Η παλιά ξύλινη κινητή γέφυρα του Πόντε – Ένα επίτευγμα της τότε εποχής
Διακρίνεται σε πρώτο πλάνο μία μπρατσέρα στο λιμάνι της Λευκάδας και στην άκρη αριστερά οι μπαράγκες και ο Πόντες
Η μορφή του λιμανιού (της Λευκάδας) είχε τραυματισθή απ΄ την αναγκαστική κοπή της παληάς γέφυρας, στη θέση του σημερινού πόντε. Διαβάζομε στο ΦΡΟΥΡΟ (Αριθ. φύλλου 164, 23.07.1902:
«ΛΙΜΕΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ. Το ζήτημα της γέφυρας. Χθες συνήλθε η λιμενική Επιτροπή ίνα εκφέρη την απόφασιν δια την κατασκευήν της γέφυρας της οδού Λευκάδος-Φρουρίου, δια της οποίας εισήλθεν η βορβοροφάγος προς εκσκαφήν της αρκτικής αύλακος της Λευκάδος. Επειδή κατασκευή κινητής γέφυρας ήθελεν απαιτήση μεγάλην δαπάνην, εάν δε κατεσκευάζετο ως ήτο πρότερον δεν θα ήτο δυνατόν να διέρχωνται φορτηγίδες με φορτίον, απεφάσισεν η Επιτροπή ίνα το Λιμενικόν Ταμείον υποβληθή εις δαπάνην δρχ. 2.000 όπως δύνανται και διέρχονται φορτηγίδες με φορτίον. Η Λιμενική Επιτροπή οφείλει καλώς να σκεφθή, ότι το έργον της εκσκαφής της αρκτικής αύλακος θα είναι ατελέστατον, εάν δεν ανασκαφή και το υπόλοιπον μέχρι των Φυλακών τμήμα το οποίον είναι εστία μολύσματος».
Η παλιά ξύλινη κινητή γέφυρα του Πόντε και οι μπαράγκες στην παραλία
Συνεπώς, η αρχική απόφασις της Λ. Επιτροπής ήτο να κατασκευασθεί απλή γέφυρα, ομοία με την προηγουμένην, η οποία κατεστράφη χάριν της διελεύσεως της βυθοκόρου, πλην σε τέτοιο ύψος ώστε να διέρχονται φορτηγίδες. Ευτυχώς αργότερα η Λ. Επιτροπή επέδειξε προδευτικόν δυναμισμόν και κατόπιν νέας αποφάσεώς της κατεσκευάσθη η περίφημη δια την εποχήν της κινητή γέφυρα, ο πασίγνωστος «πόντες», όπως ακόμα διατηρείται η ονομασία, με τρεις καμάρες, μεταξύ των οποίων δύο γερές πέτρινες βάσεις, θεμελιωμένες στον βυθό της θάλασσας που διατηρούνται και σήμερα.
Η ξύλινη γέφυρα του Πόντε αργότερα (Πηγή: Έκθεση φωτογραφίας Μ. Ζακυνθινού)
Κάθε καμάρα είχε μια ξύλινη γέφυρα από χονδρά δοκάρια. Οι δύο ακρινές ακίνητες, ενώ η πολύ μεγαλύτερη μεσαία χωριζότανε με δύο καταστρώματα που στο μέσον εφαρμόζανε. Το κάθε κατάστρωμα ήτανε κρεμασμένο από δύο χονδρές αλυσίδες στο άκρον, οι αλυσίδες αυτές περνούσανε από καρούλια στα οποία καταλήγανε τέσσερα σιδερένια δοκάρια ψηλά γύρω στα τέσσερα μέτρα, κάθε δύο δοκάρια στερεωνόντανε μεταξύ τους με δύο πλάγιες σιδηροδοκούς. Οι περασμένες στα καρούλια αλυσίδες μαζευόντανε με τη βοήθεια δύο χειροκίνητων τροχαλιών (βίντσια) σε δύο σιδερένιους άξονες, εντοιχισμένους στις δύο ακραίες πλευρές των βάσεων κάτω από τη γέφυρα, όπου ακόμα σώζονται.
