Με αφορμή το γουβοσκέρπανο του Γιάννη Φούρου (Νάνου) | Λευκαδίτικα Νέα - Lefkada News
Published On: Σα, Οκτ 9th, 2021

Με αφορμή το γουβοσκέρπανο του Γιάννη Φούρου (Νάνου)

SONY DSC O Κολυβιάτης (από τα Κολυβάτα Αλεξάνδρου) Γιάννης Φούρος (Νάνος)

Κοιτάζοντας τη φωτογραφία θα σκεφτεί κανείς ότι είναι ένα απλό σκεπάρνι, με τη μόνη ίσως παρατήρηση ότι το εργαλείο αυτό είναι πιο κυρτό από τα συνηθισμένα σκεπάρνια. Έχει όμως την ιστορία του κι αυτή θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε.

2_Giannis_Fouros_Nanos Το γουβοσκέρπανο που είχε φέρει την δεκαετία του 1930 ο Γιάννης Φούρος από την Αμερική

Το έφερε στην επιφάνεια μετά από πολλά χρόνια μια τυχαία συζήτηση όταν συνομιλητής μάς έλεγε πρόσφατα: «Θυμάμαι το Νάνο (παρατσούκλι του Κολυβιάτη Γιάννη Φούρου) στο κατώι του σπιτιού του (στα Κολυβάτα Αλεξάνδρου) να δουλεύει τις δούγες (καμπυλωτές σανίδες) για τα βαγένια με ένα παράξενο σκεπάρνι που είχε φέρει από την Αμερική». Ρωτήσαμε το γιο του και μας είπε πως το φυλάει ακόμα μέσα σε ένα μπαούλο που είχε φέρει ο πατέρας του όταν επέστρεψε την δεκαετία του 1930 από την Αμερική. Στην ορολογία τους οι βαγενάδες το λέγανε γουβοσκέρπανο.

3_Giannis_Fouros_NanosΤο ατμόπλοιο «S. S. Presidente Wilson» («Πρόεδρος Ουΐλσων») με το οποίο είχε ταξιδεψει ο Γιάννης Φούρος το 1920 μαζί με άλλους Λευκαδίτες από την Πάτρα στη Νέα Υόρκη

Μετά την επιστροφή του στα πάτρια εδάφη άσκησε με επιτυχία το επάγγελμα του βαγενά (βαρελά). Ήταν καλός μάστορας και το επάγγελμα σχετικά προσοδοφόρο εκείνη την εποχή λόγω της μεγάλης αμπελοκαλλιέργειας στους ορεινούς οικισμούς του Αλεξάνδρου. Δεν τον πρόλαβα προσωπικά γιατί είχε εντωμεταξύ φύγει από το χωριό μετακομίζοντας στη Νικιάνα. Εκείνον που θυμάμαι καλά να κάνει αυτή τη δουλειά ήταν ο Γιωργής (Γεώργιος Αγγ. Δουβίτσας) ενώ σε ένα αφιέρωμα στα παλιά επαγγέλματα που είχε κάνει το 2015 ο σύλλογος Αλεξανδριτών Αττικής αναφέρεται ότι το επάγγελμα αυτό το άσκησε και ο Θεοδωράκης Σούνδιας (Μέτορας). Έφτιαχναν όχι μόνο βαγένια αλλά και άλλα ξύλινα οικιακά σκεύη, όπως βαρέλες, τσίτσες, καρατέλα κλπ.

4_Giannis_Fouros_NanosΗ πρώτη σελίδα της λίστας των επιβατών με το όνομα John Fouros (κάντε κλικ για μεγέθυνση)

Τον Γιάννη Φούρο (Νάνο) τον βρίσκουμε να επιβιβάζεται στις 29 Ιουνίου του 1920 στην Πάτρα στο ατμόπλοιο «S. S. Presidente Wilson» με προορισμό την Νέα Υόρκη. Την εποχή εκείνη ήταν 30 ετών οπότε θα πρέπει να είχε γεννηθεί το 1890. Το υπερωκεάνιο αυτό εκτελούσε το δρομολόγιο Τεργέστη – Πάτρα – Νέα Υόρκη. Ανήκε παλιότερα στην Αυστριακή εταιρία “AustroAmericana” και λεγόταν προτού μετονομαστεί «Kaiser Franz Josef I». Αιτία για την μετονομασία του ατμόπλοιου και της πλοιοκτήτριας εταιρείας στάθηκε η παραχώρηση της Τεργέστης από την Αυστροουγγαρία στην Ιταλία, με τη Συνθήκη του Αγίου Γερμανού το 1919, μετά τη λήξη του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Το ονοματεπώνυμό του στη λίστα επιβατών είναι John Fouros από τον Αλέξανδρο. Αναφέρεται επίσης η τότε σύζυγός του Θεοδώρα, που ήταν η πρώτη του γυναίκα.

