Αφιέρωμα: Οι βουλευτικές εκλογές της 31ης Μάρτη του 1946 στην Λευκάδα (αναλυτικά αποτελέσματα)

Μόνο ένας (1) ψήφισε στην «κόκκινη» Εγκλουβή – Μεγάλη η αποχή στην επαρχία Λευκάδος

Πανό του ΕΑΜ που καλούσε σε αποχή από τις εκλογές (ΔΗΜΟΚΡΑΤΕΣ ΑΠΟΧΗ)

Με αφορμή τις προσεχείς εθνικές εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019 ξεκινάμε ένα αφιέρωμα σε περασμένες βουλευτικές αναμετρήσεις στο νησί μας, την Λευκάδα, αρχής γενομένης με τις πολυσυζητημένες εθνικές εκλογές της 31ης Μαρτίου του 1946.

Το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» την Κυριακή των εκλογών 31 Μάρτη του 1946

Οι εκλογές τις 31 του Μάρτη 1946, έγιναν σε πρωτοφανείς συνθήκες βίας και νοθείας. Χωροφυλακή και ληστοσυμμορίτες συνεργάζονταν για την κατατρομοκράτηση των ψηφοφόρων, μπροστά στα μάτια 1.200 παρατηρητών του ΟΗΕ.

Προεκλογικές αφίσες του Λαϊκού Κόμματος για τις εκλογές του 1946. Είναι χαρακτηριστικές για το πολιτικό κλίμα της εποχής. Το Κομμουνιστικό Κόμμα (Κ.Κ.) -που ΄χε καταθέσει στο όνομα της δημοκρατικής ομαλότητας τα όπλα ένα χρόνο νωρίτερα- στρώνει σε μια απ΄ αυτές το χαλί για την εκ Βορρά είσοδο των Σλάβων!

Στις εκλογές αυτές, σε σύνολο εγγεγραμμένων 2.211.791, ψήφισαν 1.106.510. Έκαναν αποχή, ακολουθώντας τη γραμμή του ΚΚΕ και του Συνασπισμού των κομμάτων του ΕΑΜ, παρά τις αφόρητες πιέσεις που ασκήθηκαν τις παραμονές των εκλογών, 1.105.281 πολίτες, ποσοστό δηλαδή πάνω από 50%. Στην πραγματικότητα το ποσοστό της αποχής ήταν πολύ μεγαλύτερο, γιατί ένας μεγάλος αριθμός δημοκρατικών πολιτών δεν είχαν εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους και γιατί πολλοί βασιλόφρονες διπλοψήφισαν. Κι όμως, η Επιτροπή του ΟΗΕ διακήρυξε κυνικά, ότι «το ποσοστό της αποχής της Αριστεράς δεν υπερέβαινε το 9,3%»..!

Στη Λευκάδα, όπως και σε όλη την Ελλάδα, οι καταδιωκόμενοι αγωνιστές αναγκάστηκαν μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας να πάρουν ξανά τα όπλα και να βγουν στο βουνό. Ο καπετάνιος Γιαννούλης περιφέρεται με μια μικρή ομάδα στα χωριά της βορειοκεντρικής Λευκάδας. Πρώτο μέλημά του η αποφυγή συγκρούσεων με τους χωροφύλακες και τους ΜΑΥδες και η στρατολόγηση νέων ανταρτών.

Πριν ακόμη γίνει η επίθεση στις 31 Μάρτη του 1946, ημέρα των εκλογών, στο Σταθμό Χωροφυλακής Λιτοχώρου, που σηματοδότησε την επίσημη έναρξη του ένοπλου αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, η ομάδα Γιαννούλη θα πέσει στις 22 Μάρτη του 1946 σε ενέδρα στην περιοχή Γιαννουλάτα, κοντά στη Μονή των Αγίων Πατέρων, αφήνοντας πίσω της δύο νεκρούς, τον Αλεξανδρίτη (από τον Αλέξανδρο Λευκάδας) Τάκη Σπ. Μανωλίτση, που είχε στρατολογηθεί μόλις το προηγούμενο βράδυ, και τον Καρσάνο (από την Καρυά Λευκάδας) Γιώργο Βλάχο (Μαντβά). Στη συμπλοκή θα τραυματιστεί επίσης ο Αντώνης Καραμποΐκης (Καλοκαίρης) από την Βαυκερή.

Η περιοχή Γιαννουλάτα στους Αγίους Πατέρες που έγινε η συμπλοκή το Μάρτη του 1946

Ας δούμε όμως τα αποτελέσματα των εκλογών στην Λευκάδα που ανήκε την εποχή εκείνη στο Νόμο Πρέβεζας ο οποίος συγκροτούσε μαζί με την Άρτα την εκλογική περιφέρεια Πρεβέζης και Άρτης.

Στις εκλογές έλαβαν:

Βουλευτές εκλέχτηκαν από την πρώτη κατανομή από την ΗΝΩΜΕΝΗ ΠΑΡΑΤΑΞΗ ΕΘΝΙΚΟΦΡΟΝΩΝ οι Χριστόδουλος ΡΙΖΟΣ (ΛΑΪΚΟ ΚΟΜΜΑ – Ψήφοι 3.780), Κωνσταντίνος ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ (ΛΑΪΚΟ ΚΟΜΜΑ – Ψήφοι 3.049), Κωνσταντίνος ΚΑΛΚΑΝΗΣ (ΛΑΪΚΟ ΚΟΜΜΑ – Ψήφοι 2.866) και από το ΕΘΝΙΚΟ ΚΟΜΜΑ οι Ναπολέων ΖΕΡΒΑΣ (Ψήφοι 10.259), Ευριπίδης ΚΑΖΑΝΤΖΗΣ (Ψήφοι 5.224), Δημήτριος ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ (Ψήφοι 4.187), Ιωάννης ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ (Ψήφοι 3.399). Εκλέχτηκε επίσης από τη δεύτερη κατανομή από την ΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ (ΕΠΕ) ο Πέτρος ΓΑΡΟΥΦΑΛΙΑΣ (Ψήφοι 1.186).

