό και αναλογιζόμενοι για το που θα τους οδηγήσει η ζωή από κεί και πέρα.
Ο Βασίλης Μπαρτζώτας ( Φάνης) και ο Νίκος Ζαχαριάδης φύγανε τελευταίοι , αφού διεκπαιρεώθησαν και τα τελευταία τμήματα των ανταρτών , και ξαπλώσανε μαζί στη γη αμέσως μέσα στΟ Αλβανικό έδαφος όπως οριζόνταν από την κορυφογραμμή και ο διάλογος που ακολούθησε ήταν και παραμένει σε ανθρώπινο επίπεδο ενδιαφέρων, αν κάποιος ήθελε ενδιαφερθεί να μάθει από αφηγήση του Β. Μπαρτζώτα ( Φάνη). Και αφαιρεί και απ την μονομερή ιστοριογραφία ο διάλογος αυτός και πολλά ή όλα απ τα αντιπατριωτικά κίνητρα που αποδίδονται και αποδόθηκαν τα επόμενα χρόνια στον Νίκο Ζαχαριάδη. Ένα άλλο ζητούμενο ιστορικό- δεν έχει ακόμη ξεκαθαριστεί και αυτό η ιστορική έρευνα ως μικροιστορία το έχει αφήσει χωρίς μελέτη είναι, αν ο Κυβερνητικός στρατός άφησε από μεγαθυμία τους αντάρτες του ΔΣΕ να διαφύγουν αφού ουσιαστικά τους είχε κατά κάποιο τρόπο προσβάλει απ τα νώτα και μπορούσε να τους κλείσει σε θύλακα και να τους εξοντώσει όπως άφησαν κάποιοι να πλανάται, ή αν η θέση που ουσιαστικά αμύνονταν στο τελικό στάδιο οι μαχητές του ΔΣΕ ήταν αναγκαστικά προεπιλεγμένη για να έχουν την διέξοδο διαφυγής για να μην εγκλωβιστούν. Ο στρατηγός επικεφαλής της τελικής επίθεσης στον ΔΣΕ Θ. Τσακαλώτος ( που έριξε την 9η Μεραρχία από Βορρά προς τα νώτα των Ανταρτών (ανάμεσα στα Αλβανικά σύνορα και τις οπισθοφυλακές του ΔΣΕ, ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε για τούτο το θέμα γιατί ήξερε ότι η πίεση που ασκούσε κατά μέτωπο το κύριο σώμα του κυβερνητικού στρατού έσπρωχνε προς τα Αλβανικά σύνορα τον ΔΣΕ και κατ ανάγκη χρειαζόνταν στρατηγικά μια πίεση από βορρά προς τα Νότια και Δυτικά για να αναγκαστούν στο ανάγλυφο της περιοχής να ψάξουν πέράσματα να διαφύγουν. Για τούτο και ο στρατηγός Τσακαλώτος όταν απεφάσισε- όχι χωρίς τριβές με τους Αμερικανούς στρατιωτικούς συμβούλους ( υπάρχει σχετική αναφορά της διαφωνίας που προέκυψε )- να ρίξει την 9η μεραρχία από ΒΟρρά προς τα Νώτα των μαχητών του ΔΣΕ, δεν περίμενε να τελειώσει έχει τα αποτελέσματα , αλλά αμέσως πήρε το ποτήρι με το νικητήριο ποτό ( δεν έχει αναφερθεί τι ποτό ήταν.. κρασί, ούζο, μπράντυ, ή ουίσκυ) και αφού το ύψωσε τσούγκρισε για την νίκη στην μάχη με τον Βασιλέα Παύλο, που ήταν δίπλα του και παρακολουθούσε με τις διόπτρες ( κυάλια) του πυροβολικού την εξέλιξη της μάχης απ την απέναντι κοντινή βουνοκορφή. Κατά μία άποψη οι Αμερικανοί στρατιωτικοί σύμβουλοι ήθελαν την κατά μέτωπο πίεση για τα καλά με στόχο την οριστική εξόντωση των ανταρτών μέχρι του τελευταίου ή όσων περισσοτέρων μπορούσαν. Κατά άλλη άποψη κάπου σε κάποιους κύκλους του στρατού , ειπώθηκε ότι τον κυβερνητικό στρατό τον ενδιέφερε η νίκη και το τέλος του πολέμου μέσα στο Ελληνικό έδαφος και δεν εξετάσυηκε η Αμερικανική άποψη για την εξόντωση των ανταρτών ολοκληροτικά. Και για τούτο δεν αναφέρεται στην ιστορική αφήγηση από καμμία πηγή ή προσωπική μαρτυρία, για το να φαίνεται ο Θ. τσακαλώτος να επεδίωξε την προέλαση της 9ης Μεραρχίας στα νώτα των ανταρτών πιεστικά, αλλά μόνο όταν εξ αρχής κατανόησε ως στρατηγικό σχέδιο ότι η 9η μεραρχία θα λειτουργήσει πιεστικά προς τα νώτα των μαχητών του ΔΣΕ με αποτέλεσμα αυτοί να αποδεχτούν την ήττα, για τούτο εξηγείται και το τσούγκρισμα των ποτηριών με αλκοόλ με τον άνακτα, διότι ήταν σίγουρος για το τέλος του πολέμου και την νίκη του κυβερνητικού στρατού. Παρά τις μέχρι τώρα έρευνες και αφηγήσεις, ακόμα δεν έχει φανερωθεί- όχι από σκοπιμότητα ίσως αλλά εκλήφθηκε χωρίς ουσία- τι είδους ποτό περιελιχαν τα ποτήρια του στρατηγού Θ. τσακαλώτου και του Βασιλιά Παύλου και των λοιπών επιτελών του στρατού και Αμερικανών συμβούλων, που υψώθηκαν και τσούγκρισαν εις υγείαν της νίκης. Το σίγουρο είναι ότι πρώτος απ την σιγουριά της νίκης ήταν ο Στρατηγός επικεφαλής Θ. Τσακαλώτος και αυτός έσπευσε να υψώσει το ποτήρι του προς την πλευρά του άνακτα Παύλου ( “ηταν χαμηλότερου ύψους απ τον Παύλο άρα ύψωσε το ποτήρι εις ευχήν) και του είπε : μεγαλειώτατε ο αγών τελείωσε οι αντάρτες ( άλλοι λένε ότι είπε » οι κομμουνιστοσυμμορίτες») ηττήθησαν.
Το πέρασμα Μπάρα πίσω από το χωριό Γοργοπόταμος αλλά και όλη η ευρύτερη περιοχή στα Νότια , μπορεί να αποτελέσουν μια στοχαστική εκδρομή και διαδρομή και όποιος την έχει επισκεφτεί κάτι νοιώθει ότι του μένει απ την ιστορία της πατρίδος του.