Μία από της παράγκες της παραλίας και πίσω ο Πόντες (Πηγή: Έκθεση φωτογραφίας Μ. Ζακυνθινού)
Όπως τραβιώντανε οι αλυσίδες, η κάθε μιά σήκωνε το αντίστοιχο τμήμα της γέφυρας κι΄ άνοιγαν τα δυό τμήματα της μεσαίας γέφυρας για να περάσουν τα διάφορα πλεούμενα αρματαγωγά με τα άρμπουρα και τα πανιά τους. Αυτή η κινητή γέφυρα, αληθινό επίτευγμα για την εποχή της, ήτανε αφάνταστα καλοφτιαγμένη και μ΄ ένα τόνο αισθητικής, χάριν στις καλλιτεχνικές της λεπτομέρειες και διακοσμήσεις και προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες αρκετά χρόνια.
Σκίτσο για το πως θα μπορούσε να είναι ο Πόντες (Εφημερίδα «Σπαβέντο», Αριθ. Φ. 11)
Η γέφυρα είχε ολοκληρωθεί μέχρι το 1902, αυτό συμπεραίνουμε από μιά είδηση στη ΒΡΟΝΤΗ (εκδότης Αριστ. Αραβανής) αριθ. φύλλου 20, 30.07.1903, «… ενώ ηλίευεν εις την ξύλινην γέφυραν οδός Φρουρίου…». Όταν καταργήθηκε το ανεβοκατέβασμα της γέφυρας, επακόλουθον της μετατροπής των ιστιοφόρων πλοίων σε μηχανοκίνητα, διατηρηθήκανε πολλά ακόμη χρόνια οι σιδερένιοι πάσσαλοι, κι΄ εκτελούσαν μια εκτός προγράμματος αποστολήν.
Ο Πόντες με τις αψίδες…
Πάνω σ΄ αυτούς σκαρφαλώνανε οι βαρκάρηδες κι΄ οι αχθοφόροι, κι΄ όταν βλέπανε απ΄ την μπούκα της Πρέβεζας «καπνόν ανωθρώσκοντα», φωνάζανε στην διαπασών «το παπόοορ!». Αυτό το σύνθημα είχε σαν επακόλουθο μια σωστή αναστάτωση στο λιμάνι, να συγκεντρωθούνε οι επιβάτες με τις αποσκευές τους από τα γύρω καφενεία, να ετοιμασθούνε «αρόδου» οι βάρκες, ώστε μόλις το πλοίο της γραμμής μπουκάριζε στο κάστρο (εννούσανε την είσοδο της διώρυγος δίπλα από το Φρούριο) να μπαρκάρουνε οι επιβάτες στις βάρκες που θα τους μεταφέρανε στο καράβι.
Ο Πόντες σήμερα. Δεξιά: Ο Πόντες με τις γραφικές αψίδες του που θυμίζουν λιγάκι… Μπρούκλιν
Μέχρι πριν 25 χρόνια σωζόντανε αυτοί οι σιδερένιοι πάσσαλοι και ξυλωθήκανε με το ξύλωμα της ξυλένιας γέφυρας που αντικαταστάθηκε με την σημερινή τσιμεντένια, πάνω στις ίδιες πέτρινες βάσεις. Πριν ξυλωθούν τα ξύλινα δοκάρια είχανε πλέον ξεκαρφωθεί με αποτέλεσμα όταν περνούσαν τροχοφόρα, να χορεύουν ένα άρρυθμο χορό και να αναστατώνεται ο κόσμος σε απόσταση εκατοντάδων μέτρων απ΄ τους δυνατούς κρότους.
