Αφιέρωμα του περιοδικού «Φαρμακευτικός Κόσμος» στον μεγανησιώτη φαρμακοποιό, συγγραφέα και σκακιστή Παν. Κονιδάρη

Στο τ. 172 του περ. «ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ», το πρώτο του 2019, συναντά κανείς και μια παρουσίαση του Μεγανησιώτη Παναγιώτη Κονιδάρη με την τριπλή του ιδιότητα (φαρμακοποιός, συγγραφέας, σκακιστής).

«Ομολογώ ότι όταν μου ζητήθηκε να γράψω χίλιες λέξεις για την ταπεινότητά μου, το πρώτο που μου πέρασε από το νου ήταν να στείλω μια φωτογραφία. Αν μη τι άλλο, θα δικαίωνα και την πασίγνωστη έκφραση. Αλίμονο, δεν έχω φωτογένεια! Κι εκτός αυτού, θα ήταν δύσκολο να συμπεριλάβω σε μια και μόνη εικόνα τις ιδιότητες που θεραπεύω (βλ. υπηρετώ) και με θεραπεύουν (βλ. γιατρεύουν).

Ας τα πάρουμε όμως απ’ την αρχή. Πολύ αρχή μιλάμε, μιας και γεννήθηκα το -ελάχιστα σωτήριο- έτος 1971. Στην προεφηβεία λοιπόν, που συνέπεσε με τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, προγραμμάτιζα να γίνω κάτι σαν στρατηγός, δάσκαλος ή οδοντίατρος. Οι προγραμματισμοί, για καλή μου τύχη, απέτυχαν. Αντί για οδοντιατρική, τέλειωσα την φαρμακευτική της Αθήνας το 1998, χάνοντας για πάντα την ευκαιρία να φροντίζω τζάμπα τα δόντια μου. Αντί για δάσκαλος, έμεινα για πάντα μαθητής και εραστής των βιβλίων, κάτι όμως που κατέληξε στην συγγραφή μυθιστορημάτων. Και τέλος, αντί για γαλονάς που διοικεί συντάγματα, κατάντησα master του σκακιού, περιορίζοντας τα στρατεύματά μου σε εξηντατέσσερα τετράγωνα. Και τις τρεις αυτές μου ιδιότητες τις αγάπησα και εξακολουθώ να τις αγαπώ βαθιά και με πάθος.

Αμέσως μετά το στρατιωτικό (1998) άνοιξα φαρμακείο στην γενέτειρά μου, το Μεγανήσι, ένα μικρό νησί δίπλα στην Λευκάδα. Μετά από 20 χρόνια πίσω από τον πάγκο, εξακολουθώ να παραμένω ο μοναδικός φαρμακοποιός του νησιού με όλα τα θετικά και αρνητικά που απορρέουν από κάτι τέτοιο. Από το να σου πληρώνουν τις συμμετοχές με ψάρια ή αυγά, μέχρι να σε ξυπνάνε στις τρεις το πρωί για το «χάπι της επόμενης μέρας» (κι εσύ –με την νυχτικιά, το διχτάκι στο κεφάλι και το κερί στο χέρι- να τους εξηγείς υπομονετικά τους λόγους για τους οποίους το χάπι ονομάστηκε έτσι ακριβώς). Χωρίς αστεία όμως, η φαρμακευτική σου προσφέρει την ικανοποίηση της δυνατότητας της ίασης, κάτι πραγματικά ανεκτίμητο. Και σε θρέφει, εξίσου ανεκτίμητο.

Τα βιβλία τα ερωτεύτηκα από τα μικράτα μου. Ήταν αυτά που πλάταιναν τους στενούς ορίζοντες του νησιού μου, που άνοιγαν νέα κανάλια στην επαρχιώτικη σκέψη μου! Εκείνη την εποχή ήταν δυσεύρετα, δεν υπήρχαν βιβλιοπωλεία στο νησί, μόνο μια δανειστική βιβλιοθήκη στην κοινότητα με μερικές δεκάδες τόμους. Τους ρούφηξα όλους, καθώς κι όποιο άλλο έντυπο είχε την ατυχία να πέσει στα χέρια μου. Η οικογένειά μου ήταν εργατική, φτωχή, ωστόσο καταλάβαινε την δύναμη και την αξία των βιβλίων και μου αγόραζε από το υστέρημά της κάμποσα, σε κάθε ευκαιρία. Τους το χρωστάω. Στην φοιτητική μου περίοδο η βιβλιοφιλία μετατράπηκε σε βιβλιοφαγία (τριακόσιες σελίδες την ημέρα). Ωριμάζοντας –που λέει ο λόγος!- πέρασα στο στάδιο της βιβλιομανίας. Ξέρετε, εκεί όπου αντιμετωπίζεις το βιβλίο σαν να ήταν ερωμένη, το μυρίζεις, το χαϊδολογάς, το κανακεύεις, είσαι έτοιμος να τσακωθείς με κάποιον που άλλαξε την θέση του στο ράφι ή ακόμα και να δολοφονήσεις με τον πιο φριχτό τρόπο αυτόν που θα σου σκίσει απρόσεκτα μια σελίδα.