Η κυβέρνηση που σχηματίστηκε μετά τις εκλογές. Καθισμένοι από αριστερά: Θεοτόκης, Πουλίτσας, Τσαλδάρης. Όρθιοι από αριστερά: Αλεξανδρής, Στεφανόπουλος, Παπανδρέου, Γονατάς, Βενιζέλος, Κανελλόπουλος και Μαυρομιχάλης

Άλλοι υποψήφιοι βουλευτές που πιθανολογούμε από το επίθετο ότι μπορεί να ήταν από την Επαρχία Λευκάδας έλαβαν: Πάνος ΦΙΛΙΠΠΑΣ (ΗΝΩΜΕΝΗ ΠΑΡΑΤΑΞΗ ΕΘΝΙΚΟΦΡΟΝΩΝ – ΛΑΪΚΟ ΚΟΜΜΑ – Ψήφοι 1.870), Μιχαήλ ΦΙΛΙΠΠΑΣ (ΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ – ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ – Ψήφοι 144), Διονύσιος ΚΟΝΤΟΜΙΧΗΣ (ΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ – ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ – Ψήφοι 134), Γεράσιμος ΣΟΛΔΑΤΟΣ (ΚΟΜΜΑ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ – Ψήφοι 315), Ηλίας ΓΡΑΨΑΣ (ΚΟΜΜΑ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ – Ψήφοι 206), Μάρκος ΤΣΑΡΛΑΜΠΑΣ (ΕΘΝΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΟΣ – Ψήφοι 2.568).

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης τα αναλυτικά αποτελέσματα των εκλογικών τμημάτων της Επαρχίας Λευκάδας. Όπως ήταν αναμενόμενο η συμμετοχή στις εκλογές ήταν μεγάλη στα χωριά της Νότιας Λευκάδας όπου το ΕΘΝΙΚΟ ΚΟΜΜΑ του ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΑ ΖΕΡΒΑ, ιδρυτή του ΕΔΕΣ, θα έρθει πρώτο κόμμα στα χωριά Χαραδιάτικα, Κατωχώρι, Σύβρο, Πόρο, Νυδρί, όπου έδρασαν κατά την περίοδο της κατοχής και του Εμφυλίου οι αυτοαποκαλούμενες Ένοπλες Ομάδες Νοτίου Νήσου (Ε.Ο.Ν.Ν.).

Υπάρχουν στοιχεία μόνο για τους ψηφίσαντες (3.991) και όχι για τους γραμμένους στους καταλόγους εκλογείς. Ως εκ τούτου δεν μπορεί να υπολογιστεί με ακρίβεια το μέγεθος της αποχής από τις εκλογές σύμφωνα με τη γραμμή που έδωσε το ΚΚΕ και ο Συνασπισμός των κομμάτων που απάρτιζαν το ΕΑΜ. Μπορούμε όμως να συγκρίνουμε τα στοιχεία με βάση το δημοψήφισμα της 1ης Σεπτεμβρίου του 1946, που έγινε λίγους μήνες αργότερα. Oι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους ήταν τότε 10.862 και είχαν ψηφίσει 9.938 βάση των εκλογικών καταλόγων και 573 βάση ειδικών δελτίων (σύνολο: 9.911). Συγκριτικά δηλαδή με το δημοψήφισμα της ίδιας χρονιάς ψήφισαν στις εθνικές εκλογές 5.920 λιγότεροι – ποσοστό 59,80%. (Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύονται στον «Ριζοσπάστη», στο φύλλο της Τρίτης 2 Απρίλη 1946, η αποχή ήταν 68%. Από τους 11.183 εγγεγραμμένους στη πόλη της Λευκάδας και σε 17 αγροτικά τμήματα ψήφισαν 3.905).

Η αποχή φαίνεται να είναι πολύ μεγάλη στα ΕΑΜοκρατούμενα χωριά της βορειοκεντρικής Λευκάδας. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην «κόκκινη» Εγκλουβή που είχε καεί σχεδόν ολοσχερώς και πλιατσικολογηθεί πριν 19 μήνες από τους «οπλαρχηγούς» της Νότιας Λευκάδας μόνος ένας (1) θα πάει να ψηφίσει (ψήφισε ΕΠΕ, ίσως να ήταν και ο δικαστικός αντιπρόσωπος αν γινόταν όπως σήμερα οι εκλογές), στο Καλαμίτσι 52, στο Σπαρτοχώρι Μεγανησίου 50, στους Τσουκαλάδες 58, στον Αλέξανδρο 53 και στα δύο τμήματα της Καρυάς που ήταν τότε κεφαλοχώρι 156.

Σχετικά:
Οι βουλευτικές «εκλογές» της 31ης Μάρτη του 1946 (2017)
Τα αποτελέσματα των εκλογών της 31ης Μαρτίου του 1946 στη Λευκάδα (2016)