Ένα μικρό πεζούλι δίπλα στον πόντε παρουσίαζε μια γραφική νότα, γιατί χρόνια ολόκληρα φιλοξενούσε μόνιμα ένα μικροπωλητή, τον πασίγνωστο Μήτσο, που τούχανε κολλήσει -όπως γινόντανε δα στη χώρα μας, κι΄ ακόμα πολλές φορές γίνεται- το παρατσούκλι Πιτσ-κολέα, άνθρωπο ευγενικό και καλωσυνάτο, με την κάτασπρη ποδιά του και τις κρεμασμένες στους ώμους του πάνινες σακούλες, να πουλάη κουκιά κι΄ αμύγδαλα ψημένα αλμυρά, πασατέμπο και στραγάλια, ενώ με τώνα χέρι του κρατούσε το καλαμίδι και ψάρευε, συνέχεια.
Πηγή για το κείμενο: Τάκης Λ. Μαμαλούκας, «Λαογραφικά της Λευκάδας», Βιβλίο Β΄, Έκδοση Σπ. Β. Μαραγκού, 1982.
Στον σημερινό Πόντε να στηθούν αντιγραφα των αψίδων σιδερένια χυτά και σφυρήλατα μαζί – καλής τέχνης-.
Δεν θα εμποδίζουν πλέον στο ύψος των 5 μέτρων που εξναι η διεθνής κωδικοποίηση ύψους γεφυρών σε δρόμους.
Και αν θα χρειαστεί να ανοίξουν τα οριζόντια μέρη ( για μα περάσει κάτι ψηλότερο από 5 μέτρα- τότε με μηχανισμό μηχανικό χειροκίνητο με γρανάζια ή με άρθρωση να μπορούσε να ανοίξει πλάγια το οριζόντιο ( δοκός οριζόντιος) τμήμα της κάθε αψίδας.
Η κατασκευή μπορεί να γίνει τεχνικά , με χυτές σταθερές κάθετες κολώνες ( σε Ελληνικά χυτήρια) και τα οριζόνρια τμήματα με ελαφρύ κούφιο κράμα χυτό για νάναι ελαφρύ και να μετακινούνται οι οριζόντιοι αυτοί δοκοίν, αν ήθελε να περάσει τι ψηλότερο απλο 5 μέτρα.
Κατά πλάτος το άνοιγμα των αψίδων θα οριοθετούνταν από τα κάθετα χυτά μόνιμα πακτωμένα στην άκρη του τσιμεντένιου σημερινού Πόντε.
Η υδραυλική ή ηλεκτρική μετακίνηση των οριζονιων δοκών τωμ αψίδων να αποκλειστεί , διότι τα κάθε λογής υδραυλικόηλεκτρικά μοτέρ και μηχανισμοί κοστίζουν ώς μόνιμη συντήρηση για λίγες φορές χρήση ( όταν απαιτηθι να ανοίξουν οι οριοντιοι τωμ αψίδων δοκοί.
Το έργο θέλει περισσότερη φανταια και σχεδιασμό και πίστη, παρά χρήματα. Και η Λευκάδα έχει το δυναμικό να το μελετήσει αισθητικά και λειτουργικά και να το χρηματοδοτίσει κατασκευαστικά.
Με 5 ευρώ κατά κεφαλή εισφορά τον χρόνο οριζόντια του πληθυσμού ( ή με στάθμιση ώς καταβολή αυτής της εισφοράς ηλικιακά ή εισοδηματικά) μπορεί σε 1 χρόνο βα συγκεντρωθούν
κοντά 100 χιλιάδες ευρώ. Σε 2 χρόνια 200 χιλαδες ευρώ το ελάχιστο. Το κόστος του έργου είναι πολύ μικρότερο από την ετήσια δυνατή εισφορά, μαζί με την τεχνική εγχώρια συμμετοχή όπου απαιτηθεί.
