Γνωρίστε και στηρίξτε τους ντόπιους μελισσοπαραγωγούς…

Παραστάσεις χαραγμένες σε τοιχώματα σπηλαίων αποδεικνύουν ότι ο άνθρωπος είχε συμπεριλάβει το μέλι στη διατροφή του από τη λίθινη ακόμη εποχή. Αρχαίοι λαοί όπως οι Σουμέριοι, οι Βαβυλώνιοι, οι Χετταίοι, οι Ασσύριοι και οι Αιγύπτιοι είχαν εντάξει το μέλι στη διατροφή τους, όπως αποδεικνύουν κείμενα που έχουν βρεθεί σε ανασκαφές. Οι λαοί αυτοί απέδιδαν στο μέλι φαρμακευτικές και θεραπευτικές ιδιότητες. Το χρησιμοποιούσαν σαν φάρμακο για πολλές ασθένειες, για προσφορές στους θεούς και σε διάφορες γιορτές ή τελετές. Σε πανάρχαιους Αιγυπτιακούς παπύρους πριν 3500 χρόνια αναφέρεται το μέλι ως θεραπευτικό μέσο.

Σε κείμενο γραμμένο στο συλλαβικό αλφάβητο της Γραμμικής Β΄ τον 14ο αιώνα π.Χ., την πινακίδα της Κνωσσού, αναφέρεται η θρησκευτική προσφορά μελιού (Πάσι Θεοίς Μέλι ΑΜΦΟΡΕΥΣ 1 – Προσφέρεται σε όλους τους θεούς μέλι: ένας αμφορέας). Στην αρχαία Ελλάδα το μέλι κατείχε ξεχωριστή θέση. Συγγράμματα του Ιπποκράτη, του Αριστοτέλη και του Δημόκριτου αναφέρονται στις ευεργετικές ιδιότητες του μελιού στην υγεία και την μακροζωία. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι θεοί τους τρέφονται με μέλι. Ο Όμηρος στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια εκθειάζει το μέλι και τις θεραπευτικές του ιδιότητες, ενώ ο Ησίοδος αναφέρει τους «Σίμβλους», όνομα που έδιδαν στις κυψέλες της εποχής εκείνης. Τι είδος ήταν οι «Σίμβλοι» δεν είναι γνωστό. Πάντως ήταν κυψέλες κατασκευασμένες από ανθρώπους για την εκτροφή των μελισσών.

Η μελισσοκομία αποτελεί ένα δυναμικό κλάδο της ελληνικής ζωικής παραγωγής. Περισσότεροι από 20.000 μελισσοκόμοι δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, οι οποίο με βάση τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2016, διαχειρίζονται 1.579.786 μελίσσια και παράγουν περίπου 20.000 τόνους μέλι ετησίως. Από αυτούς το μεγαλύτερο μέρος ασκούν νομαδική μελισσοκομία και μόνο ένα πολύ μικρό μέρος κυρίως στη νησιωτική Ελλάδα, στατική. Οι περισσότερες εκμεταλλεύσεις είναι αρκετά εκσυγχρονισμένες.

Ένα από τα βασικότερα είδη μελιού το οποίο αποτελεί πάνω από το 50% της ετήσιας παραγωγής είναι το πευκόμελο. Παράγεται σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας, κυρίως κατά τους φθινοπωρινούς μήνες, με τη συλλογή από τις μέλισσες των μελιτωδών εκκρίσεων του Marchalina hellenica. Αυτού του είδος πευκόμελο, συγκομίζεται σε σημαντικές και εμπορεύσιμες – εξαγώγιμες ποσότητες, μόνο στην Ελλάδα και στα δυτικά παράλια της Τουρκίας. Ένα άλλο ιδιαίτερα αρωματικό μέλι που παράγεται κυρίως στις νησιωτικές περιοχές της χώρας είναι το θυμαρίσιο μέλι, γνωστό ακόμη από την αρχαιότητα για το λαμπερό του χρώμα και το έντονο λουλουδάτο άρωμα. Υπολογίζεται ότι αποτελεί περίπου το 10% της ετήσιας ελληνικής παραγωγής μελιού.

