Ισπανική γρίπη: Η πανδημία του 1918 με είκοσι εκατομμύρια θύματα | Λευκαδίτικα Νέα - Lefkada News

Ισπανική γρίπη: Η πανδημία του 1918 με είκοσι εκατομμύρια θύματα

«Τα άτομα δέον να λαμβάνουν αφ’ εαυτών τα υποδεικνυόμενα μέτρα. Και συγκεντρούνται ταύτα εις ένα μόνον σχεδόν. Την αποφυγήν των συγκεντρώσεων. Είνε το μόνον φάρμακον…» [1918]

Sp-flu-alberta-field Οι κτηνοτρόφοι της Αλμπέρτα με προστατευτικές μάσκες (Πηγή: Βικιπαίδεια)

Την περίοδο 1918-1919, προκλήθηκαν περισσότεροι από έξι εκατομμύρια θάνατοι στην Ευρώπη από μια φρικτή επιδημία: την ισπανική γρίπη.

Για τους ανθρώπους εκείνης της εποχής, ο Α΄ παγκόσμιος πόλεμος ήταν ένα τρομακτικό σφαγείο. Στο διάστημα όμως 1918-1919, ο κόσμος βίωσε την εμπειρία μιας τρομερής ασθένειας που μέσα σε λίγους μήνες εξόντωσε περισσότερα θύματα απ’ ό,τι ο πόλεμος: την ισπανική γρίπη.

spanische_grippe Στρατιώτες από το Φορτ Ρίλεϊ, Κάνσας, ασθενείς από ισπανική γρίπη (Πηγή: Βικιπαίδεια)

Οι μοναδικές πανδημίες που μπορούν να συγκριθούν με αυτή του 1918 είναι οι λοιμοί του Ιουστινιανού, που τον 6ο αιώνα κόστισαν τη ζωή, απ’ ό,τι φαίνεται, σε εκατό εκατομμύρια ανθρώπων, και ο «μαύρος θάνατος» (πανώλη) του 1347-1350 που θέρισε τον ευρωπαϊκό πληθυσμό.

Τα θύματα της πανδημίας της γρίπης του 1918 είναι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, είκοσι εκατομμύρια. Ίσως και παραπάνω, δεδομένου ότι τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας καταγράφονται σε πολλές περιοχές της Ασίας και της Αφρικής, για τις οποίες δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία θανάτων (Οι νεκροί ήταν τόσο πολλοί, που δεν χωρούσαν στους θαλάμους των νοσοκομείων κι έμεναν στα σπίτια).

1280px-1918_flu_outbreak2 Δύο νοσοκόμες του αμερικανικού Ερυθρού σταυρού επιδεικνύουν πρακτικές θεραπείας (Πηγή: Βικιπαίδεια)

Οι θάνατοι αυτοί προκλήθηκαν από έναν ιό που παρέμεινε μυστηριώδης, καθώς οι επιστήμονες δεν κατάφεραν να τον απομονώσουν με βεβαιότητα, ενώ σε τέσσερις μόνο μήνες μόλυνε το μισό πληθυσμό του πλανήτη. Ενδεχομένως, να πρόκειται για έναν ιό που προήλθε από τα ζώα (Σύμφωνα με έρευνα του Αμερικανικού Στρατιωτικού Ινστιτούτου Παθολογίας, η γρίπη προήλθε, πιθανότατα, από πτηνά) και συνδυάστηκε με κάποιον ιό ανθρώπινο. Αυτός ο θανάσιμος συνδυασμός, μπορεί να γεννήσει ένα νέο ιό που προσβάλλει τους πνεύμονες των ανθρώπων.