Και κάτι επί πλέον: Τελευταία η Φιλαρμονική Λευκάδος βγήκε ώς ικέτης ( τιμά την διοικητική ηγεσία της Φιλαρμονικής η
το σίτημα – ικεσία- οικονομικής ,λειτουργικής ουσιαστικά, βοήθειας πρός το ιστορικό πολιτισμικό σωματείο. Και πρέπει βα προστρέξουν οικειοθελώς όλοι οι Λευκάδιοι και Λευκαδίτες απανταχού. Στα πληθυσμιακά μεγέθη ( Λευκαδιτών και Λευκαδίων απανταχού σν αναφερθεί κανείς με 5,00 ευρώ συνδρομή ανά άτομο το χρόνο το ποσό που συγκεντρούται είναι ικανό και αυτό μπορεί να γθνει και μονιμότερα για μια τριετία.
Ακόμα και ο Δήμος Λευκάδος να αναλάβει πρωτοβουλία για εφ άπαξ διαφανή αναφερόμενο δημοτικό τέλος ανά κατοικία ( κατοικούμενη μόνιμα ή καλοκαιρινή παραθεριστική, για την απόδοση στην φιλαρμονική.
Ακόμη και πρός κάθε μελούμενη δημοτική εκλογή.
Οι υποψήφιοι για δήμαρχοι στο προγραμμά των θα πρέπει να προαναγγέλουν το τέλος αυτό για μια 4 ετία που θα εκλεγούν, και να ψηφίζονται ή όχι και με βσση αυτή την προαναγγελίμενη ρήτρα. Ώστε να γίνει κοινοτικός της κοινωνίας θεσμός η ύπαρξη της φιλαρμονικής.Και οι δημότες, κάτοικοι, και οι Λευκάδιοι απανταχού , να γνωρίζουν ότι το έργο της φιλαρμονικής που εξυπηρετεί όλη την Νήσο όταν χρειαστεί και κληθεί, και ταυτόχρονα αποτελεί και ένα σημαντικό στοιχείο πολιτισμού και ιστορίας της Νήσου και της Ελλάδος θέλει και μόχθο ( που καταβάλλουν οι διοικούντες εκάστοτε και η τωρινή ηγεσία) και πόρους. Και αυτούς τους πόρους θέλει και μπορεί να τους εισφέρει , -και θα είναι προς τιμήν της- η κονωνία των Λευκαδίων.
Η δημοτική συμμετοχή ειναι κοινοτική συμμετοχή και συνιστά μέθεξη κοινοτικού κοινωνισμού.
Μόνο την γοητεία και πολιτισμικό κοινωνικό ήθος που προσφέρουν οι παράτες της φιλαρμονικές στο Παζάρι σε ντόπιους και τουρίστες, ή η εμφάνιση της φιλαρμονικής σε λιτανείες στα χωριά της Λευκάδος , αρκεί και μόνο να σκεφτούνι όλοι την ιστορικοκοινωνική της σημασία.
Η φιλαρμονική Λευκάδος ώς μουσική και πολιτισμική οντότητα- και όχι ώς δηοσιες σχέσεις του θεαθήναι – είναι αυτή που κινητοποίησε πρίν κάποια χρόνια τον Θάνο Μικρούτσικο να θέλει να ακούσει και το συμβολικότερο έργο του ( τον Σταυρό του Νότου) φιλαρμονικά, όπως ο ίδιος ο Θ.Μικρούτσικος ανέφερε σε ομήγυρι γνωστών του.
Και οι σημερινοί διοικούντες της φιλαρμονικής , συναισθανόμενοι την σημασία του σωματείου ώς στοιχείο της Ελληνικότητας του τόπου και της χώρας, ταπεινοί ικέτες πρός την κοινότητα και το αίσθημα και βίωμα κοινοκτημοσύνης αυτής της κοινότητας προσήλθαν , μέσω της ανακοίνωσης για ενίσχυση οικονομικά της φιλαρμονικής.Διότι και η ικεσία συνιστά πυρήνα της Ελληνικότητας.
Θ.Α