4_Giannis_Fouros_NanosΗ προαναγγελία της άφιξης του ατμόπλοιου «Πρόεδρος Ουΐλσων» στο λιμάνι της Νέας Υόρκης («ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ», Τρίτη 13 Ιουλίου 1920)

Μαζί του συνταξιδεύουν και άλλοι Λευκαδίτες. Σύμφωνα με την πρώτη μόνο σελίδα της λίστας επιβατών αυτοί ήταν οι: Περδικάρης Γιάννης, Καραβοκύρης Σπύρος, Καρύδης Θεόδωρος, Περδικάρης Νικόλαος, Βεργίνης Ευθύμιος από το Καλαμίτσι, και Αραβανής Γρηγόριος, Αραβανής Επαμεινώνδας από την Καρυά. Όλοι τους αυτοί με προορισμό το Όραντζ της Καλιφόρνιας. Σε ομογενειακή εφημερίδα της εποχής για την κίνηση του λιμένος της Νέας Υόρκης βρίσκουμε ότι το ατμόπλοιο «Πρόεδρος Ουΐλσων» εκ Τεργέστης έφτασε στη Νέα Υόρκη την Πέμπτη 15 Ιουλίου 2020, μετά από δυο βδομάδες περίπου ταξίδι.

5_Giannis_Fouros_Nanos

Ο Γ. Φούρος μετά την επιστροφή του από την Αμερική στο χωριό είχε φέρει μαζί του τα απαραίτητα εργαλεία και μαζί με αυτά το παράξενο για την εποχή του γουβοσκέρπανο και άσκησε όπως προαναφέρθηκε το επάγγελμα του βαγενά. Κατά την διάρκεια της γερμανοϊταλικής κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ. Στο σπίτι του, που βρισκόταν στην μπασιά του χωριού, μετά το μεγάλο γεφύρι, έβρισκαν συχνά καταφύγιο και φιλοξενία αγωνιστές.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στο μπλόκο που πραγματοποίησαν οι Γερμανοί στο χωριό τα ξημερώματα της 20ης Φλεβάρη του 1944 (Κυριακή της Αποκριάς) και αφού πρώτα είχαν συλλάβει τον Γιώργο Κατσαρό (Καραγιάννη) στο πρώτο σπίτι του χωριού (τον εκτέλεσαν την Μεγάλη Παρασκευή του 1944 στο Αγρίνιο), μέσα στο σπίτι του κοιμόνταν κάποιοι αντάρτες του εφεδρικού ΕΛΑΣ που πρόλαβαν και έφυγαν από το κατώι του σπιτιού, μετά την φασαρία από την πρώτη σύλληψη. Είχαν αφήσει τα όπλα τους πίσω από την πόρτα του σπιτιού και με το άνοιγμά της από τους Γερμανούς τα κάλυψε το πορτόφυλλο και έτσι δεν βρέθηκαν – ένα άλλο μέρος των εφεδροελασιτών βρισκόταν τη μέρα εκείνη στη Βαυκερή με το μόνιμο τμήμα του ΕΛΑΣ υπό τον Πάνο Γιαννούλη που είχε διεκπεραιωθεί από το Ξηρόμερο στη Λευκάδα. Συνέλαβαν μόνο τον Γιάννη Κατωπόδη (Τσούλο) που τον πήραν μαζί τους μέχρι την Εγκλουβή, όπου ήταν ο αντικειμενικός τους σκοπός, και τον άφησαν κατόπιν ελεύθερο, καθώς όπως φαίνεται δεν βρέθηκαν ενοχοποιητικά στοιχεία. (Μαρτυρία Λάκη Κολυβά – Μπερδεμπέ).

Υπάρχει όμως και η μαρτυρία του Κώστα Κολυβά (Μπερδεμπέ): «Όπως ερχότανε οι Γερμανοί οι Μαυροϊνάτες (Αλεξανδρίτες) που φύγανε εκείθε πέρα, η ομάδα αυτή που ήτανε στον εφεδρικό, ήρθαν στο χωριό και επάνω στο Μύλο βγάλανε σκοπούς. Και τους είδαν που ερχότανε τους Γερμανούς και ειδοποιήσανε το χωριό. Ξεκινάει κι ο Κόντσολος (παρωνύμιο του Νίκου Δουβίτσα) να έρθει στα Κολυβάτα να ειδοποιήσει ετούτους. Ετούτοι εδώ πλαένανε (κοιμόνταν), αλλά δεν πρόκαμε. Κι ό,τι ήρθανε στα αλώνια, είχε ανοίξει η γριά Σοφιά το σπίτι (μάνα της Ωραίας του Καραγιάννη), είδανε το φως και μπήκανε μέσα οι Γερμανοί και βρήκανε το όπλο πάνω στο τραπέζι. Μετά πάνε στο χωριό πιάνουν μέσα στου Νάνου το σπίτι τον Γιάννη τον Τσούλο και τον Μανιάρα (Περικλή Κονδυλάτο – ήταν στο ΕΛΑΝ). Ευτυχώς δεν βρήκαν τα όπλα. Αυτούς τους δύο τους αφήσανε μετά. Τον Τσούλο τον πήρανε μέχρι την Εγκλουβή. Τον Καραγιάννη τον σκοτώσανε στο Αγρίνιο».

