Τα ονόματα 92 Λευκαδίων που πήραν μέρος στην επανάσταση του 1821 και σκοτώθηκαν ή πέθαναν

Από το χειρόγραφο ημερολόγιο του Λευκαδίτη αγωνιστή του 1821 Σπυραντώνη Χαλικιόπουλου που κυκλοφόρησε σε βιβλίο

Με την παρουσίαση του βιβλίου «Το ημερολόγιο του Σπυραντώνη Χαλικιόπουλου, Λευκαδίτη αγωνιστή στον αγώνα του 1821» του Δρ. Γεωργίου Τσίλη, που εκδόθηκε από το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Λευκάδας, ξεκίνησαν το απόγευμα της Κυριακής 4 Αυγούστου 2019 οι φετινές Γιορτές Λόγου και Τέχνης.

Για το βιβλίο μίλησαν η Δρ. Παρασκευή Κοψιδά-Βρεττού, η οποία έγραψε και την εισαγωγή του βιβλίου, και ο συγγραφέας, Δρ. Γεώργιος Τσίλης, ενώ σύντομους χαιρετισμούς απηύθυναν ο Αντιπρόεδρος του Πνευματικού Κέντρου κ. Σπύρος Αρβανίτης και ο Δήμαρχος Λευκάδας κ. Μάρκος Νικητάκης.

Το ημερολόγιο του Χαλικιόπουλου που αποτελείται από 60 χειρόγραφες σελίδες είναι γραμμένο από έναν άνθρωπο που έγραφε σε φωνική γραφή, δηλαδή έγραφε τα γράμματα όπως τα άκουγε, όπως εξήγησε αργότερα η κα Κοψιδά, και γι΄ αυτό το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον συγγραφέα ήταν να διατηρηθεί η ανορθόγραφη ιδιότυπη ορθογραφία του ημερολογιογράφου.

Ο συγγραφέας του βιβλίου κ. Τσίλης σημείωσε επίσης ότι το χειρόγραφο ήταν γραμμένο από έναν εντελώς αγράμματο αγωνιστή, ο οποίος γνώριζε μόνο το αλφάβητο, τελείως ανορθόγραφο, που έγραφε σε συνεχή γραφή χωρίς διαχωρισμό λέξεων. Πρόσθεσε ότι η αντιγραφή του ήταν εξαιρετικά δύσκολη και έγινε με τη χρήση μεγεθυντικού φακού. Επιπλέον χρειάστηκε αρκετός χρόνος προκειμένου να λάβει την τωρινή του μορφή και έκρινε σκόπιμο να διατηρήσει την αρχική του ορθογραφία.

Ο κ. Αρβανίτης τόνισε ότι αποτελεί πλέον καθήκον της τοπικής αυτοδιοίκησης η ανέγερση μιας αναθηματικής στήλης με τα ονόματα των 92 λευκαδίων αγωνιστών που πήραν μέρος στην επανάσταση του 1821 και είτε σκοτώθηκαν είτε πέθαναν, που καταγράφονται στο ημερολόγιο του Χαλικιόπουλου, «σαν μια ελάχιστη ένδειξη αναγνώρισης της προσφοράς τους στον αγώνα του Έθνους». Προσπάθεια που θα ήταν ευτυχής συγκυρία, όπως είπε, να παρουσιαστεί κατά την επικείμενη επέτειο του εορτασμού των 200 χρόνων από την έναρξη της επανάστασης του ΄21, δηλαδή το μεταπροσεχές έτος 2021.

Η κα Κοψιδά, παρουσίασε τον συγγραφέα του βιβλίου κ. Γεώργιο Τσίλη, θεωρώντας ως «τυπολογική παράλειψη» του εκδότη που δεν φρόντισε να συμπεριλάβει στο βιβλίο ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα του συγγραφέα. Κατάγεται από την Παραμυθιά Θεσπρωτίας και είναι πτυχιούχος του Ιστορικού και Αρχαιολογικού Τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών καθώς και του Φιλολογικού Τμήματος και Διδάκτορας Ιστορίας, του Ιστορικού και Αρχαιολογικού Τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Εκτός από το εκπαιδευτικό του έργο στη Μέση Εκπαίδευση ασχολήθηκε με την ιστορική έρευνα. Έχει ερευνήσει πολλά ζητήματα τοπικών ιστοριών της Ηπείρου και γι΄ αυτό του το έργο έχει τιμηθεί με έπαινο και βραβείο από την Ακαδημία Αθηνών.

Κατά την διάρκεια των ερευνών του στην Εθνική Βιβλιοθήκη για τη συγγραφή της διδακτορικής του διατριβής «Η ελληνική παροικία της Μασσαλίας (1820 – 1922)» ο κ. Τσίλης ανακάλυψε τυχαία το ημερολόγιο του Χαλικιόπουλου. Το 1993 ένα αντίγραφο του χειρογράφου, το πρωτότυπο του οποίου φυλάσσεται στο Τμήμα Χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, κατατέθηκε στη Χαραμόγλειο Βιβλιοθήκη. Ο Τέλης Χαραμόγλης είχε τέτοιο ενθουσιασμό, όπως ανέφερε η κα Κοψιδά, που πριν ακόμη διαβάσει τις πρώτες αράδες είπε «ανακαλύψαμε ένα μικρό Μακρυγιάννη της Λευκάδας». Δημοσίευσε αμέσως στην «Ηχώ της Λευκάδας» (φ. 63) ένα κείμενο όπου παρουσίαζε για πρώτη φορά το ημερολόγιο. Χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια μέχρι το ημερολόγιο να βρει το φως της δημοσιότητας με την έκδοσή του σε βιβλίο και να γίνει έτσι προσβάσιμο στο ευρύ κοινό.

Και μόνο το γεγονός ότι ο ημερολογιογράφος διέσωσε τα ονοματεπώνυμα 92 λευκαδίων αγωνιστών που πήραν μέρος στην επανάσταση του 1821 καθώς και τα μέρη που σκοτώθηκαν ή πέθαναν καθιστά το ημερολόγιο ένα σημαντικό ντοκουμέντο της τοπικής μας ιστορίας αναφορικά με τη συμμετοχή συντοπιτών μας στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, στον οποίο συμμετείχαν πάνω από 800 Λευκάδιοι.

Σε μία εποχή μάλιστα, που όπως επισημάνθηκε από τους ομιλητές, όλα τα έσκιαζε των Άγγλων η φοβέρα, οι οποίοι διατηρούσαν αυστηρή ουδετερότητα και η συμμετοχή στον εθνικό ξεσηκωμό ισοδυναμούσε με απαγχονισμό ή στην καλύτερη των περιπτώσεων με δημεύσεις περιουσιών.

Στον κατάλογο των πεσόντων αγωνιστών αναφέρεται και ο Αλεξανδρίτης (από τον Αλέξανδρο Λευκάδας) Στάθης Κατσαρός (σταθις κατσαρος), που όπως αναφέρει ο φιλόλογος-ιστορικός Σπύρος Σούνδιας ήταν το δεξί χέρι του Μαυροκορδάτου, έφτασε ως το βαθμό του στρατηγού και χάθηκε στην Σφακτηρία πολεμώντας εναντίον του Ιμπραήμ.