1280px-165-WW-269B-25-police-l Αστυνομικοί με μάσκες στο Σιάτλ, 1918 (Πηγή: Βικιπαίδεια)

Ένα από τα τόσα μυστήρια που τυλίγουν την «ισπανική» γρίπη είναι και αυτό της καταγωγής της. Παρά το όνομά της, η νόσος δεν προήλθε από την Ισπανία (Η Ισπανία στον Α’ παγκόσμιο πόλεμο ήταν ουδέτερη χώρα, και οι εφημερίδες της που δεν υπόκειντο σε λογοκρισία μπορούσαν να αναφέρονται εκτενώς στο θάνατο που απλωνόταν στον κόσμο, ενώ ο τύπος των εμπολέμων χωρών δεν μπορούσε, λόγω της λογοκρισίας. Καμιά κυβέρνηση δεν ήθελε να διακινδυνεύσει χαλάρωση της «πολεμικής προσπάθειας», ενημερώνοντας το λαό για την πανδημία. Αυτή η ενασχόληση του τύπου της Ισπανίας με το θέμα, πιθανόν να ήταν και η αιτία για να της χρεωθεί η γρίπη, ως ισπανική). Και μάλιστα, πιθανότατα ο ιός να εκδηλώθηκε για πρώτη φορά στο Κάνσας, μέσα σε ένα συνωστισμένο στρατόπεδο. Εκεί, το Μάρτιο του 1918, νοσηλεύτηκαν 107 ασθενείς με συμπτώματα μιας σοβαρής γρίπης. Σύντομα, ο ιός εξαπλώθηκε στο στρατόπεδο.

Spanish_flu_victims_burial_North_River_Labrador_1918 Ταφή θυμάτων της γρίπης, στον Καναδά (1918) (Πηγή: Βικιπαίδεια)

Οι επιζήσαντες στάλθηκαν στην Ευρώπη, όπου και διέδωσαν την ασθένεια. Κατά μυστήριο τρόπο, ο ιός εξαφανίστηκε, όπως εμφανίστηκε, χωρίς να αφήσει ίχνη. Πάντως, σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες, δεν αποκλείεται ο ιός να επιβιώνει σιωπηλά σε κάποια περιοχή της γης, διατηρώντας την ικανότητα, αν ενεργοποιηθεί, να προκαλέσει και πάλι επιδημία την κατάλληλη στιγμή.

1918FluVictimsStLouis Εργάτες του Ερυθρού Σταυρού μεταφέρουν θύμα της γρίπης στο Σεντ Λούις (Πηγή: Βικιπαίδεια)

Εδώ και μερικά χρόνια, οι επιστήμονες άρχισαν να μελετούν και πάλι την «ισπανική» γρίπη, όταν ανακάλυψαν στην Νορβηγία τα πτώματα έξι θυμάτων της γρίπης που ήταν θαμμένα σε κάποιο σημείο πάνω από τον Πολικό Κύκλο: το κρύο διατήρησε τον ιό και ίσως τελικά να έφθασε η στιγμή να κατανοήσουμε τη μοριακή δομή του».

Τα πρώτα δημοσιεύματα που ανθολογήσαμε από τον αθηναϊκό τύπο, είναι από την εφημερίδα «Ριζοσπάστης»-Εφημερίς Δημοκρατικών Αρχών, μια νέα σχετικά εφημερίδα του σοσιαλιστικού-κομμουνιστικού χώρου, (με ιδιοκτήτη-διευθυντή τον Γ. Πετσόπουλο) που πρωτοεκδόθηκε στις 23 Ιουλίου 1917 στην Αθήνα.

Από τα δύο δημοσιεύματα που παραθέτουμε, προκύπτει ότι ο πρώτος που διέγνωσε τη νόσο στην Ελλάδα, υπήρξε ο ιατρός Απόστολος Δοξιάδης (1873-1942) και ότι οι πρώτες πληροφορίες, από πλευράς ιατρών, είναι εκτός από θεωρητικές, και ελλιπείς, χωρίς κανένα πρακτικό αποτέλεσμα για τους νοσούντες.

Χαρακτηριστική είναι η κατάληξη της εφημερίδας: «ενόσω αερολογούν οι ιατροί μας επί της νόσου, να μην τους φωνάζωμεν εάν θέλωμεν να μην αποθάνουμεν από την γρίπη!».

Ας δούμε τα δημοσιεύματα πιο αναλυτικά.

