Ο Μίκης Θεοδωράκης το 1974 στη Λευκάδα, κύριος ομιλητής σε συγκέντρωση της «Ενωμένης Αριστεράς» στο «Πάνθεον»
Το θυμάμαι ακόμα έντονα παρότι έχουν περάσει τόσα χρόνια. Δεκαπεντάχρονος μαθητής του Γυμνασίου την εποχή εκείνη, το Νοέμβρη του 1974, ήταν η πρώτη φορά που είδα από κοντά τον Μίκη Θεοδωράκη. Είχε επισκεφτεί τη Λευκάδα την Πέμπτη 7 Νοέμβρη, δέκα μέρες πριν από τις εκλογές της 17ης Νοέμβρη 1974, τις πρώτες μετά το 1964 βουλευτικές εκλογές. Κρίμα που δεν σώζεται κάποια φωτογραφία.
Ήταν ο κύριος ομιλητής σε προεκλογική συγκέντρωση της «Ενωμένης Αριστεράς» στον κινηματογράφο «Πάνθεον», παρουσία του υποψήφιου βουλευτή στο Νομό Λευκάδας Αντώνη Ρουπακιώτη και του πρώην βουλευτή Λευκάδας με την ΕΔΑ Ξενοφώντα Γρηγόρη, που χαιρέτησαν στη συγκέντρωση. Η «Ενωμένη Αριστερά» ήταν μια πολιτική συμμαχία ανάμεσα στο ΚΚΕ και στην ΕΔΑ. Στους εκλογικούς συνδυασμούς της συμμετείχε και το «ΚΚΕ εσωτερικού», δίχως όμως να έχει υπογράψει τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα και στη συγκρότησή της. Το ΚΚΕ δεν αναγνώριζε την ύπαρξη και δεύτερου ΚΚ σε μία χώρα και μάλιστα ενός κόμματος που ονόμαζε το ΚΚΕ «ΚΚΕ εξωτερικού», «υποτελές στη Μόσχα» και άλλα παρόμοια που θύμιζαν τις παλιότερες συκοφαντίες του ταξικού εχθρού κατά του ΚΚΕ, για τους «πράκτορες της Μόσχας», τα ρούβλια, κ.ά. Η «Ενωμένη Αριστερά» διαλύθηκε αμέσως μετά τις εκλογές.
Ο Μίκης είχε έρθει οδικώς στη Λευκάδα. Οδηγούσε ένα αυτοκίνητο Citroen, από κείνα που έπρεπε να ανεβάσει πίεση η υδραυλική αντλία για να σηκωθεί το αυτοκίνητο. Το είχε παρκάρει στην παραλία δίπλα από την γέφυρα του Πόντε. Είχε βγάλει από το πορτμπαγκάζ πακεταρισμένο προεκλογικό υλικό που το μεταφέραμε μαζί με άλλα παιδιά -η ΚΝΕ έκανε την εποχή εκείνη τα πρώτα της βήματα στο νησί μας- στα γραφεία του ΚΚΕ, που βρισκόταν τότε στην παλιά Αστυνομία, σε ένα στενό πίσω από την κεντρική πλατεία.
Ήταν μια μεγαλειώδης και με παλμό συγκέντρωση με συμμετοχή τόσο από την πόλη όσο και από τα χωριά της Λευκάδας. Η δημοκρατική Λευκάδα σήκωνε ξανά περήφανα το κεφάλι. Τα συνθήματα «Ενωμένη Αριστερά», «Λαός ενωμένος ποτέ νικημένος» και άλλα δονούσαν την ατμόσφαιρα στο στενό σοκάκι του κινηματογράφου «Πάνθεον». Το θυμάμαι σαν να ήταν χθες. Ανάμεσα στο πλήθος διέκρινα τους χωριανούς μου, τον Τάσο και τη Βασιλικιά, με ένα παλιό αναμμένο φακό στο χέρι, γιατί είχαν χαμηλώσει εν τω μεταξύ τα φώτα, να προσπαθούν κάπου να βολευτούν. Όπως θυμάμαι επίσης και κάποιους άλλους συμμαθητές μου στο εξατάξιο τότε Γυμνάσιο που καθόταν στα θεωρεία του κινηματογράφου, όπου καθόμουν κι εγώ κάπου, να εγκαταλείπουν επιδειχτικά το χώρο της εκδήλωσης όταν ξεκίνησαν οι ομιλίες. Αναρωτιέμαι ακόμα καμιά φορά μέχρι σήμερα γιατί είχαν έρθει…
Θυμάμαι, ακόμη, την ίδια βραδιά τις παραινέσεις του σπιτονοικοκύρη μου (οι γονείς μου είχαν μεταναστεύσει στη Γερμανία) ότι έπρεπε να προσέχω, και τι θέλω κι ανακατεύουμε με αυτά. Καλός άνθρωπος ήταν, για καλό το έλεγε. Λίγοι μήνες είχαν περάσει από τότε που είχε πέσει η δικτατορία και φοβόταν. Κεντρώος ήταν, δεν συμπαθούσε απ΄ όσο είχα καταλάβει τους χουντικούς. Δημόσιος υπάλληλος κατά κάποιο τρόπο -δούλευε στο Πέραμα-, αλλά το κάδρο με τον Παπαδόπουλο δεν το είχε κρεμάσει ποτέ στο σπίτι του. Στο υπόγειο το είχε.
