Published On: Τρ, Ιουν 23rd, 2020

Μοναδικά ιστορικά στιγμιότυπα από τη ζωή και τη δράση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας

Το κινηματογραφικό συνεργείο του ΔΣΕ: Γιάννης Σεβαστίκογλου, Γιώργος Σεβαστίκογλου, Απόστολος Μουσούρης, Μάνος Ζαχαρίας

Πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Δευτέρας παρά τις αντίξοες καιρικές συνθήκες στο Επιμορφωτικό Κέντρο Βιβλιοθήκη – Αρχείο «Χαρίλαος Φλωράκης» (ΕΚΧΦ) η εκδήλωση της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ αφιερωμένη στο έργο του φωτογραφικού – κινηματογραφικού συνεργείου του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος.

Το ΕΚΧΦ περικλείει πλευρές από την πλούσια Ιστορία του ΚΚΕ, αλλά και του εργατικού και λαϊκού κινήματος ευρύτερα, μέσα από πολύτιμα ντοκουμέντα, εφημερίδες και έντυπα διαφορετικών ιστορικών περιόδων, μέσα από σπάνιες εκδόσεις και χιλιάδες τίτλους βιβλίων.

Mε το όπλο στο χέρι…

Σε αυτά τα ντοκουμέντα έρχονται να προστεθούν και τα περισσότερα από 15.000 φωτογραφικά στιγμιότυπα, που περικλείουν σχεδόν όλες τις πτυχές της εποποιίας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, αλλά και πλευρές από τη ζωή στην πολιτική προσφυγιά. Οι περίπου 15.000 φωτογραφίες του ΔΣΕ, που δίνονται σήμερα σε δημόσια χρήση, είναι ψηφιοποιημένες από πρωτότυπα κινηματογραφικά καρέ των 35 χιλιοστών και φωτογραφικά φιλμ μεσαίου και μεγάλου φορμάτ.

Ο Πέτρος Κόκκαλης, ο Λεωνίδας Στρίγκος, ο Μιλτιάδης Πορφυρογένης και ο Παναγιώτης Μαυρομάτης

Το ψηφιοποιημένο πλέον αρχείο είναι πλήρως προσβάσιμο στους μελετητές, στους ιστορικούς και τον καθένα που ενδιαφέρεται. Αυτό το φωτογραφικό υλικό προέρχεται από δωρεές στο αρχείο του ΚΚΕ των οικογενειών του Απόστολου Μουσούρη και Φώτη Ματσάκα, μαχητών του ΔΣΕ και μελών του κινηματογραφικού συνεργείου. Μέρος αυτού του αρχείου έχει δημοσιευτεί στην έκδοση – λεύκωμα της «Σύγχρονης Εποχής», «Απόστολος Μουσούρης – Φωτογραφίζοντας τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας».

Ο Νίκος Μπελογιάννης στο Γράμμο (αριστ.) και ο Γιώτης (Χαρίλαος Φλωράκης), διοικητής της 1ης Μεραρχίας του ΔΣΕ στη Θεσσαλία

Η εκδήλωση και ο εμπλουτισμός του ΕΚΧΦ με το συγκεκριμένο αρχείο αποτελεί και μια έμπρακτη έκκληση για προσφορά και άλλου υλικού στο Αρχείο του ΚΚΕ για την καλύτερη αξιοποίηση, προστασία από τη φθορά του χρόνου και την ανάδειξή του.

Μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ πλένουν τα ρούχα τους στο ποτάμι

Στην εκδήλωση μίλησε ο Νίκος Παπαγεωργάκης, υπεύθυνος της λειτουργίας του ΕΚΧΦ, ο οποίος αναφέρθηκε στη δραστηριότητα του Επιμορφωτικού Κέντρου και στα νέα υλικά με τα οποία εμπλουτίστηκαν οι συλλογές του. Ο σκηνοθέτης Κώστας Σταματόπουλος παρουσίασε τη δράση και το έργου του κινηματογραφικού συνεργείου του ΔΣΕ.

Η τελική μορφή των οχυρών

Στην ομιλία του Κώστας Σταματόπουλος αναφέρθηκε στην ίδρυση του του φωτο-κινηματογραφικού συνεργείου του ΔΣΕ. Όπως είπε «το 1947 πάρθηκε η απόφαση από το Κόμμα να συγκεντρωθεί κεντρικά ο κινηματογραφικός και φωτογραφικός εξοπλισμός και να διατεθεί ανάλογα για την κάλυψη των πολιτικο-στρατιωτικών αναγκών της εποχής. Το 1948 ιδρύθηκε το φωτο-κινηματογραφικό συνεργείο και εντάχθηκε στη δύναμη του τμήματος διαφώτισης του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ.