Ριζοσπάστης: Κυριακή 24 Ιουνίου 1918

1_ispaniki_gripi

Περί ισπανικής Γρίπης. Ιστορία – συμπτώματα – θεραπεία

Ο Ριζοσπάστης, εδημοσίευσεν ήδη συνέντευξιν με τον διακεκριμένον ιατρόν της πρωτευούσης κ. Δοξιάδην, ο οποίος εξηκρίβωσε πρώτος την εμφάνισιν εν Ελλάδι της ισπανικής γρίπης. Συμπληρούντες τας επί της περιέργου νόσου πληροφορίας δημοσιεύομεν σήμερον φωτεινήν πραγματείαν επί του θέματος του παρ’ ημίν εγκρίτου επιστήμονος κ. Α. Σπίρλα.

«Ο τρόπος μεθ΄ού διεβιβάσθη τηλεγραφικώς η πρώτη είδησις περί της εμφανίσεως αγνώστου (!) νοσήματος εν Ισπανία κατετάραξεν ως ήτο επόμενον ολόκληρον τον κόσμον. Νόσος φοβερά!

Τι είδους άραγε να είνε η φοβερά αύτη νόσος, ήτις μετ’ ου πολύ ενεμένετο να διαπλεύση τας θαλάσσας και να επιφέρη τον όλεθρον και την σιγήν του θανάτου εφ’ ολοκλήρου της υδρογείου σφαίρας. Ήταν η … γρίπη!

Ήδη ενέσκυψεν και παρ’ ημίν, μοιραίως, η περίφημος αυτή γρίπη (γκριπ ινφλουέντζα) περί ης δεν κρίνομεν άσκοπον να ασχοληθώμεν δι’ ολίγων, χάριν των συμπολιτών μας.

Εν τη ονομασία της γρίπης συμπεριλαμβάνονται διάφοροι παθήσεις των αναπνευστικών οδών, ών η αιτιολογία, ενίοτε ουδέν έχει το κοινόν μετά της κυρίως καλουμένης επιδημικής γρίπης, ης παράγων είνε το υπό του Φαίσερ ανακαλυφθέν βακτηρίδιον. Η γρίπη δεν είνε νόσος νέα, μόλις όμως από της εποχής του 18ου αιώνος λαμβάνομεν σαφή ιδέαν περί αυτής και από της εποχής ταύτης δύναταί τις μετά μείζονος ακριβείας να μελετήση τας περιγραφείσας επιδημίας.

Οι συγγραφείς σημειούσιν ως κοινόν χαρακτηριστικόν πασών των επιδημιών, το αιφνίδιον της ενάρξεως της νόσου, την ταχύτητα της διαδόσεως αυτής από ενός τόπου εις άλλον και την μεγάλην αυτής έκτασιν. Η σπουδαιοτάτη των επιδημιών είναι η του 1889 ήτις εκ Γερμανίας εκδραμούσα εισέβαλεν εις όλην την Ευρώπην εντός ολίγων εδβομάδων και παρέμεινε μέχρι του 1893 κατά τον χρόνον δε τούτο ανεκαλύφθη υπό του Φαίφφερ και το μικρόβιον της γρίπης.

Η νόσος αύτη από απλού ρινικού κατάρρου δύναται να καταστή πνευμονία και δη θανατηφόρος, ή να επιπλακή εκ πλευρίτιδος, αποστήματος, πνευμονικής γαγγραίνης, ωτίτιδος, μηνιγγίτιδος, ενδοκαρδίτιδος, περικαρδίτιδος κλπ

Η γρίπη είναι πάθησις ιδιαιτέρα του ανθρώπου ήτις ουδέποτε παρατηρείται παρά τω ζώω.

Το βακτήριον της γρίπης εντοπίζεται κατ΄ αρχάς επί των αναπνευστικών υμένων, από των ρωθώνων μέχρι των βρόγχων και εκείθεν προχωρεί περαιτέρω εις τον οργανισμόν.