Στην προεκλογική αυτή συγκέντρωση ο Μίκης ανάμεσα στα άλλα είχε πει: «Είμαι περήφανος που βρίσκομαι ανάμεσά σας, ανάμεσα στον δημοκρατικό λαό της Λευκάδας. Το βάρος του αντιστασιακού αγώνα το σήκωσε κατά κύριο λόγο η Αριστερά. Γι΄ αυτό αποτελεί θεμέλιο μιας ελεύθερης και αυριανής δημοκρατικής Ελλάδας».
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας «Ριζοσπάστης» (λίγες βδομάδες νωρίτερα, στις 25 Σεπτέμβρη του 1974, επανεκδόθηκε νόμιμα, έπειτα από 27 χρόνια βαθιάς παρανομίας) ο Μίκης Θεοδωράκης έκανε στη συνέχεια ιστορική αναδρομή στην πολιτική ιστορία της Ελλάδας καθώς και της Εθνικής Αντίστασης. Έδειξε στους Λευκαδίτες τη σχέση της χούντας και της ξένης εξάρτησης.
Αναφερόμενος στο ΠΑΣΟΚ τόνισε πως ο Ανδρέας δίνει την εντύπωση ότι η πορεία προς την εξουσία αποτελεί περίπατο. «Θα του υπενθυμίσουμε ότι η Ένωση Κέντρου πήρε το 53% στις εκλογές του 1964 αλλά ανετράπη γιατί θέλησε να εφαρμόσει το 1%. Τώρα λοιπόν που μετά την εφτάχρονη τυραννία ο μηχανισμός έχει εκκαθαριστεί απ΄ όλα τα δημοκρατικά στοιχεία πως ο λαός θα βαδίσει προς την εξουσία;». Ο Μίκης είπε ακόμα πως το κίνημα του Ανδρέα αν δεν είναι λαϊκό δεν θα πάει για την εξουσία. Και αντίθετα αν είναι λαϊκό τότε η ολιγαρχία του επιφυλάσσει τη γνωστή υποδοχή.
Ένα με δυο χρόνια αργότερα, δεν θυμάμαι αν ήταν το 1975 ή το 1976, ο Μίκης Θεοδωράκης θα βρεθεί ξανά στη Λευκάδα. Θα δώσει συναυλία στο κατάμεστο Δημοτικό Στάδιο Λευκάδας. Τον θυμάμαι να συζητά λίγο πριν την έναρξη της συναυλίας με τον συχωριανό μου Γιώργο Βρεττό (Τσιρίμπα), που ήταν την εποχή εκείνη Γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής Λευκάδας του ΚΚΕ. Συνεξόριστοι και οι δυο στη Μακρόνησο είχαν πολλά να πουν.
Μετά το 1976 στη Γερμανία που μετανάστευσα έτυχε κάμποσες φορές να παρακολουθήσω συναυλίες του Μίκη Θεοδωράκη σε αυτή τη χώρα, τόσο σε κλειστό όσο και σε ανοιχτό χώρο. Κάθε του συναυλία ήταν και ένας θρίαμβος. Οι Γερμανοί τον λάτρευαν τόσο για τη μουσική του όσο και για την αγωνιστική του δράση, ενώ εγκωμιαστικά ήταν πάντα τα σχόλια για τον Genosse (σύντροφο) Mikis, όπως πολλοί τον αποκαλούσαν.
Στην προσωπική του επιστολή στις 5 Οκτωβρίου 2020, προς τον Δημήτρη Κουτσούμπα, ο Μίκης Θεοδωράκης έγραφε: “Τώρα στο τέλος της ζωής μου, την ώρα των απολογισμών, σβήνουν απ’ το μυαλό μου οι λεπτομέρειες και μένουν τα “Μεγάλα Μεγέθη”. Έτσι βλέπω ότι τα πιο κρίσιμα, τα δυνατά και τα ώριμα χρόνια μου τα πέρασα κάτω από τη σημαία του ΚΚΕ. Για το λόγο αυτό θέλω να αφήσω αυτόν τον κόσμο σαν κομμουνιστής.”
Καλό του ταξίδι…
Για τις βουλευτικές εκλογές της 17ης Νοέμβρη του 1974 στην Λευκάδα (αναλυτικά αποτελέσματα) δείτε εδώ.