Το συνεργείο συγκροτήθηκε αρχικά από τους Γιώργο Σεβαστίκογλου, Μάνο Ζαχαρία, Απόστολο Μουσούρη. Η συνάντησή τους έγινε στο χωριό Πευκόφυτο του Ανατολικού Γράμμου. Σε εκείνη τη φάση στον εξοπλισμό τους είχαν κάποιες φωτογραφικές μηχανές με διαφορετικό φορμά. Είχαν επίσης μια 35άρα και μια 16άρα κινηματογραφική μηχανή, ενώ αργότερα το αρχηγείο του ΔΣΕ τους έστειλε άλλη μια 16άρα «Παγιάρ». Ήδη τότε ο Σεβαστίκογλου είχε τραβήξει με τον φωτογράφο Πέτρο Κλειούση, από την Σλήμνιτσα, αρκετές φωτογραφίες από τα υψώματα Αλεβίτσα και Χάρο της Κοτύλης του Γράμμου και τη δραστηριότητα εκεί του Δημοκρατικού Στρατού. Αργότερα προστέθηκαν στο κινηματογραφικό συνεργείο ο Φώτης Ματσάκας, ο Βλαδίμηρος Παλαιστής, ο Φαέθων και ο Γιάννης.»

Mε τον τηλεβόα στους φαντάρους απέναντι…

Σημειώνεται ότι το συγκλονιστικό φωτογραφικό υλικό απεικονίζει τους μαχητές σε όλες τις στιγμές τους: Στην ανάπαυλα, στην κατασκευή οχυρωματικών, στη μορφωτική δουλειά, στη στρατιωτική εκπαίδευση, και προφανώς σε μάχες. Ξεχωριστή ενότητα αποτελούν οι φωτογραφίες με τις γυναίκες μαχήτριες και νεολαίους μαχητές, όπως και οι φωτογραφίες που αφορούν το υγειονομικό του ΔΣΕ. Υπάρχουν φωτογραφίες που απεικονίζουν εργασίες στα χωριά των ελεύθερων περιοχών από τους μαχητές του ΔΣΕ, απόδειξη ότι η ίδια η ύπαρξή του ήταν άμεσα συνυφασμένη με τη ζωή των κατοίκων εκεί.

Ο ΔΣΕ ήταν ένας οργανωμένος λαϊκός στρατός

Ανάμεσα στις φωτογραφίες, ιδιαίτερο είναι το πακέτο που αποτυπώνει με ακρίβεια το χώρο όπου συνέβησαν όλα αυτά. Είναι οι φωτογραφίες στις οποίες εμφανίζεται ευρύτερα το τοπίο, επιτρέποντας στον σημερινό θεατή να τοποθετήσει ακριβώς στο χώρο της την κάθε δράση. Ένας αρκετά μεγάλος αριθμός φωτογραφιών αφορά στην επίσκεψη του Πωλ Ελυάρ στο Γράμμο και στο Βίτσι, αλλά και τη διάσωση των παιδιών στις περιοχές που βομβάρδιζε ο αστικός στρατός. Ακόμα, υπάρχουν φωτογραφίες από την υποχώρηση στην Αλβανία, αλλά και από τη ζωή στην πολιτική προσφυγιά στην ΕΣΣΔ και τις Λαϊκές Δημοκρατίες.

Μέρος της εκπαίδευσης του Πυροβολικού

Όπως δήλωσε ο γιος του Φ. Ματσάκα, Νίκος Ματσάκας, που παραβρέθηκε στην εκδήλωση, για την παράδοση του αρχείου του πατέρα του: «Ήταν υποχρέωσή μου να παραδώσω στο Κόμμα το αρχείο. Ήταν η προσφορά του πατέρα μου και τόσων αγωνιστών».

Το νοσοκομείο πάνω από τους μύλους του Τίρνοβου

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ο Κώστας Δημητρόπουλος παρέδωσε σημαντικό αρχειακό υλικό στον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, το οποίο θα πάρει τη θέση του στο αρχείο του Κόμματος.

(Πηγή: 902.gr)

Ένας μεγάλος αριθμός φωτογραφιών αφορά τις νοσοκόμες