Επιδημιολογικώς παρατηρείται, ότι ο άνθρωπος είναι ο μόνος παράγων της διαδόσεως της επιδημικής γρίπης διά των μολυσματικών αυτού εκκρίσεων. Η μόλυνσις γίνεται ειτε δι’ αμέσου επαφής (φιλήματος, επαφή των μεμολυσμένων χειρών κλπ) είτε διά των σταγονιδίων, ά ο πάσχων προβάλλει περί εαυτόν βήχων, και άτινα αποτελούσιν αληθή ψεκασμόν των μεμολυσμένων ουσιών. Λίαν επικίνδυνοι εισίν ενίοτε οι ελαφρώς πάσχοντες, οίτινες και τοσούτω μάλλον επίφοβοι, όσω παρέρχονται πολλάκις απαρατήρητοι.

Επικίνδυνοι μολυσματικώς εισίν επίσης και οι φυματιώντες οίτινες ξενίζουσιν εν τοις σπηλαίοις αυτών το βακτήριον της γρίπης. Λελογισμένην προφύλαξιν είνε αρκούντως δύσκολον να αντιτάξη τις τη γρίπη. Δύναταί τις βεβαίως να απομονώση τους πάσχοντας διαρκούσης της προσβολής και να καταστήση ούτω τας εκκρίσεις αυτών προσωρινώς αβλαβείς. Αλλ΄ η απομόνωσις ούτη ήτις παρέχει καλά αποτελέσματα εν τη κατά των εξωτικών νόσων πάλη, είνε ως επί το πλείστον ανίκανος να αντισταθή κατά της πορείας της γρίπης.

Ένεκα της άκρας μολυσματικότητας της νόσου, όταν ήδη αναφανή αύτη, το άριστον είνε να διατηρή τις ακριβή ατομικήν προφύλαξιν και να αποφεύγη πάσαν άμεσον και έμμεσον επαφήν μετά των πασχόντων, και παν ότι δύναται εξασθενών τον οργανισμόν να αυξήση την δεκτικότητα αυτού κατά του μολύσματος.

Η σημερινή ισπανική μορφή της γρίπης εν πλήρει εξελίξει εμφανίζει την εξής κατά βαθμούς εικόνα. Κακοδιαθεσία, ανορεξία, εξάντλησις, ελαφρά καταρροή, ανύψωσις της θερμοκρασίας, γλώσσα επίχρηστος, κεφαλαλγία, ζάλη, οσφυαλγία, αρθραλγίαι, μυαλγίαι, βάρος των οφθαλμών, ναυτία ή έμετοι, ρίγη αλλεπάληλλα, αυξομειώσεις θερμοκρασίας εξικνουμένης μέχρι 40 βαθμούς και πλέον. Τελεία ξηρασία στόματος, σίλεος κολλλώδης. Ενίοτε η μυαλγία καθίσταται ανυπόφορος ιδίως κατά την κατάκλισιν καθ΄ ήν αδύνατος αποβαίνη η προς κατάπαυσιν των πόνων ανεύρεσις καταλλήλου θέσεως.

Η νόσος, όταν δεν εμφανίζει επιπλοκήν διαρκεί 6 έως 10 ημέρας, κατά τας προτελευταίας ημέρας τα συμπτώματα των πόνων και του πυρετού ιδίως καθίστανται λίαν έντονα.

Θεραπεία: Καθαρτικά, κινίνη, φαιναφετίνη- αντιπυρίνη (κατά των πόνων) εντριβαί, θερμά καλύμματα.

Α. Σπίρλας Ιατρός.

Ριζοσπάστης: Τρίτη 7 Αυγούστου 1918

2_ispaniki_gripi

Περί γρίπης

Επιστήμη μια φορά η ελληνική, και μάλιστα η ιατρική εις την οποίαν – ως ενομίζετο – οι νεώτεροι Έλληνες ανεδείχθησαν πραγματικοί επιστήμονες! Κανείς των δεν κατώρθωσεν ακόμη να μας είπη τι είνε αυτή η γρίπη που εξαφανίζει εντός ολίγων ημερών απροσδοκήτως, χωρίς καν να το πάρωμεν είδησιν τους αγαπημένους μας.

