Αψιθιά (Αψίνθιον η Αρτεμισία)

Την φωτογραφίσαμε σήμερα στην αυλή ενός σπιτιού. Ο αείμνηστος πρώην ιδιοκτήτης του ακινήτου χρησιμοποιούσε, όπως μας είπανε, το αφέψημα της Αψιθιάς κατά του σακχάρου. Έχει γίνει πλέον ολόκληρος θάμνος.

Ο Π.Γ. Γεννάδιος («Λεξικόν Φυτολογικόν», Αθήνα, 1914) περιγράφει το φυτό αυτό ως Αψίνθιον (Artemisia) της τάξης των Συνθέτων. Όπως γράφει το γένος περιλαμβάνει περί τα 200 είδη, τα πλείστα ποώδη πολυετή και ιθαγενή του βόρειου ημισφαιρίου, πολλά εκ των οποίων είναι και φαρμακευτικά.

Ως είδη της ελληνικής χλωρίδας αναφέρει τα εξής: α) Αψίνθιον η Αρτεμισία (Artemisia Absinthium), που στην Ήπειρο λέγεται Αγριαψιθιά και σε περιοχές της Πίνδου Πέλινο. Πιθανά το είδος αυτό να είναι μία από τις Αρτεμίσιες του Διοσκουρίδη. Τους αποδόθηκε το όνομα αυτό προς τιμήν της συζύγου του Μαυσώλου Αρτεμισίας. Είναι είδος ποώδες και σπάνιο στην Ελλάδα. Από την απόσταξη του χόρτου και των ανθών του εξάγεται αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική.

β) Αψίνθιον το θαμνώδες (Artemisia arborescens), η πολύ γνωστή και καλλιεργούμενη σε κήπους τόσο της Ελλάδας όσο και της Ανατολής Αψιθιά ή Αψηφιά, η οποία ονομάζεται στην Κεφαλονιά Μελιτίνη, στην Κρήτη Πισιδιά και στην Κύπρο Γένεια του γέρου. Το είδος αυτό είναι πιθανά το θαλάσσιον οψίνθιον του Διοσκουρίδη, ο οποίος αναφέρει ότι ονομάζεται και Σέριφον, φυτό φρυγανώδες του οποίου το χόρτο είναι φαρμακευτικό (τονωτικό και αντιπυρετικό).

γ) Αψίνθιον το καμφόροσμον (Artemisia camphorata), ένα φρυγανώδες είδος που απαντάται σε ορεινές περιοχές της Θεσσαλίας.

δ) Αψίνθιον το το κοινόν (Artemisia vulgaris), ποώδες, αρωματικό και φαρμακευτικό φυτό που απαντάται σε ορεινούς τόπους της Ηπείρου και της Θεσσαλίας.

ε) Αψίνθιον το πετραίον (Artemisia petrosa), ποώδες φυτό, ιθαγενές της Ηπείρου και μερικών άλλων περιοχών της χώρας μας.

ζ) Αψίνθιον το πεδινόν (Artemisia cambestris), φρυγανώδες φυτό που απαντάται στη Θεσσαλία και την Πελοπόννησο. Πιθανά το είδος Αρτεμισία η λεπτόφυλλος του Διοσκουρίδη και

ε) Αψίνθιον το σαρωματικόν (Artemisia scoparia), ποώδες φυτό της Θεσσαλίας.

Όπως αναφέρει η Βικιπαίδεια, το φυτό καλλιεργείται από τα βιβλικά χρόνια, για την αντιμετώπιση των επιδημιών και σαν έντομο-απωθητικό. Την χρησιμοποιούσαν από τα χρόνια του Ιπποκράτη και αναφέρεται και από τον Λουκρήτιο. Θεωρούσαν ότι δυναμώνει την μνήμη και την λογική, βοηθά στους πόνους στους μύες, τις αρθρώσεις και τους συνδετικούς ιστούς, δυναμώνει την όραση, βαθαίνει τον ύπνο. Λόγω της τελευταίας ιδιότητας στα χωριά γέμιζαν τα μαξιλάρια με Αψιθιά. Σε περιόδους επιδημιών χολέρας και πανώλης κρέμαγαν το φυτό στις κατοικίες και κάπνιζαν τους χώρους καίγοντας βλαστούς Αψιθιάς. Ο Διοσκουρίδης γράφει για την Αψιθιά «…όταν ανακατεύεις το μελάνι με έγχυμα αψιθιάς τα ποντίκια δεν αγγίζουν τους πάπυρους».

Το αποσταγμένο έλαιο της Αψιθιάς ήταν βασικό συστατικό ενός ποτού που το ονόμαζαν Αψέντι (Absinthe). Η κατανάλωση αυτού του ποτού τον 19ο αιώνα θεωρήθηκε ένα σοβαρότατο κοινωνικό πρόβλημα αντίστοιχο με το σημερινό των ναρκωτικών. Η χρήση του αιθέριου ελαίου της Αψιθιάς σαν αρωματικού καταργήθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν ανακαλύφθηκε ότι το συστατικό Θουγιόνη (Thujone) που περιέχει σε υπερβολικές δόσεις προκαλεί βλάβη στο νευρικό σύστημα και παραισθήσεις. Η παρατεταμένη χρήση και σε υπερβολικές δόσεις της αψιθιάς μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στο νευρικό σύστημα.