Την περίοδο της κατοχής οι συγχωριανοί του τον είχαν τιμήσει εκλέγοντάς τον Λαϊκό Επίτροπο στο Λαϊκό Δικαστήριο που είχε λειτουργήσει στα Κολυβάτα Αλεξάνδρου. Καταστράφηκαν δυστυχώς στα μεταβαρκιζιανά χρόνια τα αρχεία της οργάνωσης του χωριού και δεν υπάρχουν, πέρα από κάποιες προφορικές μαρτυρίες, γραπτά ντοκουμέντα. Η γυναίκα του Ξενοφώντα Βρεττού, γραμματέα της κομματικής οργάνωσης του ΚΚΕ στον Αλέξανδρο την περίοδο της Κατοχής, η Αμαλία, είχε κρύψει το αρχείο σε σακούλια του αργαλειού σε μια σπηλιά. Όταν βρέθηκε κάποια χρόνια αργότερα ήταν σχεδόν πλήρως κατεστραμμένο από την υγρασία. Είχαν κολλήσει τα φύλλα από την υγρασία και δύσκολα διαβαζόταν. Αλλά ούτε κι αυτά διασώθηκαν στη συνέχεια. (Μαρτυρία Ερωτόκριτου Κολυβά που είχε βρει το αρχείο).

6_Giannis_Fouros_NanosΣυνεδρίαση Λαϊκού Δικαστηρίου στην Πελοπόνησο το 1944

Για τη συνεδρίαση όμως του Λαϊκού Δικαστηρίου σε ένα άλλο ΕΑΜοκρατούμενο χωριό της Λευκάδας, την Εγκλουβή, υπάρχει η γραπτή μαρτυρία του Γιώργου Σγουρού, ο οποίος είχε διατελέσει ειδικός απεσταλμένος της Περιφερειακής Επιτροπής του ΕΑΜ στη Λευκάδα το διάστημα από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Μάη του 1944. Γράφει:

«Την Κυριακή 30/4 πήγα στην Εγκλουβή. Είχε συνεδρίαση το Λαϊκό Δικαστήριο. Η σύνθεσή του: Τρεις άνδρες -1 νέος, 2 γέροντες- μια γυναίκα και ο Λαϊκός επίτροπος. Υποθέσεις για εκδίκαση: 1) Κτηματικές διαφορές ανάμεσα σε συγχωριανούς, 2) Μήνυση εναντίον μέλους της Λαϊκής ασφάλειας του χωριού για άσκοπους πυροβολισμούς και διατάραξη της κοινής ησυχίας και άλλες. Απόφαση συμβιβαστική για την πρώτη υπόθεση που ικανοποίησε και τους δύο αντιδίκους και τους χώριζε σαν φίλους από το δικαστήριο. Τριμελής επιτροπή γερόντων από το ακροατήριο θα παρακολουθούσε την εκτέλεση της απόφασης και θα επενέβαινε σε αποκατάσταση τυχόν διαφορές που θα προέκυπταν. Διαδικασίαι προσεκτική εξέταση των μαρτύρων δίνοντας έτσι την ευκαιρία να εμφανιστή που βρήσκετε το δίκιο. Στον κατηγορούμενο δόθηκε το δικαίωμα να αποδείξει με όλα τα μέσα εκείνο που ήθελε. Εξέταση απεριόριστου». (Ιωάννης Α. Αναγνώστου, «Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ (1941-1944)», διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας Νεώτερων Χρόνων, 2002.)

Ο μπάρμπα Νάνος πέθανε και κηδεύτηκε στη Νικιάνα. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει!

(Θερμές ευχαριστίες στον Δημήτρη Μανωλίτση, τον Γιάννη Φούρο (γιο του Νάνου) και την εγγονή του Δώρα για την παραχώρηση των φωτογραφιών).



Αφήστε το σχόλιό σας

XHTML: You can use these html tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

            









Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.