Ο κ. Καββαδίας εις την Εστίαν έγραψεν και αυτός διά την γρίπην, αλλά για να μας τονίση ότι είχε φίλον τον τάδε Γαλάτην ιατροφιλόσοφον, ο οποίος είχε τους τάδες τίτλους. Άλλοι πάλι ιατροί μας, λεπτομερώς «περιέγραψαν» εις ολόκληρα άρθρα την γρίπην, αλλά κατέληξαν εις το συμπέρασμα ότι αγνοούν τις είδους νόσος είνε.

Πότε θα βρεθή ένας να μας διαφωτίση επί των εξής απλουστάτων σημείων. Πώς να προφυλασσώμεθα. Αν πρέπει να παίρνωμεν κινίνην και πώς να την παίρνωμεν. Άμα αρρωστήσωμεν πώς να αποφεύγωμεν τας επιπλοκάς και προ παντός την πνευμονίαν, πότε να φωνάζωμεν γιατρόν και πότε να μην φωνάζωμεν.

Κατά την γνώμην μας – πρόσφατος πείρα μας εδίδαξεν – ότι ενόσω αερολογούν οι ιατροί μας επί της νόσου, να μην τους φωνάζωμεν εάν θέλωμεν να μην αποθάνουμεν από την γρίπη.

Τα επόμενα δημοσιεύματα είναι παρμένα από την ημερησία πολιτική εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ», με ιδρυτή-διευθυντή, την περίοδο 1896-1930, τον Δημήτριο Καλαποθάκη, από τους πρωτοπόρους εκδότες.

«Εμπρός»: 17 Οκτωβρίου 1918

3_ispaniki_gripi

Η άμυνα κατά της γρίπης

«Χθες εκλήθη υπό την Προεδρίαν του Υπουργού Εσωτερικών (Υπουργός Εσωτερικών ο Κων/νος Ρακτιβάν) το ιατροσυνέδριον, όπως συζητήση περί των μέτρων τα οποία δύνανται να ληφθούν προς καταπολέμησιν της εξαπλώσεως της επιδημίας της γρίπης. Μετά την λήξιν της συνεδριάσεως ο κ. Υπουργός προέβη εις τας κάτωθι ανακοινώσεις:

Η έκτακτος αύτη συνεδρίασις του ιατροσυνεδρίου αφιερώθη εξ ολοκλήρου εις τα ληφθέντα και ληφθησόμενα μέτρα προς καταπολέμησιν του εξ Ισπανίας ορμηθέντος εχθρού, όστις είνε η γνωστή πλέον ισπανική γρίπη, ήτις εκυρίευσεν αμαχητί όλόκληρον την Ευρώπην.

Η γρίπη εσημείωσεν εδώ τα πρώτα κρούσματά της το θέρος. Έκτοτε δεν έπαυσεν υφισταμένη, ενήδρευε όμως όπως δράση ευρύτερον και επικινδυνωδέστερον ευθύς με την έναρξιν του χειμώνος. Είνε πανευρωπαϊκή νόσος και επομένως και η εις Ελλάδα εμφάνισίς της, δεν επροκάλεσεν έκπληξιν, διότι ανεμένετο αφού εις πολύ περισσότερον προηγμένα Κράτη, όπου και τα μέσα είνε πολύ περισσότερα, η γρίπη ενέσκηψεν με όλην την δυνατήν έντασίν της. Ο τετραετής πόλεμος και αι εξ αυτού στερήσεις και κακουχίαι έδωσαν καλλιεργήσιμον έδαφος εις την νόσον, η οποία ευρήκεν οργανισμούς αδυνάτους και εξησθενημένους.

Τα μέσα της αμύνης

Προ του κινδύνου της γρίπης, η Κυβέρνησις πολύ προ της εμφανίσεως της νόσου, έσπευσεν να ζητήση πληροφορίας περί των μέτρων, τα οποία ελαμβάνοντο εις τα άλλα Κράτη περί του αοράτου εχθρού. Δυστυχώς διά την γρίπην δεν υπάρχει φάρμακον προληπτικόν, ούτε ωρισμένον τοιούτον άμα τη εκδηλώσει ταύτης. Αναλόγως των περιπλοκών αυτής κανονίζει ο ιατρός την δίαιταν και τα φάρμακα.