Το 2016 οι μελισσοπαραγωγοί στα Ιόνια νησιά ήταν 129 με 13.038 κυψέλες. Στη Λευκάδα το μεγαλύτερο μέρος της μελισσοτροφίας απαντάται στο Αθάνι και το Δράγανο. Ο Παναγιώτης Θ. Κουνιάκης στο βιβλίο του «Η νήσος Λευκάς από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ΄ ημάς: Ήθη-Έθιμα-Εξέλιξις & Δράσις των πολιτικών αυτής ανδρών», που εκδόθηκε το 1928, αναφέρει ως κύρια προϊόντα των χωριών αυτών το μέλι και το κρασί. Είναι χαρακτηριστικό ότι κοντά στο Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου στη Νηρά Αθανίου σώζονται ακόμη σε καλή κατάσταση πέτρινες κυψέλες, ενώ ο Δραγανίτης μελισσοκόμος Σπύρος Κατωπόδης (Τεμπονέρας) είχε τιμηθεί για το μέλι του το 1937 στη 12η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης με αργυρό βραβείο και χρηματικό έπαθλο.

Πέτρινες κυψέλες κοντά στη Μονή Αγίου Νικολάου Νηράς Αθανίου

Η διάθεση του μελιού από τους μελισσοκόμους των χωριών αυτών γίνεται κυρίως και λόγω έλλειψης μελισσοκομικού συνεταιρισμού άμεσα στον καταναλωτή. Κάθε καλοκαίρι οι παραγωγοί στήνουν πάγκους και κιόσκια κατά μήκος του δρόμου προς το Πόρτο Κατσίκι προσφέροντας τα μελισσοκομικά τους προϊόντα (θυμαρόμελο, πευκόμελο, ρακόμελο, ανθόμελο, βασιλικό πολτό, πρόπολη, κεραλοιφές κλπ.), στους επισκέπτες του τόπου μας. Πρόσφατα είχαμε την ευκαιρία αν ανταλλάξουμε λίγες κουβέντες με δύο Αθανίτες μελισσοκόμους, τον Ζώη Κορφιάτη («Μελιζείν») και τον Κωνσταντίνο Ρομποτή («Θυμαρότοπος Αθανίου» – Τ.Κ 31082, Αθάνι Λευκάδας
Κιν: +30 6973906583), απ΄ όπου και οι φωτογραφίες που επισυνάπτονται.

Η φετινή χρονιά θα είναι λόγω των ειδικών συνθηκών που διαμόρφωσε ο κορονοϊός και της αναμενόμενης μείωσης του τουριστικού ρεύματος στη χώρα μας και το νησί μας ιδιαίτερα δύσκολη. Επίσης σήμερα που όλο και περισσότερο το φυσικό μέλι χρησιμοποιείται όχι μόνο ως τρόφιμο, αλλά και ως φάρμακο, μαζί φυσικά και με τα άλλα προϊόντα της κυψέλης, ο Έλληνας μελισσοτρόφος, η Ελληνική μελισσοκομία αντιμετωπίζει όλο και περισσότερο τον άνισο ανταγωνισμό, των αμφιβόλου ποιότητας εισαγόμενων φτηνών μελιών.

Γνωρίζει ο Έλληνας καταναλωτής γιατί πρέπει να προτιμάει το γυάλινο βάζο, που με όλη του την ειλικρίνεια φανερώνει την ταυτότητα του περιεχομένου του και όχι το μεταλλικό κουτί που πολλές φορές η ωραία του εξωτερική εμφάνιση κρύβει τα μειονεκτήματα και την ταυτότητα του περιεχομένου του; Γνωρίζει ποιο είναι Ελληνικό μέλι θυμαριού, ερείκης, πεύκου, κουμαριάς, ανοιξιάτικης ανθοφορίας κλπ. και ποιες είναι οι ιδιαίτερες ιδιότητές του; Γνωρίζει γιατί το φυσικό ανεπεξέργαστο μέλι που θα καταναλώσει, πρέπει να κρυσταλλώνει;

Αφού λοιπόν τα γνωρίσουμε όλα αυτά ας στηρίξουμε όλοι μας τους ντόπιους μελισσοπαραγωγούς… Και επειδή καμιά φορά πολλά ακούγονται, κι αυτό έχει να κάνει και με άλλα παραδοσιακά προϊόντα του τόπου μας, «μαύρα πρόβατα» πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν αλλά αυτά ξεχωρίζουν εύκολα μέσα στο κοπάδι…

Άλμπουμ με 16 φωτογραφίες
Για να δείτε το άλμπουμ σε ξεχωριστό παράθυρο κάντε κλικ στον τίτλο

_______________________________________________
ΠΗΓΕΣ:
– Σπύρος Καψάλας, «Η Μελισσοκομία στην Ελλάδα», Πτυχιακή εργασία, ΤΕΙ Μεσολογγίου, 2006
– ΕΛΣΤΑΤ
– Κοντόλαιμος Νικόλαος, Γεωπόνος, Ειδικός μελισσοκομίας στο τμήμα μελισσοκομίας του Υπουργείου Γεωργίας