Τι είναι εκείνο που κάνει έναν άνθρωπο να περάσει από το στάδιο του φανατικού αναγνώστη στην απέναντι όχθη, στα βάσανα του συγγραφέα; Υποθέτω ότι δεν υπάρχει μοναδική απάντηση, αλλά ασφαλώς απαιτείται γενναιότητα για να κάνεις το άλμα. Από κριτής μετατρέπεσαι σε κρινόμενο. Μολονότι έγραφα από μικρός (αδόκιμους στίχους και αδέξια διηγήματα) φαίνεται ότι κάποτε βρήκα τα απαραίτητα αποθέματα θάρρους και έστειλα ένα ευμέγεθες μυθιστόρημα στον Λιβάνη, τον οίκο που έμελλε να είναι ο εκδότης μου έως σήμερα. Παραδόξως δεν συνάντησα καμία δυσκολία, το πρωτόλειό μου «Το χειρόγραφο της Πράγας» είδε αμέσως το φως του ήλιου (2007). Είναι μια πολύπλοκη ιστορία μυστηρίου και ανατροπών, σχετικά με το αινιγματικό χειρόγραφο Βόινιτς, ένα υπαρκτό μεσαιωνικό βιβλίο γραμμένο σε μια ακατανόητη γλώσσα που κανείς δεν έχει κατορθώσει να αποκρυπτογραφήσει μέχρι σήμερα.

Ακολούθησε (2008) το δεύτερο, με αμιγώς φαρμακευτικό τίτλο: «Πανάκεια». Πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται την εποχή των ιπποτών της Μάλτας και που αναφέρεται στην αναζήτηση ενός βοτανιού μακροζωίας στην Μάλτα, την Ισπανία του Θερβάντες και την Ιταλία του Καραβάτζο. Πέρσι μεταφράστηκε μάλιστα στα αγγλικά («Panacea»). Το τελευταίο μου μυθιστόρημα (2017), «Άλικος πάγος», είναι μια ιλιγγιώδης αστυνομική ιστορία σε μια παγωμένη και χειμαζόμενη από την κρίση Αθήνα. Ενδιάμεσα πρόλαβα να μαζέψω ιστορικό και αρχειακό υλικό για μια πραγματεία τοπικού ενδιαφέροντος, το «Μεγανήσι, ένα ταξίδι στον χρόνο» (2013).

Τι κοινό μπορεί να έχει ένας φαρμακοτρίφτης με έναν συγγραφέα; Δεν επιθυμώ να διολισθήσω σε περιττές κοινοτοπίες: τίποτε κοινό δεν έχουν. Ίσως το γεγονός ότι οι χειμώνες στο νησί είναι μακρόσυρτοι και γαλήνιοι να έπαιξε κάποιο θετικό ρόλο στην αφοσίωση και την σκληρή δουλειά που απαιτεί η μάχη με τις λέξεις. Ωστόσο δεν παρέλειψα να χρησιμοποιήσω την φαρμακευτική γνώση στη συγγραφή. Κάποιος που χρησιμοποιεί κουράριο για να παραλύει τα θύματά του. Ο κεντρικός ήρωας που είναι πρώην φαρμακοποιός. Αλλού αναφέρονται συνταγές του Διοσκουρίδη. Οι Ιωαννίτες ήταν βοτανολόγοι. Ακόμα και στον «Άλικο πάγο» έχω κάνει χρήση ενός δηλητηρίου. Έχω καθαρίσει πολύ κόσμο, πάει να πει.

Η συγγραφή ασφαλώς δεν σε ζει, όχι πια, όχι στην Ελλάδα. Ωστόσο σου παρέχει μια μοναδική αίσθηση έκφρασης και δημιουργικότητας, αποτελεί τρόπο γόνιμης επικοινωνίας. Θέλεις να μοιράζεσαι τις ιστορίες σου και χαίρεσαι να τις βλέπεις να ταξιδεύουν. Είναι αρχέγονη η ανάγκη να επινοούμε, να αφηγούμαστε, να διψάμε για ωραίες ιστορίες, από την εποχή των βραχογραφιών της Αλταμίρα, μέχρι τα σημερινά e-books. Ίσως τελικά να είμαστε ό,τι διαβάζουμε.

Με το σκάκι ασχολούμαι από τα δώδεκα. Λόγω της απομάκρυνσής μου από τα κέντρα της σκακιστικής ζωής δεν παίζω πλέον αγωνιστικές παρτίδες. Αντίθετα, την τελευταία δεκαετία ασχολήθηκα με το λεγόμενο «καλλιτεχνικό σκάκι», δηλαδή τους διαγωνισμούς επίλυσης σκακιστικών προβλημάτων. Εκεί κατόρθωσα να αποτελώ μέλος της αντίστοιχης Εθνικής ομάδας, να κατακτήσω ένα πρωτάθλημα (2015) και δύο κύπελλα Ελλάδας (2015-16), μια έβδομη θέση στο Open του Πανευρωπαϊκού Πρωταθλήματος (2017), δύο νόρμες Fide Master (=σκακιστικός τίτλος) κι άλλα τινά. Ένα ράφι στο φαρμακείο δεν έχει καλλυντικά, έχει κύπελλα και μετάλλια! Το σκάκι και η πληθώρα συμβολισμών που κουβαλάει, δεν έμειναν επίσης ανεκμετάλλευτα λογοτεχνικά. Το ‘να χέρι νίβει τ’ άλλο! Για το σκάκι έχω γράψει πολλά άρθρα, ίσως κάποτε γράψω και ένα βιβλίο. Αν και προέχουν άλλα σχέδια, ποτέ δεν ξέρεις τι θα ξεμπουκάρει από το νοσηρό πνεύμα ενός συγγραφέα. Ειδικά αν αυτός είναι ένας φτωχός και μονοεδρικός φαρμακοποιός.

Αλλά έφτασα κιόλας στην χιλιοστή πρώτη λέξη. Φτου!»