Το μικρόβιον της γρίπης, μεταδιδόμενον διά του αέρος, δεν είνε δυνατόν να απομονωθή. Εφ’ όσον δε δεν υπάρχει φάρμακον το οποίον να θανατώνη τούτο, ούτε εμβόλιον προληπτικόν, άμυνα κατά της γρίπης δεν είνε ευχερής. Τουλάχιστον κρατικά μέτρα δεν δύνανται να φέρουν άμεσον αποτέλεσμα. Τα άτομα δέον να λαμβάνουν αφ’ εαυτών τα υποδεικνυόμενα μέτρα. Και συγκεντρούνται ταύτα εις ένα μόνον σχεδόν. Την αποφυγήν των συγκεντρώσεων. Είνε το μόνον φάρμακον. Τα σκόρδα, το ούζο και τα άλλα γιατροσόφια ως προληπτικά κατά της γρίπης είναι κωμικά. ….

«Εμπρός»: 24 Οκτωβρίου 1918

Βιενναίος καθηγητής ανεκάλυψεν το φάρμακον της γρίπης.

Το Υπουργείον των Εξωτερικών διεβίβασεν χθες την νύκταν εις το Υπουργείον των Εσωτερικών εξόχως ενδιαφέρον τηλεγράφημα εκ Βέρνης, διά του οποίου αγγέλλεται, ότι ο εκ Βιέννης καθηγητής Σάϊλερ ανεκάλυψεν, ότι αιτία της γρίπης είνε στρεπτόκοκκος, όστις καταστρέφεται ασφαλώς, με ενέσεις διαλύσεως άχνης υδραργύρου (σουμπλιμέ).

Το τηλεγράφημα, επίσης, αναφέρει, ότι διά των ενέσεων τούτων η θνησιμότης ήτις ανήρχετο εις 80% επί των προσβαλλομένων, κατήλθεν εις το μηδέν, τουτέστιν επιτυγχάνεται πλήρης ίασις.

Ως ήτο επόμενον, το περιεχόμενον του τηλεγραφήματος τούτου συνεκίνησεν άκρως τον κον Υπουργόν, όστις έλαβεν γνώσιν αυτού καθ’ ην στιγμήν προέβαινεν εις σχετικάς ανακοινώσεις περί της γρίπης και διέταξεν όπως συνέλθη το ταχύτεον το ιατροσυνέδριον και καθωρίση τον τρόπον της χρήσεως του υποδεικνυομένου φαρμάκου. Το ιατροσυνέδριον θα συνεδριάση σήμερον.

Τι λέγει ο κ. Σακκόραφος

Συντάκτης του «Εμπρός», έσπευσε χθες τη νύκτα και εζήτησεν την γνώμην του καθηγητού του Πανεπιστημίου και ιατροσυνέδρου κ. Σακκοράφου επί της ανθρωποσωτηρίου ανακαλύψεως του Βιενναίου συναδέλφου του.

Ο κ. Σακκόραφος υπεδέχθη την ανακάλυψιν του κ. Σαϊλερ μέ τινας επιφυλάξεις.

-Εις την ιατρικήν επιστήμην είπεν ο κ. καθηγητής, αι ανακαλύψεις πάσαι εκτός της ορροθεραπείας η οποία βασίζεται επί επιστημονικών βάσεων, οφείλονται συνήθως εις την τύχην. Τυχαίως ανεκαλύφθη και η κινίνη, ήτις δεν είνε παρά φλοιός της κίνας. Ουδόλως απίθανον το φάρμακον της γρίπης να είνε τυχαίον γεγονός. Εν τούτοις οφείλων να υπομνήσω ότι ο υδράργυρος, διότι περί υδραργύρου πρόκειται, είνε φάρμακον, το οποίον απαιτεί φυσιολογικήν λειτουργίαν των νεφρών και του ήπατος. Δυστυχώς η εφετινή γρίπη έχει επιπλοκάς κυρίως επί των νεφρών και επομένως η χρήσις του υδραργύρου απαιτεί μεγίστην προσοχήν καθόσον μάλλον βλάβην δύναται να επιφέρη.

-Ποία δόσις υδραργύρου χρειάζεται διά την ένεσιν κ. καθηγητά;

-Είνε γνωστή η δόσις, διότι μεγαλυτέρα δόσις είνε δηλητήριον.

-Θα εφαρμοσθή κ. καθηγητά η ανακάλυψις;

-Βεβαίως, και τα αποτελέσματα της ανακαλύψεως θα γνωσθούν ταχύτατα, εντός 2-3 ημερών το πολύ. Όλα τα παράδοξα εις την ιατρικήν δύνανται να γίνουν γεγονότα, προσέθεσεν ο κος Σακκόραφος.

«Εμπρός»: 28 Οκτωβρίου 1918

Η γρίπη. Η θνησιμότης εν Αθήναις

Κατά πληροφορίας προς το Υπουργείο των Εσωτερικών η επιδημία της γρίπης εις τας διαφόρους επαρχίας παρουσιάζει σχετικήν ύφεσιν. Τα πειράματα υδραργυρικών ενέσεων συνεχίζονται με ικανοποιητικά αποτελέσματα.

Κατά τας παρατηρήσεις του Στατιστικού Γραφείου του Δήμου Αθηναίων, απεβίωσαν εν Αθήναις κατά τον λήξαντα μήνα Σεπτέμβριον εν συνόλω 689 άτομα.

Θνητότης κατά νοσήματα: Φυματίωσις θάνατοι 102, διάρροια και εντερίτις παίδων 99, Γριπώδης πνευμονία 83 …..

«Εμπρός»: 2 Νοεμβρίου 1918

Τι πρέπει να γίνει διά να παύση η γρίπη

Η Κυβέρνησις ο Δήμος και όλαι αι αρχαί κάμνουν ό,τι ημπορούν διά να παύση η επιδημία της γρίπης. Δεν θα παύση όμως γρήγορα, αν κάθε ένας από ημάς δεν φροντίση να προφυλάξη και τον εαυτόν του και τους άλλους.

Για να προφυλάξης τον εαυτόν σου από την γρίπην πρέπει να μην πλησιάζεις ανθρώπους που βήχουν ή έχουν κρυολόγημα και να μη πηγαίνης εις μέρη, που συχνάζουν πολλοί άνθρωποι.

Μόλις δε καταλάβης ότι έχεις ελαφρόν κρυολόγημα ή αδιαθεσίαν, πέσε αμέσως εις το κρεβάτι, κάμε δίαιταν με ολίγον ζεστό γάλα και φώναξε τον ιατρόν. Κατ΄αυτόν τον τρόπον περνά συνήθως η αρρώστια ελαφρά και γρήγορα.

Εκτός όμως του εαυτού σου έχεις καθήκον να προφυλάξης και τους άλλους ανθρώπους, τους συγγενείς σου, τους φίλους σου, τους συνεργάτας σου. Διά τούτο όταν είσαι κακοδιάθετος ή άρρωστος μην τους πλησιάζης, μην αφήνεις να σε πλησιάζουν, μην πηγαίνης εις την εργασίαν σου και εις τα καφενεία, διότι άλλως θα κολλήσουν και οι άλλοι από σέ.

Όσοι διευθύνουν γραφεία, δημόσια ή ιδιωτικά, Τραπέζας, εργοστάσια, εργαστήρια και εν γένει καταστήματα και μαγαζιά, παντός είδους δεν πρέπει να δέχωνται προς εργασίαν τους πάσχοντας εκ γρίπης υπαλλήλους ή εργάτας των.

«Εμπρός»: 13 Νοεμβρίου 1918

Η γρίπη

Η Εταιρεία Υγιεινής, κατά την ειδικήν περί γρίπης σύσκεψιν συνέστησεν τα εξής:

Την ταχείαν προμήθειαν εις τας κλινικάς, νοσοκομεία και φαρμακεία ορρών θεραπευτικών και δη αντιπνευμονοκοκκικού και αντιστρεπτοκοκκινικού, λίαν ωφελίμων εις πλείστας επιπλοκάς της γρίπης.

Το διαφημισθέν ως ειδικόν φάρμακον κατά της γρίπης (Σουμπλιμέ) ού μόνον ωφέλειαν καμμίαν δεν παρέχει επί πασχόντων εκ γρίπης, αλλά και βλάπτει εις πλείστας νεφριτικάς ιδία επιπλοκάς της γρίπης, ως απεδείχθη τούτο εκ των επί στρατιωτών και πολιτών γενομένων πειραμάτων υπό των ιατρών.

Η νοσηρότης και θνησιμότης της γρίπης τυγχάνει μεγαλυτέρα, ιδία εις άτομα υπερμέτρως καταπονούμενα, μη επαρκώς τρεφόμενα και ενδυόμενα και εν γένει ανθυγιεινώς διαιτώμενα.

«Εμπρός»: 30 Δεκεμβρίου 1918

Η γρίπη

Οι αποθανόντες εκ γρίπης εν Αθήναις στρατιώται και πολίται κατά στατιστικήν του Υπουργείου των Εσωτερικών ανέρχονται τον μήνα Οκτώβριον εις 595, τον μήνα Νοέμβριον 650 και τον Δεκέμβριον μέχρι προχθές εις 259.

Κατά το τελευταίον εικοσιτετράωρον απέθανον εκ γρίπης 7 άτομα.

Δύο ακόμα δημοσιεύματα για την γρίπη, από την Εφημερίδα «Μακεδονία», πρωινή εφημερίδα της Θεσσαλονίκης, (20 Ιουλίου 1911, μέχρι σήμερα), με ιδρυτή-ιδιοκτήτη τον Κων. Βελλίδη και Διευθυντή, τον Γ. Βελλίδη.

«Μακεδονία»: 13 Ιανουαρίου 1919

Τα Δωδεκάνησα

Αγγέλλεται εξ Αθηνών ότι το Συμβούλιον του Συλλόγου των Δωδεκανησίων επεσκέφθη τον Υπουργόν των Εξωτερικών κ. Διομήδην και εξέθεσε την οικτράν κατάστασιν των Δωδεκανησιωτών, ήτις τελευταίως επεδεινώθη λόγω της γρίπης. Παρεκάλεσεν αυτόν όπως ενεργήση και επιτραπή η αποστολή φαρμάκων και ειδών πρώτης ανάγκης καθώς και η παλλινόστησις των ενταύθα διαμενόντων.

«Μακεδονία»: Δευτέρα 4 Μαρτίου 1919

Και πάλιν η γρίπη

Καθ’ ά αγγέλλεται εκ Νιγρίτης, η γρίπη εξακολουθεί να θερίζη τους κατοίκους της περιφερείας ταύτης. Η αρμοδία υγειονομική υπηρεσία απέστειλε διάφορα φάρμακα προς καταπολέμησιν της νόσου.

Ακόμα ένα δημοσίευμα, πιο πρακτικό, από την εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ».

Εμπρός: 20 Μαρτίου 1919

Δοκιμάσατε

Όσοι πάσχετε ή επάθατε από γρίπην, βρογχίτιδα, ρευματισμούς, πλευρίτιδα, νευραλγίαν, νεφρίτιδα, έχετε πόνους ή βήχα οιουδήποτε στηθικού νοσήματος, ζητήσατε εν αμερικανικόν έμπλαστρον από εκείνα που φέρουν επί του υφάσματος και του φακέλου ΣΗΜΑ ΑΕΤΟΝ ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗΝ ΚΑΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΝ ΣΗΜΑΙΑΝ και χρησιμοποιήσατε αυτό ως γράφει η επί του φακέλου ελληνιστί έντυπος οδηγία.

Πωλούνται εις όλα τα φαρμακεία Αθηνών, Πειραιώς και επαρχιών προς δραχ. 1,50 έκαστον. Κεντρική αποθήκη εις το φαρμακείον και εργοστάσιον τσιρότων Στεφάνου Ι. Ααρών Πλατεία Ηρώων Ψυρή.

Πηγή: Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ρόδου (rhodeslibrary.gr) – Επιμέλεια: Αντώνης Αγγελής – Πηγή φωτογραφιών: Βικιπαίδεια



Αφήστε το σχόλιό σας

XHTML: You can use these html tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

            









Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.